Γράμματα στον Αη Βασίλη

Του Κωστα Θ. Καλφοπουλου

Λίγο πριν ολοκληρώσει τον κύκλο του, το 2012 (όπως κάθε ημερολογιακό έτος που θέλει να είναι συνεπές με τις αρχικές προσδοκίες και τους τελικούς απολογισμούς) επιφυλάσσει τα καλύτερα και τα χειρότερα για το τέλος. Με τις γιορτές ο κόσμος, θέλοντας και μη, από συνήθεια ή από ανάγκη, ανασαίνει, ανασυντάσσεται, ανασκουμπώνεται, έστω για λίγο: η πόλη στολίζεται, οι έγνοιες παραμερίζονται, το κακό ξορκίζεται, ακόμα και μετά τη σφαγή του Νιουτάουν (...)

Ο ένθετος κόσμος του βιβλίου «μετράει» τους εκατό καλύτερους τίτλους της χρονιάς, οι εκδότες κάνουν το δικό τους φίνις (ανάμεσα στα νέα αστυνομικά ακόμα ένας καινούργιος Μαρής, «Η κυρία της νύχτας»), οι ξένες επιφυλλίδες γιορτάζουν τα 70ά γενέθλια του Πέτερ Χάντκε, η Penguin, ως συνήθως, κυκλοφόρησε το νέο της βιβλίο με Sudoku για το 2013, μόνο η Ευρωπαϊκή Ενωση αναζητεί ακόμα τη νέα μεγάλη αφήγηση, προσπαθώντας να κλείσει όπως όπως το «κουτί της Πανδώρας».

Ομως, στον παράλληλο κόσμο των παιδιών, τα παιδιά σε όλο τον κόσμο αφήνουν για λίγο το κινητό, ξεχνούν τον Super Mario και συνεχίζουν να γράφουν γράμματα στον Αγιο Βασίλειο (που δεν έχει ηλεκτρονική διεύθυνση), ακριβώς όπως έκαναν και πριν από εκατό χρόνια. Για το 2011 μετρήθηκαν στη Γερμανία 647.000 επιστολές παιδιών, όλες χειρόγραφες, στον καλοκάγαθο παππούλη, με την κόκκινη στολή, τη γενειάδα σαν μπαμπάκι και τους ιπτάμενους ταράνδους, που αλλού ακούει στο όνομα Santa Claus ή Nikolaus και σ’ εμάς Αη Βασίλης.

Η ιστορία διδάσκει ότι αυτή η «ξεχασμένη πολιτισμική τεχνική της χειρόγραφης ενημέρωσης» (FAZ, 16/2) χειραφετήθηκε από τη γονεϊκή πρόσδεση (τα παιδιά απευθύνονταν εγγράφως στον πατέρα και τη μητέρα, ενίοτε και στους νονούς, για να τους ευχηθούν και να εκμυστηρευτούν τις επιθυμίες τους για τα χριστουγεννιάτικα δώρα) κάπου στο τέλος του 19ου αιώνα, καθώς άρχισαν να στέλνουν απ’ ευθείας στον Αη Βασίλη τις επιστολές τους, γραμμένες με ξυλομπογιές ή αργότερα με μαρκαδόρους και διακοσμημένες με σχέδια και εικόνες (χριστουγεννιάτικα δέντρα, αγγελάκια, αστεράκια, καράβια). Η παιδική φαντασία καλπάζει ανάμεσα στον ιδεαλισμό και τον καταναλωτισμό, την αφέλεια και την (αθώα) σκοπιμότητα, τις προσδοκίες και τις υποσχέσεις. Το χρωματιστό χαρτομάνι τυλίγει την υδρόγειο σφαίρα σαν σε χριστουγεννιάτικο περιτύλιγμα, με κάθε λογής μικρές επιθυμίες, ενίοτε ανορθόγραφες, γι’ αυτό και αξιολάτρευτες: φτηνές και ακριβές, απλές ή πολύπλοκες, γενικές ή πολύ συγκεκριμένες, εγωιστικές ή αλτρουιστικές, μαξιμαλιστικές ή μινιμαλιστικές, όπως της μικρής Σβένγια, που σπάει όλα τα ρεκόρ της ολιγάρκειας: «Αγαπητέ Αη Βασίλη, χαίρομαι που θα ’ρθουν τα Χριστούγεννα, αλλά έχω ένα μικρό πρόβλημα, και μάλιστα δεν ξέρω τι να ζητήσω από σένα για τα Χριστούγεννα, όμως αυτό δεν με πειράζει».

Το πνεύμα των Χριστουγέννων είναι ένα καλά κρυμμένο μυστικό για τα παιδιά σε όλο τον κόσμο: ας ακούσουμε την ωραιότερη ευχή τους. Για τους μεγάλους αρκούν οι ιστορίες του Παπαδιαμάντη, του Ντίκενς ή του Λαμπ. Που και αυτές στον κόσμο των παιδιών επιστρέφουν.