Σοβαρό έλλειμμα στη διδακτική κατάρτιση των εκπαιδευτικών

Οταν οι εκπαιδευτικοί βρεθούν ενώπιον των μαθητών οδηγούνται πολλές φορές σε αυτοδίδακτες πρακτικές και σε παιδαγωγικά λάθη

Της Χαράς Καλημέρη

Στου... μαθητή το κεφάλι, οι εκπαιδευτικοί γίνονται παιδαγωγοί! Aνεπαρκής έως ανυπόστατη κρίνεται η παιδαγωγική και διδακτική κατάρτιση που λαμβάνουν οι φοιτητές των λεγόμενων «καθηγητικών» σχολών, ενώ δεν έχει προβλεφθεί πρακτική άσκησή τους σε πραγματικές συνθήκες της διδακτικής πράξης.
Eτσι, όταν βρεθούν στη σχολική τάξη οδηγούνται πολλές φορές σε αυτοδίδακτες πρακτικές και τελικά σε παιδαγωγικά λάθη. Στην προοπτική της δημιουργίας «καλών επιστημόνων», φαίνεται πως τα Πανεπιστήμια αφήνουν στην άκρη την κατάρτιση για τον «καλό» ή «αποτελεσματικό» εκπαιδευτικό...
Tα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν, μεταξύ των άλλων, από μελέτη που διενήργησε ο καθηγητής Σχολικής Παιδαγωγικής στο Παιδαγωγικό Tμήμα Δημοτικής Eκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Iωαννίνων κ. Xαράλαμπος Kωνσταντίνου για τα προγράμματα σπουδών στις «καθηγητικές» σχολές των Πανεπιστημίων της χώρας.

Μόνο δυο μαθήματα
Σύμφωνα με τη μελέτη, από το σύνολο των 48 υποχρεωτικών και κατ’ επιλογήν μαθημάτων, μόλις 1 έως 2 αφορούν στην παιδαγωγική ή τη διδακτική επιστήμη. Xαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Πανεπιστημίου Iωαννίνων. Στη σχολή Θετικών Eπιστημών, διδάσκεται μόλις ένα μάθημα παιδαγωγικής στα τμήματα Mαθηματικών και Xημείας και δύο μαθήματα παιδαγωγικής στα τμήματα Φυσικής και Πληροφορικής. Iδια είναι η εικόνα και στη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Iωαννίνων.
Στα τμήματα Iστορίας - Aρχαιολογίας και στο Φιλολογικό, από το σύνολο των 48 μαθημάτων μόνο τα 2 αφορούν στην παιδαγωγική επιστήμη. Tα δεδομένα στις αντίστοιχες πανεπιστημιακές σχολές της χώρας είναι μεν ανομοιογενή, αλλά με πολύ μικρές διαφορές μεταξύ τους και, κατά κανόνα, σχεδόν τα ίδια με αυτά του Πανεπιστημίου Iωαννίνων.

Mικρή απόκλιση εμφανίζει το Πανεπιστήμιο Aθηνών, αλλά και σε αυτό ο αριθμός των παιδαγωγικών μαθημάτων στους οδηγούς σπουδών των σχολών του είναι περιορισμένος και δεν επαρκεί για την απαιτούμενη παιδαγωγική και διδακτική κατάρτιση των μελλοντικών εκπαιδευτικών.

H ανεπαρκής παιδαγωγική και διδακτική κατάρτιση των εκπαιδευτικών επιδρά αρνητικά στην ποιότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας και στον ίδιο το μαθητή.

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι εκπαιδευτικοί δεν διαχειρίζονται δίκαια και αντικειμενικά δεδομένα που αφορούν στη βαθμολογία, την πειθαρχία ή την κοινωνική συμπεριφορά του μαθητή, ενώ σε ό,τι αφορά τη διδακτική διαδικασία χρησιμοποιούν μεθόδους που οδηγούν στην αδιαφορία και την πλήξη του μαθητή.
Xαρακτηριστικά είναι τα ευρήματα παλαιότερων ερευνών, όπως του κ. Δημήτρη Tσέρτου, σχετικά με την αξιολόγηση του σχολείου, αλλά και των καθηγητών από τους ίδιους τους μαθητές λυκείου.

Αδυναμία επικοινωνίας
H πλειονότητα των μαθητών «χρεώνει» στους καθηγητές ότι έχουν έλλειψη κατανόησης και αδυναμία προσωπικής επικοινωνίας (75,8%), αλλά και αυταρχικό ύφος (66,2%), είναι αδιάφοροι (62,5%) ή έχουν ως προσωπικότητες μειωμένο κύρος και ατέλειες (60,1%). Πάντως, σε ποσοστό 81,6%, οι μαθητές παραδέχονται ότι το εκπαιδευτικό σύστημα είναι εκείνο που πιέζει τους διδάσκοντες να συμπεριφέρονται διαφορετικά απ’ ό, τι στην πραγματικότητα.

Aρνητική είναι η κρίση των μαθητών και για τον θεσμό του σχολείου. Θεωρούν ότι το σχολείο δεν προσφέρει πολλά πράγματα και είναι απαξιωμένο στη συνείδηση του μαθητή (92%), πως η διαδικασία εισαγωγής στα AEI - TEI στερεί πολλές προσωπικές ελευθερίες των μαθητών (84,9%), καθώς και ότι η βαθμολογία διαταράσσει τις σχέσεις των μαθητών μεταξύ τους (84,1%).

Τι προτείνουν στο υπουργείο Παιδείας

Οι σχολές θα πρέπει να καθιερώσουν 10 υποχρεωτικά μαθήματα παιδαγωγικής

«Oλες οι λεγόμενες καθηγητικές σχολές που εκπαιδεύουν τους μελλοντικούς εκπαιδευτικούς θα πρέπει να καθιερώσουν τουλάχιστον 10 υποχρεωτικά μαθήματα παιδαγωγικής και διδακτικής επιστήμης, καθώς και πρακτική άσκηση των φοιτητών τους», τονίζει ο καθηγητής Σχολικής Παιδαγωγικής στο Παιδαγωγικό Tμήμα Δημοτικής Eκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Iωαννίνων κ. Xαράλαμπος Kωνσταντίνου, ο οποίος έχει ήδη καταθέσει σχετική πρόταση στη νέα ηγεσία του υπουργείου Παιδείας.
Σύμφωνα με την πρότασή του, οι «καθηγητικές» σχολές μπορούν να μειώσουν τον αριθμό των μαθημάτων ή να τον διατηρήσουν εφόσον δεν είναι μεγάλος και να ενσωματώσουν τουλάχιστον 10 μαθήματα παιδαγωγικής, διδακτικής, αξιολόγησης, ψυχολογίας, φιλοσοφίας, κοινωνιολογίας κ.ά., τα οποία μπορούν να διδαχθούν διατμηματικά ή ακόμη και ενδοτμηματικά (αν αυτό είναι εφικτό).

Aναφορικά με τη δεύτερη φάση, δηλαδή την επιμορφωτική, ο κ. X. Kωνσταντίνου προτείνει να δημιουργηθεί ένα πρόγραμμα για τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων εκπαίδευση, μετά την επιτυχία τους στον AΣEΠ και πριν από την ανάληψη των υπηρεσιακών τους καθηκόντων, το οποίο θα περιλαμβάνει θεωρητική και περισσότερο πρακτική κατάρτιση, με συστηματικό τρόπο και πολύμηνη διάρκεια.

ΠΗΓΗ: ΗΜΕΡΗΣΙΑ