"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


Χάγη και αναχαιτίσεις...


Του ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΗΜΟΥ
Αντγου ε.α, Επίτιμου Διοικητή Στρατιάς και Αρχηγού ΓΕΕΦ
Πολλοί στην τηλεόραση και στις εφημερίδες αμφισβητούν την ορθότητα των νομικών επιχειρημάτων της Ελλάδος σε σχέση με τον εναέριο χώρο του Αιγαίου και κυρίως με το καθεστώς των αναγνωρίσεων-αναχαιτίσεων.

Ναύαρχοι και πτέραρχοι και τέως αρχηγοί επιτελείων, αλλά και ο τ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας (ως ο ίδιος ομολογεί στο δημοσίευμά του), φαίνεται ότι δεν γνωρίζουν καλώς το νομικό καθεστώς του Αιγαίου. Άλλοι πάλι ισχυρίζονται ότι η Χάγη θα μας σώσει. Μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά αυτά είναι «αερομαχίες».

Αποφάσισα σήμερα να γράψω μια περίληψη και για να ενημερωθεί ο κόσμος, αλλά και για να αρθούν οι όποιες αμφισβητήσεις πάνω στα σοβαρά θέματα της Χάγης και του εναερίου χώρου του Αιγαίου. Το ερωτημα που τίθεται είναι: Η Ελλάδα έχει δίκιο που ζητά σχέδια πτήσεως στα στρατιωτικά αεροσκάφη που εισέρχονται στον εναέριο χώρο του Αιγαίου, ή μήπως, όπως διατείνονται ορισμένοι, τα στρατιωτικά αεροσκάφη είναι ελεύθερα να πετούν όπου θέλουν; Πρέπει να προσφύγουμε στη Χάγη με όλο το πακέτο των διαφορών που θα συναποφασισθεί;

Νομική ή πολιτική διαφορά; Η Τουρκία μιλάει για τον πολιτικό χαρακτήρα της διένεξης. Είναι μια κομψή έκφραση που στην ουσία υπαινίσσεται τη στρατιωτική βία. Αυτό την εξυπηρετεί, αφού τα νομικά της επιχειρήματα είναι από ασήμαντα μέχρι ανύπαρκτα. Η στρατοκρατούμενη Τουρκία μετά το πόλεμο του 1974 στην Κύπρο εξετίμησε ότι επέστη ο χρόνος επίλυσης όλων των ελληνοτουρκικών διαφορών με βάση τη στρατιωτική ισχύ. Η Τουρκία επένδυσε στις Ένοπλες Δυνάμεις της και τώρα απειλεί, αισθανόμενη ότι η Ελλάδα αργά ή γρήγορα θα υποχωρήσει σε όλες τις απαιτήσεις της. Ασφαλώς επιδιώκει να πάρει όσα θέλει χωρίς πόλεμο, ώστε και να κερδίσει τα πάντα αναίμακτα και να μη διακινδυνεύσει το καθεστώς στο εσωτερικό, από μια ενδεχόμενη στρατιωτική αποτυχία. Αρκεί μια μικρή στρατιωτική ατυχία, για να διαλυθεί στην κυριολεξία η χώρα αυτή. Αντίθετα, η Ελλάδα πάντα επισημαίνει το νομικό χαρακτήρα της διαφοράς στηριζομένη στις διεθνείς συνθήκες και στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου. Η Ελλάδα αμέλησε παντελώς την αμυντική της προπαρασκευή (έφθασε μάλιστα στο σημείο το 2003 να αποφασίσει μονομερή αφοπλισμό με αναδιοργάνωση του ΥΕΘΑ), με αποτέλεσμα να αισθάνεται αδύναμη στις προκλήσεις και τις κρίσεις που μηχανεύονται οι Τούρκοι για να δοκιμάσουν την ελληνική αποφασιστικότητα. (Ίσως γι' αυτό θα αισθάνονται ενοχές εφʼ όρου ζωής οι διατελέσαντες υπουργοί Άμυνας).

Φαίνεται πια καθαρά από την εκτίμηση της τελευταίας τριακονταετίας ότι ο χρόνος δουλεύει σταθερά υπέρ των Τούρκων. Τα παραπάνω άκρως σημαντικά εξηγούν και τη συμπεριφορά των δύο κρατών και κυρίως της Τουρκίας, η οποία μεθοδικά οδηγεί τα πράγματα σε ανατροπή των σημερινών δεδομένων και την εγκαθίδρυση νέου νομικού καθεστώτος σε Αιγαίο και Θράκη. Η ελληνοτουρκική διαφορά θα ήταν κάτω από ομαλές συνθήκες μια απλή νομική διαφωνία που θα μπορούσε να διευθετηθεί σε κάποιο δικαιοδοτικό όργανο του Διεθνούς Δικαίου. Όπως ακριβώς έγινε με την Ιταλία με τη σύμβαση περί οροθέτησης της υφαλοκρηπίδας στην Αδριατική την 24 Μαΐου του 1977. Το γεγονός ότι μια νομική αντιδικία πυροδοτεί τόσες σοβαρές κρίσεις στις σχέσεις των δύο χωρών εξηγείται μόνο από την επιδίωξη της Τουρκίας να αμφισβητήσει βιαίως το νομικό και κυριαρχικό καθεστώς των ελληνικών νησιών στο Αιγαίο.

Η προσφυγή στη Χάγη
Η προσφυγή στη Χάγη δεν έχει καμιά ουσία, αφού η Τουρκία αφ' ενός μεν δεν θα δεχθεί ποτέ να προσέλθει σ' ένα όργανο που δεν το αναγνωρίζει, αφ' ετέρου δε, κι αν ακόμα για λόγους τακτικής δεχθεί απλώς να συζητήσει το θέμα, θα το πράξει μόνο και μόνο για να αποκομίσει οφέλη από την ανακίνηση και εγγραφή νέων διεκδικήσεων σε βάρος της Ελλάδος. Ξανάρθαμε λοιπόν στο 1974 στις συνομιλίες στη Γενεύη για την Κύπρο, όπου ο Γκιουνές είχε πει το περιβόητο «υποχωρούν σε όλα, τι άλλους όρους να θέσω;». Όποιος φοβάται δεν έχει άλλη επιλογή από την υποχώρηση.

Τα βασικά στάδια προσφυγής στη Χάγη είναι τρία.

1ο στάδιο: Αναγνώριση της καθ' ύλην αρμοδιότητας του Δ. Δικαστηρίου της Χάγης, υπ' αμφοτέρων των κρατών, για να παρέμβει το δικαστήριο προς επίλυση των διαφορών. Απαιτεί λοιπόν η προσφυγή μια εδική συμφωνία ή ένα συνυποσχετικό το περιεχόμενο του οποίου καθορίζεται με διαπραγματεύσεις.
Αυτό συνέβη το 1969 μεταξύ Γερμανίας, Δανίας και Ολλανδίας. Όποιος νομίζει ότι η Τουρκία μπορεί να μπει σε μια τέτοια διαδικασία, αφού ούτε καν αναγνωρίζει το δικαστήριο, είναι τουλάχιστον αφελής. Η αφέλεια όμως και η ανικανότητα μιας διορατικής εκτίμησης τιμωρούνται πολύ αυστηρά στις διεθνείς σχέσεις.

2ο στάδιο: Τα ενδιαφερόμενα μέρη πρέπει να επιλέξουν μεταξύ ολομέλειας και ενός τμήματος του δικαστηρίου. Υπόψη όμως ότι στην περίπτωση τμήματος η παρεχομένη δυνατότητα επιλογής της σύνθεσης μεταβάλλει το τμήμα σε διαιτητικό όργανο.

3ο στάδιο: Η απόφαση πρέπει να γίνει σεβαστή από τα διάδικα μέρη.

Η Τουρκία δεν σέβεται το διεθνές δημόσιο δίκαιο και τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών και θα σεβασθεί την απόφαση ενός δικαστηρίου; Συνεπώς ορθώς μέχρι τώρα η Ελλάδα ακολούθησε την τακτική ότι μόνο ένα θέμα μπορεί να παραπεμφθεί στη Χάγη, αυτό της υφαλοκρηπίδος.


Αν λοιπόν η Ελλάδα επιχειρήσει να παραπέμψει πακέτο όλα τα θέματα των ελληνοτουρκικών διαφορών στη Χάγη, ως εσχάτως ορισμένοι ισχυρίζονται, τότε πάει γυρεύοντας να παζαρέψει την εθνική της κυριαρχία και ακεραιότητα, δεδομένου μάλιστα ότι το δικαστήριο της Χάγης κρίνει και με πολιτικά κριτήρια. Επομένως η επίκληση της Χάγης είναι μια φενάκη, που θα μας ταλανίσει για καιρό και θα αποπροσανατολίσει σοβαρά την εξωτερική μας πολιτική και τον λαό μας. Βερμπαλιστές όντες βρήκαμε ξανά θέμα για αέναη συζήτηση, αρκεί να ξεφεύγουμε από τη σκληρή πραγματικότητα, που λέει ότι ο γείτονας μάς κτυπά τη πόρτα και ζητά να πάρει το σπίτι μας, εμείς όμως τον σνομπάρουμε και κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε.

Εναέριος χώρος Αιγαίου

Το φυσικό υπόβαθρο (territorium) του κράτους, δηλαδή η περιοχή όπου ασκείται η κυριαρχία του, περιλαμβάνει τον εναέριο χώρο, που υψώνεται κατακόρυφα πάνω από το έδαφος και τα χωρικά ύδατα, όπως σαφώς ορίζει η σύμβαση των Παρισίων του 1919. Η σύμβαση του Σικάγου του 1944 για να δώσει ώθηση στις αεροσυγκοινωνίες όρισε ότι ισχύει πράγματι η κυριαρχία στον εναέριο χώρο ενός κράτους, υπό την επιφύλαξη της απρόσκοπτης διέλευσης και ίσης μεταχείρισης των πολιτικών αεροσκαφών όλων των συμβαλλόμενων μερών. Η κυριαρχία που αναγνωρίζεται στο υποκείμενο της ατμόσφαιρας κράτος έχει σαν ουσιώδες δικαιολογητικό την ασφάλειά του.

Αυτά τα άκρως σημαντικά καταδεικνύουν ότι μόνο τα πολιτικά αεροσκάφη απολαύουν του δικαιώματος που παρέχει το εναέριο συγκοινωνιακό δίκαιο. Συνεπώς τα στρατιωτικά αεροσκάφη βρίσκονται σε μειονεκτική μοίρα έναντι των πολιτικών. Απορεί λοιπόν κανείς πώς ανώτατοι στρατιωτικοί και πολιτικοί στην Ελλάδα αγνοούν αυτές τις σαφείς νομικές διατάξεις του διεθνούς δικαίου και αποδίδουν στα στρατιωτικά αεροσκάφη μεγαλύτερα δικαιώματα από τα πολιτικά.

Η Τουρκία ισχυρίζεται και αυτή ότι, αφού τα στρατιωτικά αεροσκάφη δεν περιλαμβάνονται στη διάταξη, είναι ελεύθερα να κάνουν ό,τι θέλουν. Πρόκειται βεβαίως περί μιας αυθαιρέτου ερμηνείας, που θέτει σε απόλυτο κίνδυνο τις αεροσυγκοινωνίες και αντιστρατεύεται πλήρως την πρόθεση του νομοθέτη. Η Τουρκία χρησιμοποιεί τα πάντα κατά το εκάστοτε συμφέρον της και αποτελεί πρότυπο αυθαιρεσιών.

ICAO (International Civil Aviation Organization)

To 1944 ιδρύθηκε ICAO ως ο υπεύθυνος διεθνής οργανισμός που θα υλοποιούσε το διεθνές αεροπορικό δίκαιο. Προς επίρρωσιν των όσων αναφέραμε βλέπουμε ότι και εξ ορισμού αναφέρεται μόνο στα αεροσκάφη πολιτικής αεροπορίας. Οι διάφορες περιοχές του πλανήτη χωρίστηκαν από τον ICAO σε τομείς πληροφοριών FIR (Flight Information Region).



Για τη χώρα μας ο ICAO θέσπισε το FIR Αθηνών με περιοχή από Ιόνιο Πέλαγος μέχρι την όριο γραμμή μεταξύ των ανατολικών Ελληνικών νησιών και της Μικρασίας. Δηλαδή το FIR Αθηνών περιλαμβάνει ολόκληρο τον εθνικό εναέριο χώρο και διάσπαρτα τμήματα του διεθνούς εναέριου χώρου. Ο εθνικός εναέριος χώρος είναι η στήλη του αέρα πάνω από τη ξηρά σε απόσταση 10 μιλίων από τις ακτές (ηπειρωτική και νησιωτική) και καθορίστηκε με ΠΔ 1931, και ΑΝ 230 του 1936, πράγμα που ποτέ μέχρι το 1975 δεν αμφισβήτησε η Τουρκία.


Ο ICAO ανέθεσε την ευθύνη των FIRs στις αρμόδιες αρχές κάθε χώρας, που για τη χώρα μας είναι η ΥΠΑ (Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας). Υποχρεώσεις αυτών των υπηρεσιών είναι να μεριμνούν για την ασφαλή, οικονομική και ταχεία ροή της εναέριας κυκλοφορίας. Σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες, κάθε ξένο αεροσκάφος που πρόκειται να περάσει από τον εθνικό εναέριο χώρο πρέπει να δώσει το σχέδιο πτήσεως, να έχει συνεχή επαφή με το FIR από την είσοδο μέχρι την έξοδο και να συμμορφώνεται απολύτως με τις οδηγίες του FIR.

Οι υπηρεσίες του FIR είναι αρμόδιες για την άσκηση ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας, θέτουν περιορισμούς στο ύψος πτήσεως, στην πορεία, στη διάρκεια, και ακόμη απαγορεύουν κάθε επικίνδυνη πτήση. Επιπρόσθετα, επειδή οι κανόνες του ICAO είναι γενικοί, τους έχει εκχωρηθεί το δικαίωμα θέσπισης συμπληρωματικών κανόνων (ΑΙΡ) που πρέπει να τηρούνται αυστηρά.

Νομίμως η Ελλάδα εφαρμόζοντας τα παραπάνω ζητεί και από τα στρατιωτικά αεροσκάφη το ελάχιστο. Να καταθέτουν σχέδιο πτήσεως ώστε να μη τίθεται εν κινδύνω η εναέρια κυκλοφορία. Δεν τα επιβάρυνε η χώρα μας με άλλες πρόσθετες ειδικές άδειες, όπως θα μπορούσε να το κάνει. Όσα λοιπόν αεροσκάφη εισέρχονται αυθαιρέτως στο FIR Αθηνών αναγνωρίζονται από τα ελληνικά μαχητικά αεροσκάφη.

Οι πάντες, αλλά και οι Τούρκοι μέχρι το 1974, που είναι το σημαδιακό έτος του πολέμου στην Κύπρο, συνεμορφούντο. Από το 1975 οι Τούρκοι, νομίζοντας ότι έχουν την στρατιωτική υπεροχή έναντι της Ελλάδος, άρχισαν τις παραβιάσεις και παραβάσεις με στόχους:

1ο Να αποδυναμώσουν το FIR Αθηνών.
2ο Να διχοτομήσουν τον εναέριο χώρο του Αιγαίου.
3ο Να διχοτομήσουν τον θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου, αποκόπτοντας τα ανατολικά νησιά, για να τα αποδυναμώσουν και να τα αποστρατιωτικοποιήσουν.

Μετά τα παραπάνω σαφή και αντικειμενικώς παρατιθέμενα ας βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματά του γι' αυτά που λέγονται και γράφονται. Αυτοί που διατείνονται ότι κακώς αναγνωρίζονται και αναχαιτίζονται τα τουρκικά αεροσκάφη πρέπει επι τέλους να πουν σε ποια διάταξη στηρίζουν αυτό το επιχείρημα.


Να έχουμε πάντως συνεχώς κατά νου, πως, αν η Ελλάδα δεν προλάβαινε να επανδρώσει και να εξοπλίσει τα νησιά της, τώρα η Τουρκία εκεί θα έβαζε το κύριο casus belli και όχι στα χωρικά ύδατα.
Η Ελλάδα, εάν είχε πράξει το ίδιο και για τα χωρικά της ύδατα, σήμερα δεν θα είχε πρόβλημα. Αυτό δείχνει ότι η ατολμία και η υποχωρητικότητα είναι κακοί σύμβουλοι.

Δεν υπάρχουν σχόλια: