ΠΡΟΣΩΠΑ: Τα βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών για το 2012: «Yπόκλιση» στην αυτοθυσία και στον πολιτισμό

Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΡΟΥΜΠΟΥΛΑ

Χομαγιούν Ανγουάρ και Βακάρ Αχμέντ. Ισως κανείς δεν θυμάται αυτά τα δύο ονόματα. 

Ομως ποιος ξεχνά τους δύο Πακιστανούς, μόλις 18 και 33 ετών, που έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν δύο συνανθρώπους τους, αναδεικνύοντας το μεγαλείο της ανθρώπινης αυτοθυσίας που δεν γνωρίζει χρώμα, φυλή και καταγωγή, ούτε φόβο και ρατσιστικές διαφορές...

Τον Απρίλιο του 2012 οι Χομαγιούν Ανγουάρ και Βακάρ Αχμέντ έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να απεκγλωβίσουν ένα ηλικιωμένο ζευγάρι Ελλήνων από τις ράγες του τρένου, αναδεικνύοντας το μεγαλείο της ανθρώπινης αυτοθυσίας που δεν γνωρίζει χρώμα, φυλή και καταγωγή. Λίγους μήνες αργότερα, η Ακαδημία Αθηνών βράβευσε μετά θάνατον τους δύο σύγχρονους ήρωες

Τον Απρίλιο του 2012, οι δύο αλλοδαποί, ο ένας χωρίς χαρτιά παραμονής στη χώρα, έσπευσαν να απεγκλωβίσουν ένα ηλικιωμένο ζευγάρι Ελλήνων από τις ράγες του τρένου. Ο τραγικός απολογισμός ήταν τέσσερις νεκροί. Για τη μεταφορά των σορών τους στο Πακιστάν χρειάστηκε να γίνει έρανος.

Η θυσία τους ήρθε σε μια εποχή που οι πρακτικές βίας της Χρυσής Αυγής εναντίον των μεταναστών απασχολούν την ελληνική κοινωνία ολοένα και περισσότερο. Αυτή την υπέρτατη πράξη αυτοθυσίας βράβευσε, μετά θάνατον, η Ακαδημία Αθηνών, δίνοντας τον τόνο στα φετινά βραβεία της. Ο πρόξενος του Παικιστάν ανέλαβε να στείλει τα χρηματικά έπαθλα, από 5.000 ευρώ για κάθε οικογένεια των θυμάτων.

Ενα Χρυσό και ένα Αργυρό Μετάλλιο, 37 Βραβεία, δέκα Επαίνους και 2 Εύφημες μνείες μοίρασε την Παρασκευή  το βράδυ το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα, στην πανηγυρική του συνεδρία λίγο πριν εκπνεύσει ο χρόνος. Μια τάση επιβράβευσης ανθρώπων και φορέων που υπηρετούν τη συντήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς διακρίνεται στις επιλογές της Ακαδημίας. 

Ετσι το Χρυσό Μετάλλιο απονεμήθηκε στο επιστημονικό όργανο της Αρχαιολογικής Εταιρείας «Αρχαιολογική Εφημερίς», ένα από τα αρχαιότερα αρχαιολογικά περιοδικά του κόσμου, το οποίο εκδίδεται επί 175 χρόνια, από το 1837, παρουσιάζοντας αρχαιολογικές μελέτες και δημοσιεύσεις ανασκαφών.

Το Αργυρό Μετάλλιο δόθηκε στον Ιορδάνη Δημακόπουλο, αρχιτέκτονα και επί είκοσι πέντε και πλέον χρόνια γενικό διευθυντή Αναστηλώσεως των Μνημείων της Ελλάδας (1981-2000), μέλος του ΚΑΣ και του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, «σε αναγνώριση του υψηλής στάθμης επιστημονικού του έργου και προσφοράς του». Στον Ι. Δημακόπουλο ανήκει η σύλληψη της ιδέας και της κατασκευής του υπόγειου κελύφους που στεγάζει τους θολωτούς βασιλικούς τάφους της Βεργίνας. Η παρατηρητικότητα και η επιστημονική περιέργεια -«τα μυστικά του», όπως μας είπε? τον οδήγησαν σε δεκάδες μελέτες, ανάμεσά τους και η τελευταία, «Ο Πλάτων, ο Φίλιππος Β΄ και ο θάλαμος των μακεδονικών τάφων», με την οποία αποδεικνύει ότι ο Πλάτων είχε δώσει λύση στο κτιριακό πρόβλημα των τάφων. Δύο ακόμη βραβεία αφιερώθηκαν στην πολιτιστική μας κληρονομιά: στον καθηγητή αρχιτεκτονικής Χαράλαμπο Μπούρα για τη «Βυζαντινή Αθήνα 10ος - 12ος αι.» (εκδ. Μουσείο Μπενάκη), ένα βιβλίο που αποκαλύπτει πολλά νέα στοιχεία για τη βυζαντινή Αθήνα, και την Ευρυδίκη-Ευδοκία Λέκα για την τρίτομη μελέτη της «Συντήρηση και αποκατάσταση γλυπτών κατά την αρχαιότητα: το παράδειγμα της αρχαϊκής γλυπτικής».

Το χιούμορ σε συνδυασμό με τον προβληματισμό τίμησε φέτος η Ακαδημία, βραβεύοντας τον δημοφιλή σκιτσογράφο ΚΥΡ (Γιάννης Κυριακόπουλος) για το σύνολο του έργου του. «Η μεγαλύτερη χαρά μου είναι ότι μια σοβαρή Ακαδημία βραβεύει το χιούμορ που προσφέρει το γέλιο, τόσο απαραίτητο σε αυτές τις δύσκολες μέρες, αλλά ταυτόχρονα και προβληματίζει», δήλωσε  ο σκιτσογράφος, εκτιμώντας ότι «το βραβείο απευθύνεται σε όλους τους συναδέλφους του».

 

«ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ»

Πρώτα ήρθε, το 2010, η διεθνής αναγνώριση για την πρωτοποριακή Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας, με το βραβείο «Πρόσβαση στη γνώση» και 1 εκατ. δολάρια από το Ιδρυμα Bill & Melinda Gates. Δύο χρόνια μετά, η Ακαδημία βράβευσε το έργο της Βιβλιοθήκης που συνέδεσε τις καινοτόμες δραστηριότητές της με τον ευρύτερο πληθυσμό του Νομού Ημαθίας. «Οι βιβλιοθήκες σ΄ αυτήν τη δύσκολη περίοδο που περνάει η χώρα μας φαίνεται να μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στην αναγέννηση των τοπικών κοινωνιών», δηλώνει ο διευθυντής της Αντώνης Γκαλίτσιος, ο οποίος διαδέχτηκε τον Γιάννη Τροχόπουλο, διευθυντή πλέον του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟ ΛΙΟΝΤΑΚΗ
«Ακόμα και ο Κένεντι διάβαζε Καβάφη»

H ποίηση είναι καταφύγιο σε όλες τις δύσκολες εποχές. «Ακόμη και ο Τζον Κένεντι στην κρίση της Κούβας διάβαζε Καβάφη», λέει ο Χριστόφορος Λιοντάκης, ένας από τους δύο ποιητές, μαζί με τον Μανόλη Πρατικάκη, που τιμήθηκαν από την Ακαδημία για το σύνολο του έργου τους. Ο Λιοντάκης, με οκτώ ποιητικές συλλογές στο ενεργητικό του, μεταφράσεις, ανθολογίες κ.ά., κέρδισε το Βραβείο Ποίησης του Ιδρύματος Κώστα & Ελένης Ουράνη. «Είναι μια πολύ μεγάλη τιμητική διάκριση που πιστεύω ότι δεν γίνεται μόνο στο πρόσωπό μου αλλά σε όλη τη νεότερη ελληνική ποίηση», δήλωσε.

«Το βραβείο μάς κάνει πιο υπεύθυνους και πιο ώριμους σαν ποιητές για το χρέος που έχουμε», πιστεύει ο Μ. Πρατικάκης (Βραβείο Ποίησης του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη), ο οποίος θεωρεί ότι το τελευταίο του βιβλίο, «Κιβωτός» (εκδ. Τυπωθήτω), έδωσε το έναυσμα για τη συνολική βράβευση του έργου του, καθώς αυτό αποτελεί μια «επιτομή, θεματολογικά και υφολογικά, όλης της δουλειάς του».

Σαν «μια παρηγοριά» μέσα στους ζοφερούς καιρούς αντιμετωπίζουν τη βράβευση κάποιοι συγγραφείς, όπως ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης (Βραβείο Διηγήματος Ιδρύματος Π. Χάρη): «Μια παρηγοριά. Αλλά και μια υπενθύμιση ότι δεν είναι μάταιη η προσπάθειά μας μέσα από το λόγο να φτάσουμε σε μια βαθύτερη αυτοσυνείδηση».

 

ΤΑΞΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
Βραβεία απονεμήθηκαν στους Βασίλειο Νεστορίδη, για επιστημονική εργασία Μαθηματικής Ανάλυσης, Νικόλαο Σπηλιά, αριστεύσαντα πτυχιούχο Ιατρικής Αθηνών, Χρυσούλα Λίτινα και Ιάσονα Χαλμούκη, αποφοίτους Πολυτεχνικής Σχολής Θράκης και Πατρών αντίστοιχα, Δημήτριο Τσούλη, για καλύτερη εργασία στη Γεωδαισία, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, για τη συμβολή του στην προστασία του περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων, Ιωάννη Λυκάκη και Μανώλη Στρατάκη, για πρωτότυπη εργασία Οργανικής Χημείας, και Γιάννη Θωμαΐδη, για καλύτερη εργασία επί των Μαθηματικών των Αρχαίων Ελλήνων.Επαινοι στους Ευθύμιο Μητρόπουλο, Χρήστο Λάζο και Γεώργιο Βουγιουκαλάκη. Εύφημος μνεία στην Ειρήνη Σαρόγλου-Τσάκου.

ΤΑΞΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ
«Τα παιδιά του Κάιν» και ο δρόμος για τις πατρίδες

Χρυσό Μετάλλιο στο περιοδικό σύγγραμμα «Αρχαιολογική Εφημερίς» και Αργυρό Μετάλλιο στον Ιορδάνη Δημακόπουλο.

Βραβεία απονεμήθηκαν στους Γεώργιο Φράγκο, αριστούχο πιανίστα, Αρη Γαρουφαλή, διευθυντή Ωδείου Αθηνών, για το σύνολο της καλλιτεχνικής και εκπαιδευτικής του προσφοράς, Αθηνά Γεωργαντά (βιβλίο «Τα θαυμάσια νερά, Ανδρέας Κάλβος. Ο ρομαντισμός, ο βυρωνισμός και ο κόσμος των Καρμπονάρων»), Δανιήλ Ιακώβ (δίτομο «Ευριπίδης, Αλκηστη»), Ηρκο και Στάντη Αποστολίδη και μεταθανατίως Ρένο Αποστολίδη για το εξάτομο έργο Johann Gustav Droysen, P.-H.-Σ. Aποστολίδης «Ιστορία του Ελληνισμού» (Ιστορία του Μ. Αλεξάνδρου-Διαδόχων-Επιγόνων)», Χαράλαμπο Μπούρα (βιβλίο «Βυζαντινή Αθήνα 10ος-12ος αι.»), Ευρυδίκη-Ευδοκία Λέκα (τρίτομη μελέτη «Συντήρηση και αποκατάσταση γλυπτών κατά την αρχαιότητα: το παράδειγμα της αρχαϊκής γλυπτικής»), Ελένη Ι. Αραμπατζίδου (εργασία «Το διακείμενο του αισθητισμού στην ποιητική του Κ.Π. Καβάφη»), Γιώργο Ιωάννου, ζωγράφο-χαράκτη, για το σύνολο της καλλιτεχνικής δημιουργίας του, Γιάννη Κυριακόπουλο (ΚΥΡ) για το σύνολο του καλλιτεχνικού του έργου, Γεώργιο και Ηρώ Σγουράκη, παραγωγούς εκπομπών και κινηματογραφιστές, για το σύνολο του έργου τους, και Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας για το εκπαιδευτικό και μορφωτικό της έργο. Επαινος στους Γεράσιμο Μπάλλα και Νίκη Λάσκαρη-Μπάλλα (τρίτομο «Λαογραφικά Κεφαλλονιάς»). Εύφημος μνεία στον Γεώργιο Παπασταματίου (βιβλίο «Η Γορτυνία του Λάδωνα κι η Τριποταμιά της»).

 

ΒΡΑΒΕΙΑ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΠΕΤΡΟΥ ΧΑΡΗ: Μυθιστορήματος στον Νίκο Παναγιωτόπουλο («Τα παιδιά του Κάιν»), Διηγήματος στον Γιώργο Σκαμπαρδώνη («Περιπολών περί πολλών τυρβάζω»), Δοκιμίου στον Δημήτρη Αρβανιτάκη («Στο δρόμο για τις πατρίδες»), Ποίησης στον Μανόλη Παρατικάκη και Παιδικής Λογοτεχνίας στη Λίτσα Ψαραύτη για το σύνολο του έργου τους.

 

ΒΡΑΒΕΙΑ ΚΩΣΤΑ & ΕΛΕΝΗΣ ΟΥΡΑΝΗ: Ποίησης στον Χριστόφορο Λιοντάκη για το σύνολο του έργου του, Μυθιστορήματος στον Γιώργο Συμπάρδη («Υπόσχεση γάμου»), Διηγήματος στην Ελενα Πέγκα («Σφιχτές ζώνες και άλλα δέρματα»), Δοκιμίου στον Γιάννη Ευσταθιάδη και Παιδικής Λογοτεχνίας στη Σοφία Γιαλουράκη για το σύνολο του έργου τους.

ΤΑΞΗ ΗΘΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
«Φλόγα», ταξίδι στα Δωδεκάνησα και μελέτη για το χρέος της Ελλάδας

Βραβεία δόθηκαν στους Σύλλογο Γονιών Παιδιών με Νεοπλασματική Ασθένεια - Η Φλόγα, Εταιρεία Προστασίας Σπαστικών, Τηλέμαχο Ευθυμιάδη και Παναγιώτη Τσίντζο (μελέτη «Το εξωτερικό χρέος της Ελλάδας και οι επιπτώσεις του επί της ελληνικής οικονομίας σήμερα και στο άμεσο μέλλον»), Δημήτριο Φούφουλα («Sociologie et utopie socialiste, Essai sur Saint-Simon»), Μιλτιάδη Λογοθέτη (τρίτομο «Δωδεκανησιακός τύπος (1848-2008). Συμβολή στη νεότερη και σύγχρονη ιστορία της Δωδεκανήσου»), Πακιστανούς Hamayun Anwar και Wakar Ahmed για υπέρτατη πράξη αυτοθυσίας και Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο Φλωρίνης «Ο Αριστοτέλης».

Επαινοι δόθηκαν στους Βασίλειο Δωροβίνη για το πολιτιστικό έργο του στην Αργολίδα, Εμμανουήλ Καλλίγερο (βιβλία «Κυθηραϊκά Επώνυμα» και «Κυθηραϊκά Τοπωνύμια»), Χρίστο Φωτεινόπουλο για την προσφορά του στα Καλάβρυτα, Ελληνοαμερικανική Ενωση για την προσφορά της, Νικόλαο Κουφό (βιβλίο «Παλαιά σχολεία του Οινούντος») και Θεόδωρο Μονέο, ο οποίος με κίνδυνο της ζωής του στις 2.11.2009 καταδίωξε ένοπλο δράστη ληστείας περιπτέρου στη Νίκαια και συνέβαλε στη σύλληψή του.