Μπορούμε να ζήσουμε με ένα πυρηνικό Ιράν;

Του Fareed Zakaria / NEWSWEEK

Η Σάρα Πέιλιν έχει μια πρόταση για τον τρόπο με τον οποίο ο Μπαράκ Ομπάμα θα μπορούσε να σώσει την προεδρία του. «Αν αποφάσιζε να κηρύξει τον πόλεμο στο Ιράν», είπε στο Fox News την περασμένη εβδομάδα, «νομίζω πως ο κόσμος ενδεχομένως θα άλλαζε στάση και θα σκεφτόταν ότι ίσως είναι πιο σκληρός από ό, τι εμφανίζεται σήμερα». Η Πέιλιν πήρε την ιδέα από τον Ντάνιελ Πάιπς, έναν νεοσυντηρητικό, ειδικό σε θέματα Μέσης Ανατολής, ο οποίος θεωρεί ότι μια επίθεση θα άλλαζε την πολιτική τύχη του Ομπάμα. (Στην πραγματικότητα, η Πέιλιν απέδωσε αυτή την ιδέα στον Πάτρικ Μπιουκάναν, αλλά προφανώς δεν κατάλαβε το άρθρο του Μπιουκάναν, το οποίο αντιτίθεται στην πρόταση του Πάιπς. Καταντά κουραστικό να επισημαίνει κάποιος συνεχείς γκάφες, αλλά η Πέιλιν φαίνεται ότι παρ’ όλ’ αυτά οδεύει για την προεδρία.)

Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) εξέφρασε την περασμένη εβδομάδα την «ανησυχία» της για το γεγονός ότι το ιρανικό καθεστώς επιχειρεί να αποκτήσει πυρηνικά όπλα και όχι απλώς πυρηνική ενέργεια. Αυτό όμως δεν αλλάζει την ισχυρή θέση εναντίον μιας στρατιωτικής επίθεσης, που πιθανότατα θα καθυστερούσε το ιρανικό πρόγραμμα κατά λίγα μόνο χρόνια. Κι έπειτα είναι οι πολιτικές συνέπειες. Το καθεστώς θα κερδίσει λαϊκή υποστήριξη, καθώς οι Ιρανοί θα συσπειρωθούν γύρω από τη σημαία τους. Η αντιπολίτευση θα αναγκαζόταν να υποστηρίξει μια κυβέρνηση που δέχεται επίθεση από το εξωτερικό. Το Ιράν θα ενθάρρυνε και θα χρηματοδοτούσε τη βία από το Αφγανιστάν μέχρι το Ιράκ και τον Κόλπο. Η τιμή του πετρελαίου θα έφθανε στα ύψη – και κατά ειρωνικό τρόπο θα βοηθούσε την Τεχεράνη να χρηματοδοτήσει όλες αυτές τις επιχειρήσεις.

Είναι σημαντικό να αναγνωρίσει κάποιος τη σημασία όσων, άνθρωποι σαν τη Σάρα Πέιλιν, πρεσβεύουν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες καλούνται να εξαπολύσουν μια στρατιωτική εισβολή, που δεν απειλεί άμεσα την Αμερική, χωρίς κυρώσεις από οποιοδήποτε διεθνές σώμα και με ελάχιστες κυβερνήσεις να είναι πρόθυμες να εγκρίνουν ανοιχτά μια τέτοια ενέργεια. Η Αλ Κάιντα και οι συν αυτή θα την παρουσίαζαν ως την τρίτη αμερικανική εισβολή σε μουσουλμανική χώρα σε μια δεκαετία, ικανή απόδειξη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εμπλέκονται σ’ έναν πόλεμο πολιτισμών. Τα μετριοπαθή αραβικά κράτη και οι απανταχού μουσουλμανικές κυβερνήσεις θα περνούσαν σε θέση άμυνας. Οπως είναι βέβαιο ότι έχει συνειδητοποιήσει η Ουάσιγκτον, οι πόλεμοι απελευθερώνουν δυνάμεις που δεν μπορούν να προβλεφθούν ή να ελεγχθούν.

Ενα Ιράν με πυρηνικά όπλα θα ήταν επικίνδυνο και αποσταθεροποιητικό, αν και δεν είμαι τόσο πεπεισμένος, όσο άλλοι, ότι αυτό θα ανάγκαζε αυτομάτως τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο και την Τουρκία να αποκτήσουν επίσης πυρηνικά. Αν το μεγάλο πυρηνικό οπλοστάσιο του Ισραήλ δεν έχει αναγκάσει την Αίγυπτο να επιδιώξει τα δικά της πυρηνικά –παρότι έχει χάσει τρεις πολέμους με το Ισραήλ–, δεν καταλαβαίνω γιατί θα το έκανε μια ιρανική βόμβα.

Οι ΗΠΑ θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουν την τελευταία έκθεση της ΙΑΕΑ για να ενισχύσουν τις πιθανότητες μιας αξιόπιστης στρατηγικής ανάσχεσης του Ιράν, φέρνοντας μαζί τα μετριοπαθή αραβικά κράτη και το Ισραήλ σε μια συμμαχία, ζητώντας από τα ευρωπαϊκά κράτη να λάβουν νέες πρωτοβουλίες και πιέζοντας τη Ρωσία και την Κίνα να επιβάλουν κυρώσεις. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Τζέιμς Μπέικερ είπε στο CNN ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να επεκτείνουν την πυρηνική τους ομπρέλα στο Ισραήλ, στην Αίγυπτο και στα κράτη του Κόλπου – κάτι που έχει υπαινιχθεί και η σημερινή υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον.

Την ίδια στιγμή, η Ουάσιγκτον θα έπρεπε να υποστηρίξει το Πράσινο Κίνημα, που κρατάει στα χέρια του τη μεγαλύτερη ελπίδα για αλλαγή στη βασική κατεύθυνση της ιρανικής εξωτερικής πολιτικής. Παραμένει ασαφές πόσο ευρύ ή καλά οργανωμένο είναι αυτό το κίνημα, αλλά από απόψεως μακροπρόθεσμης στρατηγικής, θα έπρεπε να υποστηρίζουμε οργανώσεις που θέλουν ένα πιο σύγχρονο και ανοιχτό Ιράν.

Μπορούμε να ζήσουμε με ένα πυρηνικό Ιράν; Ε, λοιπόν, ζούμε με μια πυρηνική Βόρεια Κορέα και ζήσαμε με μια πυρηνική Σοβιετική Ενωση και μια κομμουνιστική Κίνα.

Το Ιράν, λέγεται, είναι διαφορετικό. Το τεράστιο πυρηνικό αμερικανικό οπλοστάσιο δεν μπορεί να αναχαιτίσει αυτήν τη χώρα, επειδή κυβερνάται από μια ομάδα μυστικιστών μουλάδων, που δεν είναι λογικοί, πιστεύουν στο θάνατο και διακατέχονται από φαντασιώσεις. Αυτή δεν ήταν ποτέ μια ακριβής περιγραφή της ιρανικής ελίτ των κληρικών και εξακολουθεί να μην είναι.

Η σημαντικότερη εξέλιξη στο Ιράν είναι ο εκτοπισμός των κληρικών από τους Φρουρούς της Επανάστασης, μια στρατιωτική οργάνωση, που είναι σήμερα το κέντρο της εξουσίας. Η Χίλαρι Κλίντον επιβεβαίωσε αυτό που πολλοί από εμάς επισήμαιναν, τον τελευταίο χρόνο, ότι δηλαδή μοιάζει να αναδύεται μια «στρατιωτική δικτατορία» Δεν είμαι βέβαιος τι είναι χειρότερο για τον ιρανικό λαό: η διακυβέρνησή του από μουλάδες ή από στρατιωτικούς.

Ωστόσο, ένα πράγμα που γνωρίζουμε για τα στρατιωτικά καθεστώτα, είναι ότι προβαίνουν σε υπολογισμούς. Ενεργούν με τρόπους που τα κρατούν ζωντανά και στην εξουσία. Αυτό το ένστικτο αυτοσυντήρησης είναι που θα συμβάλει σε μια στρατηγική αυτοσυγκράτησης.