ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Ενας έξυπνος έξυπνος κόσμος που δίνει όμως τις ευκαιρίες σε λίγους...

ΤΟΥ NICHOLAS D. KRISTOF / THE NEW YORK TIMES

Aυτά είναι καλά νέα: κάθε μέρα που περνάει, όλοι μας γινόμαστε και πιο έξυπνοι. Νοητικά, όλοι οι αναγνώστες μου είναι πάνω από τον μέσο όρο. Ακόμη όμως και εκείνοι που έχουν τον κοινό νου, είναι σίγουρα πιο έξυπνοι από τους αμερικανούς αναγνώστες του περασμένου αιώνα. Με τα σημερινά δεδομένα, ο δείκτης νοημοσύνης του μέσου Αμερικανού το 1900 θα ήταν 67. Δεδομένου ότι η νοητική υστέρηση ορίζεται όταν ο δείκτης IQ είναι μικρότερος από 70, το αξιοσημείωτο συμπέρασμα είναι πως η πλειονότητα των Αμερικανών που ζούσαν πριν από 100 χρόνια, σήμερα θα συγκαταλεγόταν στους νοητικά ελλιπείς ή νοητικά ανάπηρους.

Η τάση της αύξησης της νοημοσύνης είναι γνωστή ως Επίδραση Φλιν (Flynn Effect), από το όνομα του νεοζηλανδού ερευνητή Τζέιμς Φλιν, ο οποίος πρωτοστάτησε στον τομέα αυτό της έρευνας. Αμέτρητοι άλλοι ερευνητές από όλο τον κόσμο έχουν αναπαραγάγει τα ευρήματά του, τα οποία είναι πλέον αποδεκτά ως επιστημονικά.

Ανά δεκαετία ο δείκτης IQ του μέσου Αμερικανού αυξάνεται σταθερά κατά τρεις μονάδες. Οι Ισπανοί έχουν κερδίσει 19 βαθμούς τα τελευταία 28 χρόνια και οι Ολλανδοί 20 βαθμούς τα τελευταία 30 χρόνια. Τα παιδιά της Κένυας κερδίζουν σχεδόν έναν πόντο τον χρόνο. Οι αριθμοί περιλαμβάνονται στο νέο βιβλίο του Φλιν «Γινόμαστε πιο ευφυείς;» (Εκδόσεις του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ). Πρόκειται για μια ενθαρρυντική ιστορία, μια υπενθύμιση ότι η ανθρώπινη ικανότητα βρίσκεται σε φάση ανάκαμψης. Το συμπέρασμα είναι πως υπάρχουν σήμερα εν δυνάμει Αϊνστάιν, οι οποίοι εργάζονται ως αγρότες στο Κονγκό ή εγκαταλείπουν το σχολείο στο Μισισίπι. Οσο για την κορυφή των διαγραμμάτων IQ, εκεί δεν βρίσκεται ούτε η Αμερική ούτε η Ευρώπη, αλλά η Σιγκαπούρη, με δείκτη 108 - ίσως λόγω του κομφουκιακού σεβασμού για τη μάθηση και του εξαιρετικού εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας.  

Τίποτα από αυτά όμως δεν σημαίνει πως οι άνθρωποι σήμερα γεννιούνται πιο έξυπνοι. Αν και το IQ μετράει κάτι που έχει να κάνει με την ικανότητα αντίληψης, στην ουσία είναι μια μέτρηση ελαστική και ατελής. Σε μεγάλο βαθμό διαμορφώνεται από το περιβάλλον. 

Είναι δυνατό, για παράδειγμα, ο δείκτης να εμφανίζεται μειωμένος στα παιδιά που πάσχουν από παράσιτα ή εισπνέουν μόλυβδο μέσω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Αυτό σημαίνει πως η απομάκρυνση του μολύβδου από τη βενζίνη ενδεχομένως να προσθέσει έξι βαθμούς στο IQ των παιδιών στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τον δρα Φίλιπ Λαντρίγκαν, παιδίατρο και επιδημιολόγο στην Ιατρική Σχολή Ορος Σινά, στη Νέα Υόρκη. Το μάθημα λοιπόν από αυτήν τη νέα έρευνα του Φλιν θα μπορούσε να είναι ότι το ανθρώπινο δυναμικό που υπάρχει σε όλο τον κόσμο θα ήταν διαθέσιμο, εάν μπορούσαμε να αναθρέψουμε και να τονώσουμε τα παιδιά που είναι σήμερα παραμελημένα. 

Την ώρα που λαμβάνονται σκληρές αποφάσεις προϋπολογισμού, ας θυμηθούμε πως το ταλέντο είναι καθολικό, η ευκαιρία όχι. Και ας ελπίσουμε ότι είμαστε αρκετά έξυπνοι ώστε να προσπαθήσουμε να θεραπεύσουμε αυτήν την ανισορροπία.