Τι είναι αγάπη;

Tης ΜΑΡΩΣ ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ

Ερωτική, μητρική, πατρική, φιλική, άδολη, αγνή, τυφλή, παντοτινή, φλογερή, κρυφή, αληθινή, αδελφική, γλυκιά, αρρωστημένη... Ολα αυτά - μπορεί να - είναι η αγάπη.  

 

Ομως, τελικά, τι είναι αγάπη;

 

Σίγουρα είναι η λέξη με τα περισσότερα χτυπήματα τη χρονιά που φεύγει στη μηχανή αναζήτησης της Google - σύμφωνα με το αρχείο της εταιρείας. Αυτό από μόνο του είναι ένα δείγμα ότι κάπου, κάπως, κάποτε, φωναχτά ή σε μια εσωτερική αναζήτηση, όλοι έχουν επιχειρήσει να δώσουν μία - βιωματική - απάντηση. Ως έννοια είναι αφηρημένη, γι' αυτό και είναι δύσκολο να οριστεί. Ως συναίσθημα, υποκειμενικό, γι' αυτό και έχει άπειρες ερμηνείες. Ως θέμα, πάντα επίκαιρο, γι' αυτό και κάνουμε ακόμη μία προσπάθεια να το προσεγγίσουμε.

 

Η αγάπη είναι χημεία, θα έλεγε ένας θετικός επιστήμονας. Βιολογικά, ανήκει στις πολύ ισχυρές νευρολογικές καταστάσεις, όπως η πείνα ή η δίψα. Μόνο που η αγάπη είναι πιο μόνιμη, διευκρινίζει στη βρετανική «Γκάρντιαν» ο θεωρητικός φυσικός Τζιμ αλ Χαλίλι. Η χημική της σύσταση δικαιολογεί εν μέρει την ανικανότητα του ανθρώπου να την ελέγξει. Διότι ενώ ο ερωτικός πόθος είναι μια προσωρινή σεξουαλική επιθυμία κατά την οποία εκκρίνονται σε αφθονία χημικές ουσίες όπως η τεστοστερόνη και τα οιστρογόνα, στην αγάπη ο εγκέφαλος είναι δυνατόν να απελευθερώσει πλήθος χημικών ουσιών: φερομόνη, ντοπαμίνη, νορεπινεφρίνη, σεροτονίνη, ωκυτοκίνη, βαζοπρεσσίνη.

 

Ενας ψυχολόγος πάλι, με την ιδιότητα του θεραπευτή της ψυχής, δεν θα αντιμετώπιζε ποτέ την αγάπη ως κάτι ενιαίο, καθολικό ή κοινό. «Η αγάπη έχει πολλά πρόσωπα», τονίζει η ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας Φιλίπα Πέρι. Αγάπη - πιο παιχνιδιάρικη - μπορεί να είναι το φλερτ, αγάπη είναι η φιλία, αγάπη είναι ο ερωτικός πόθος, αγάπη είναι ο ώριμος έρωτας σε μια σχέση δέσμευσης και αλληλοκατανόησης, αγάπη είναι η φιλαυτία.

 

Τι άλλο, όμως, μπορεί να είναι η αγάπη; 

 

Εάν δεχθούμε ότι το ερώτημα είναι φιλοσοφικό, ίσως η απάντηση βρίσκεται στην έννοια της «παράφορης δέσμευσης». Σύμφωνα με τον φιλόσοφο Τζούλιαν Μπαγκίνι, αγάπη χωρίς δέσμευση είναι μια απλή αγνή ερωτική τρέλα, χωρίς πάθος είναι απλώς αφοσίωση - και χωρίς «νερό» ακόμη και η πιο δυνατή αγάπη μπορεί να μαραθεί.

 

Σε κάθε περίπτωση, η αγάπη αποτελεί το αγαπημένο θέμα των ποιητών και των μυθιστοριογράφων. Οχι απαραίτητα η ερωτική. Πρωταγωνίστρια ενός ποιήματος ή ενός μυθιστορήματος μπορεί κάλλιστα να είναι η αγάπη του γονιού για το παιδί, η αγάπη για την οικογένεια ή την πατρίδα. «Αυτό που είναι η αγάπη εξαρτάται από το πού βρισκόμαστε σε σχέση με αυτήν», υπογραμμίζει στην «Γκάρντιαν» η μυθιστοριογράφος Τζότζο Μόις. «Εάν νιώθεις ασφάλεια μέσα στην αγάπη, είναι αναγκαία σαν τον αέρα που αναπνέεις. Εάν είσαι στερημένος από αγάπη, μπορεί να γίνει εμμονή»

 

Ποιος ο λόγος όμως να ορίσεις την αγάπη όταν μπορείς να τη νιώσεις; Δεν αγοράζεται ούτε πουλιέται. Είναι ένα αγαθό για όλους. Υπό αυτήν την έννοια, είτε πιστεύει κανείς (σε όποιον θεό) είτε όχι, η αγάπη είναι ευλογία.