Του Νίκου Σακελλαρίου
«Kαμπανάκι κινδύνου» ετοιμάζεται να χτυπήσει η Τράπεζα της Ελλάδος για την εκροή κεφαλαίων ύψους περίπου 10 δισ. ευρώ από τον Νοέμβριο μέχρι και σήμερα από τα ελληνικά τραπεζικά ιδρύματα αλλά και προς άλλους χρηματοπιστωτικούς φορείς ελληνικούς και ξένους που ουσιαστικά έχουν ανοικτές διόδους προς ξένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε χώρες «καταφύγια κεφαλαίων». Οι ελληνικές τράπεζες τηρούν μία ιδιότυπη «ομερτά» στην περίπτωση αυτή αφού δεν εξωτερικεύουν τις ανησυχίες τους για να μη γενικευτεί και οξυνθεί το πρόβλημα.
Μπορεί το πρόβλημα να μην είναι ακόμη εμφανές αλλά όταν η κατάσταση θα θυμίζει το «πιθάρι των Δαναΐδων» ενδεχομένως να χαθούν όλα τα πλεονεκτήματα από την προσπάθεια πάταξης της φοροδιαφυγής.
Τα κεφάλαια αυτά είναι τριών κατηγοριών. Η πρώτη αφορά ατομικά εισοδήματα και οικογενειακά κεφάλαια ύψους πάνω από 4 δισ. ευρώ που λόγω της όξυνσης της κρίσης διοχετεύθηκαν με μεγάλη άνεση σε τράπεζες τις ευρωζώνης ή σε off shores εταιρείες. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση εκροών κεφαλαίων ύψους πάνω από 2 δισ. ευρώ που φημολογείται ότι προέρχονται από μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές οικογένειες στην Ελλάδα στις αρχές Νοεμβρίου.
Οι μεγαλύτεροι προορισμοί των κεφαλαίων ήταν το Λονδίνο και η Κύπρος. Στο ίδιο μήκος κύματος υπήρξαν εκροές κεφαλαίων από εφοπλιστικές και ναυτομεσιτικές οικογένειες που ούτως ή άλλως διατηρούν μεγάλο μέρος των περιουσιών τους στο λονδρέζικο City. Ειδικά για τα ναυτιλιακά κεφάλαια, η ουσιαστική μεταβολή και εκροή κεφαλαίων δεν είναι εύκολα μετρήσιμη αφού καλύπτονται πίσω από πολύπλοκα μετοχικά σχήματα.
Η δεύτερη κατηγορία εκροών (συνολικής εκτιμώμενης αξίας 4,5 δισ. ευρώ) αφορά κυρίως επιχειρηματικά κεφάλαια και ακίνητα απροσδιορίστου αξίας που ουσιαστικά μέσα σε 3 μήνες πέρασαν κατά μεγάλο ποσοστό σε off shores στο Λουξεμβούργο (όπου πήγαν περίπου 2,5 δισ. ευρώ) , στα Κayman Islands (περίπου 500 εκατ. ευρώ) και πολύ λιγότερα σε άλλους προορισμούς όπως Μάλτα ,Barba-dos κ.α.
Η τρίτη κατηγορία είναι κυρίως μετατροπές επενδύσεων κεφαλαίων ύψους περίπου 1 - 1,5 δισ. ευρώ , δηλαδή μετοχές και ομόλογα που μεταφέρθηκαν από το ευρώ σε δολάριο, στερλίνα και ελβετικό φράγκο μέσω χρηματιστηριακών συναλλαγών σε ξένες πλατφόρμες και over the counter συναλλαγές.
Οι λόγοι εξόδου των κεφαλαίων από τη χώρα
Οι λόγοι των μεγάλων εκροών από την Ελλάδα είναι διαφορετικοί ανά κατηγορία.
Κατ’ αρχήν ο φόβος από τη φημολογία περί πιθανής πτώχευσης της χώρας με ό,τι αρνητικό θα μπορούσε να επιφέρει οδήγησε την πρώτη κατηγορία (ατομικά εισοδήματα) να προστατεύσουν οικογενειακές περιουσίες. Όπως χαρακτηριστικά είπε παλαιός και έμπειρος τραπεζίτης , η ανησυχία που επικρατούσε στους μεγάλους πελάτες των τραπεζών θύμιζε άλλες εποχές.
Ο δεύτερος λόγος αφορούσε κυρίως τους φόβους αυξημένης φορολογίας σε εισοδήματα και ακίνητα. Μεγάλοι ξένοι ελεγκτικοί οίκοι στην Ελλάδα αναφέρουν ότι υπήρξε το προηγούμενο 3μηνο αυξημένο ενδιαφέρον από επιχειρηματίες και διευθύνοντες συμβούλους για φορολογικές συμβουλές. Όμως οι συμβουλές αυτές δεν αφορούσαν μόνο τις εταιρείες αλλά και τις προσωπικές τους περιουσίες.
Επίσης υπήρξαν εκροές για λόγους hedging (αντιστάθμισης κινδύνου) στο ευρώ μέσω αμερικανικού δολλαρίου, αυστραλιανού δολαρίου (ιδιαίτερα λόγω curry trade), στερλινών και ελβετικών φράγκων που παρουσίασαν τα dealing rooms μεγάλων επιχειρήσεων που έχουν δραστηριότητες στο εξωτερικό όπως για παράδειγμα οι ναυτιλιακές εταιρείες και οι εξαγωγικές εταιρείες κάθε είδους. Μεγάλες δραστηριότητες hedging με ξένα νομίσματα έκαναν και οι μεταλλουργικές καθώς και τα διυλιστήρια που ουσιαστικά το χρησιμοποιούν για την εξασφάλιση σταθερών τιμών για τις πρώτες ύλες τους αλλά και τα τελικά προϊόντα τους.
Τέλος υπήρξαν και εκροές για κερδοσκοπικούς λόγους που ουσιαστικά αφορούσαν πωλήσεις κρατικών ομολόγων και μετοχών και στροφή προς το αμερικανικό δολάριο και την στερλίνα.
Οι τοποθετήσεις αυτές πραγματοποιήθηκαν κυρίως μέσω ξένων χρηματιστηριακών πλατφόρμων και σχετίζονταν άμεσα με το κύμα short selling ελληνικών ομολόγων και τραπεζικών μετοχών και μετατροπών των κεφαλαίων σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα και σε μεγάλες εκδόσεις εταιρικών ομολόγων ευρωπαϊκών εταιρειών που πρόσφεραν αυξημένη σχέση ασφάλειας και αποδόσεων.
Οι εκροές κεφαλαίων σε περιόδους κρίσης δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Το αντιμετωπίζει η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία. Ακόμη και η ελβετική τράπεζα UBS κάνει μεγάλη εκστρατεία για να επιστρέψουν σ’ αυτήν κεφάλαια που είχαν φύγει το τελευταίο διάστημα. Οι εκροές κεφαλαίων μπορεί να αποτελέσουν ίσως τον μεγαλύτερο πονοκέφαλο της κυβέρνησης στο επόμενο εξάμηνο αν οι δημοσιονομικές εξελίξεις δεν είναι οι προσδοκώμενες. Το γεγονός πλέον ότι δεν υπάρχουν νομικοί φραγμοί στην έξοδο κεφαλαίων και ότι τα γειτονικά μας κράτη(Κύπρος, Βουλγαρία, Ρουμανία) είναι μέλη της «μεγάλης ευρωπαϊκής οικογένειας» ενώ και η Τουρκία έχει ανοικτούς διαύλους με την Ελλάδα, δυσχεραίνει την κατάσταση ελέγχου των εκροών.
Ανώτερα στελέχη της Τράπεζας της Ελλάδος εκτιμούν ότι ίσως χρειαστεί μία ιδιαίτερη αντιμετώπιση της κατάστασης στα πρότυπα των γερμανικών ή ιταλικών αρχών, δηλαδή είτε μέσω «φορολογικού κυνηγιού» όπως έκαναν οι γερμανικές αρχές που ακολουθούν σκληρή τακτική είτε μέσω «φορολογικής αμνηστίας» σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής όπως έκαναν οι Ιταλοί και προσέλκυσαν περί τα 80 δισ. ευρώ.
ΠΗΓΗ ΗΜΕΡΗΣΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου