Εκκαθαριστές σε δρόμο χωρίς επιστροφή...

Tου ΡΟΥΣΣΟΥ ΒΡΑΝΑ

(rvranas@otenet.gr)

Στην ταινία «Ο διευθυντής» του Λαρς φον Τρίερ, το αφεντικό μιας εταιρείας πληροφορικής που θέλει να κάνει απολύσεις, αναθέτει σε κάποιον άλλο να παίξει τον ρόλο του. Δεν θέλει να κάνει αυτός τη βρώμικη δουλειά. Οι «εκκαθαριστές», όπως λέγονται αυτοί οι μισθοφόροι, είναι ένα επάγγελμα των καιρών. Μάνατζερ ή δήμιοι, παίρνουν αποφάσεις ζωής ή θανάτου για τους εργαζόμενους, κάνουν απολύσεις, κλείνουν εργοστάσια ή τα μεταφέρουν σε άλλες χώρες με χαμηλό κόστος εργασίας. Μόνο στη Γαλλία, γράφει η εφημερίδα «Ουμανιτέ», «έρευνες έδειξαν ότι το 30-60% των επιχειρήσεων θα αναγκαστούν να καταφύγουν σε εκκαθαριστές έως το τέλος του 2010».

Οι εκκαθαριστές κάνουν χρυσές δουλειές στην Αμερική. Στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, η Τζένεραλ Μότορς πούλησε πρόσφατα σε αυτούς το μοντέλο της Saturn. Δεν θα παράγεται πια στην Αμερική, αλλά σε κάποια άλλη χώρα με φτηνά εργατικά χέρια. Και ο νομπελίστας Αμερικανός οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν μάταια ονειρεύεται την αναβίωση της αμερικανικής βιομηχανίας. Και το ίδιο μάταια ρίχνει το φταίξιμο για την παρακμή της στο φθηνό εργατικό κόστος της Κίνας. Η επιστροφή των Αμερικανών στα εργοστάσια για να φτιάχνουν παπούτσια, ρούχα και τηλεοράσεις, έτσι που τα ράφια των σούπερ μάρκετ και των πολυκαταστημάτων να ξαναγεμίσουν πάλι με προϊόντα αμερικανικής κατασκευής, θα ήταν μια καλή ιδέα για να λυθεί το πρόβλημα της ανεργίας. Όμως, ο Κινέζος οικονομικός αναλυτής Λίου Τζε βάζει μερικά ερωτήματα: «Θα ήταν οι Αμερικανοί διατεθειμένοι να επιστρέψουν στη γραμμή παραγωγής; Θα ήταν οι Αμερικανοί καταναλωτές πρόθυμοι να πληρώσουν τον λογαριασμό; Θα δέχονταν οι αμερικανικές επιχειρήσεις να επαναπατρίσουν τα εργοστάσιά τους από την Ασία στην Αμερική;».

Στο βιβλίο του «Η συνείδηση ενός φιλελεύθερου», ο Κρούγκμαν γράφει: «Κοιτάζοντας προς τα πίσω, το πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον της νεότητάς μου μοιάζει με έναν χαμένο παράδεισο». Ο παράδεισος του Κρούγκμαν ήταν η περίοδος από το τέλος του Β΄ Παγκισμίου Πολέμου μέχρι τη δεκαετία του 1970, όταν όχι μόνο η αμερικανική αλλά οι περισσότερες δυτικές οικονομίες αναπτύσσονταν γοργά και το χάσμα ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς είχε μειωθεί σημαντικά.

Με την παγκοσμιοποίηση, όμως, η Αμερική οδηγήθηκε σε μια εντελώς διαφορετική οικονομία που υποσχόταν εύκολο κέρδος. Τώρα που διαπιστώνει πως η σύγχρονη εικονική οικονομία των ευφάνταστων χρηματοπιστωτικών προϊόντων (βλέπε φούσκες) δεν μπορεί να εγγυηθεί πλήρη απασχόληση, είναι πια πολύ αργά για να επιστρέψει στον χαμένο παράδεισο.

Η αποβιομηχάνιση που έφερε η απομάκρυνση από την πραγματική οικονομία πλήττει τον δυτικό κόσμο. Τα τελευταία δέκα χρόνια, ο αριθμός των βιομηχανικών θέσεων εργασίας μειώθηκε κατά 30% στη Βρετανία. Και τις προάλλες, η Κίνα αναδείχτηκε πρώτη εξαγωγική δύναμη στον κόσμο, παίρνοντας την πρωτιά από τη Γερμανία, παρά τις θυσίες στις οποίες υποβλήθηκε η γερμανική εργατική τάξη (με τους πραγματικούς μισθούς καθηλωμένους στα επίπεδα της προηγούμενης δεκαετίας).

Αυτοί που έβαλαν τον κόσμο στον δρόμο της παγκοσμιοποίησης τώρα διαπιστώνουν ότι είναι ένας δρόμος χωρίς επιστροφή.