ΣΥΡΙΑ - ΤΟΥΡΚΙΑ - ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ: Κουρδική ανάφλεξη προ των πυλών με μεγάλο χαμένο την Αγκυρα

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΥ

Οι Κούρδοι της Συρίας αναδεικνύονται ως παράμετρος μεγίστης γεωπολιτικής περιφερειακής αβεβαιότητας, καθώς πλησιάζει το τέλος του καθεστώτος Ασαντ στη Δαμασκό.

Το πολιορκημένο καθεστώς έχει δώσει τους τελευταίους μήνες στους Κούρδους που εντοπίζονται γεωγραφικά στη Βορειοανατολική Αιχμή της Συρίας πλήρη ελευθερία κινήσεων να παρενοχλούν την τουρκική πλευρά με συνέπεια να συγκρούονται ανοικτά με τις ετερόκλητες, ακόμη, ομάδες των αντικαθεστωτικών. Αν η περιοχή αυτή, όπως είναι πολύ πιθανό, ξεφύγει από τον έλεγχο της επόμενης κυβέρνησης της Δαμασκού, τότε τίθεται το ερώτημα της αντίδρασης τόσο της Αγκυρας όσο και της υπό τον Μπαρζανί Αυτόνομης Κουρδικής Οντότητας του Βορείου Ιράκ.

Με δεδομένο ότι η Συρία υπήρξε από το 1984 μέχρι και το 1998 ο προστάτης αν όχι ο δημιουργός του ΡΚΚ, η Τουρκία δεν πρόκειται να ανεχθεί μια ντε φάκτο ημιανεξάρτητη δεύτερη κουρδική οντότητα δίπλα στα σύνορά της, σε μιά στιγμή που το Κουρδικό εντός συνόρων αποτελεί πρόκληση πρώτου μεγέθους για τον Ερντογάν. Δραστηριοποίηση και πολύ περισσότερο ανοικτή ή και συγκεκαλυμμένη -με δημιουργία ζώνης ασφαλείας- παρέμβαση της Αγκύρας στο συριακό Κουρδιστάν θα θέσει σε δεινή δοκιμασία τις σχέσεις λυκοφιλίας ανάμεσα στην Τουρκία και την κυβέρνηση Μπαρζανί στο Αρμπίλ του Βορείου Ιράκ.

Η κυβέρνηση του Αρμπίλ έχει ως αποτρεπτικό χαρτί απέναντι στην Άγκυρα τον έλεγχο που ασκεί επί των δυνάμεων του ΡΚΚ στην κοιλάδα Καντίλ δίπλα στην μεθόριο με την Τουρκία. Η παρέμβαση του Αρμπίλ στο συριακό Κουρδιστάν θα πρέπει να θεωρείται σαν δεδομένη και χωρίς να δώσει αφορμή η τουρκική πλευρά: Μια δεύτερη ντε φάκτο ανεξάρτητη κουρδική οντότητα προερχόμενη από τη δομή που μέχρι το 1998 στήριζε το ΡΚΚ είναι θανάσιμη απειλή για τον Μπαρζανί.

Κηδεμονία ή ακόμη περισσότερο πλήρης έλεγχος του συριακού Κουρδιστάν από την κυβέρνηση του Αρμπίλ θα είναι η πρώτη διασυνοριακή ενοποίηση εδαφών που θα είναι ελεγχόμενα από τους Κούρδους.

Αν οι περιφερειακές εξελίξεις καταστήσουν την πτώση Ασαντ στρατηγική οπισθοχώρηση του Ιράν από τη Συρία, το Λίβανο και συνολικά τη Μέση Ανατολή, η κουρδική οντότητα αφού διασφαλίσει τον έλεγχο του συριακού Κουρδιστάν, εκ των πραγμάτων θα προσπαθήσει να πυροδοτήσει ανάφλεξη στο ιρανικό Κουρδιστάν, μια κίνηση που θα καταστήσει την περιφερειακή έκπτωση της Τεχεράνης εσωτερική αποσταθεροποίηση.

Στα παραπάνω ως μεγάλος χαμένος προβάλλει η Άγκυρα, καθώς για πρώτη φορά στην ιστορία του -των τελευταίων δεκαετιών- το Κουρδικό Κίνημα θα έχει διασυνοριακή ενοποιητική δυναμική, με την κυβέρνηση του Αρμπίλ στον ρόλο που διαδραμάτισε τον 19ο αιώνα στην ενοποίηση της Ιταλίας το Πεδεμόντιο.

Με τη Συρία να έχει βραχυκυκλώσει, αν δεν έχει ακυρώσει πλήρως την παραδοσιακή συνεργασία Αγκύρας-Τεχεράνης στο Κουρδικό, και τη συγκρουσιακή γειτονία με την κυβέρνηση Μπαρζανί υπό αμφισβήτηση, η Τουρκία θα αντιμετωπίσει για πρώτη φορά την εντός συνόρων κουρδική πρόκληση, χωρίς συμμάχους από την άλλη πλευρά των συνόρων.

Στα παραπάνω να προστεθεί ότι μια σουνιτική εξουσία στη Δαμασκό δεν θα απειλήσει μόνον την ενότητα του Λιβάνου, αλλά θα ενθαρρύνει τους Σουνίτες του Ιράκ να επιδιώξουν χειραφέτηση από την κατά κύριο λόγο σουνιτική κυβέρνηση στη Βαγδάτη. Ετσι θα διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις είτε για πλήρη απόσχιση της Κουρδικής Οντότητας στον Βορρά, είτε ενίσχυσης του ρυθμιστικού ρόλου που ήδη εξασκεί ανάμεσα σε Σουνίτες και Σιίτες.