(Καθηγητή Βυζαντινης Φιλολογιας του Πανεπιστημιου Αθηνών)
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα διέρχεται σοβαρή οικονομική κρίση. Η χώρα μας και στο παρελθόν είχε υποστεί αρκετές παρόμοιες δοκιμασίες, οι οποίες πολλές φορές δυστυχώς συνοδεύονταν και από τραγικά εθνικά γεγονότα. Η αλήθεια είναι ότι πολλές από αυτές τις κρίσεις ο τόπος μας τις ξεπέρασε με τη συμπαράσταση και τη βοήθεια των ίδιων των Ελλήνων, που με θάρρος και θυσίες βρήκαν διεξόδους για να βοηθήσουν τη χειμαζόμενη πατρίδα.
Οφείλω να ομολογήσω ότι κατά την τελευταία οικονομική κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη, η αντίδραση πολλών από τους συμπατριώτες μας, που έχουν ευρεία επιφάνεια πλούτου, με ξάφνιασε δυσάρεστα και με λύπησε όχι λίγο.
Η σπουδή με την οποία κάποιοι έσπευσαν να αποσύρουν τα χρήματά τους και να τα καταθέσουν σε ξένες τράπεζες, κατά την άποψή μου, δεν δείχνει κάτι άλλο εκτός από το ότι όλοι αυτοί δεν ενδιαφέρονται παρά μόνο για το προσωπικό τους κέρδος και την προσωπική τους εξασφάλιση και ευμάρεια αδιαφορώντας παντελώς για το μέλλον και τελικά την επιβίωση αυτού του τόπου.
Πώς όμως μπορεί κανείς να αισθάνεται ήσυχος σε μια χώρα που κινδυνεύει να χάσει ακόμα και την κυριαρχία της εξαιτίας έλλειψης χρημάτων, ενώ εκείνος έχει εξασφαλίσει την προσωπική του περιουσία μακριά από τον τόπο του; Επειδή το προηγούμενο Σάββατο ήταν ημέρα της θλιβερής επετείου του γεγονότος της Αλώσεως της Πόλης από τους Τούρκους (1453), θα ήθελα να αναφέρω ένα περιστατικό που νομίζω ότι είναι πολύ επίκαιρο και στις ημέρες μας
Ο μεγάλος δούκας Λουκάς Νοταράς, έμπιστος του αυτοκράτορα, όταν μπήκε ο Μωάμεθ στην Πόλη και όλα πια είχαν τελειώσει για την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, συναντήθηκε με τον Τούρκο κατακτητή και είχε μαζί του τον εξής διάλογο, του οποίου μικρό τμήμα παραθέτω:
Ο δε αμηράς τη νίκη τη μεγάλη επαρθείς και πλείστης κενοδοξίας πλησθείς και την οφρύν επαρθείς ωμός και ανελεήμων εφάνη.
Προσελθών δε αυτώ ο μέγας δούξ ο κύρ Λουκάς ο Νοταράς προσεκύνησεν αυτόν και δείξας αυτώ θησαυρόν πολύν, ον είχε κεκρυμμένον, και λίθους και μαργάρους και έτερα λάφυρα άξια βασιλεύσιν, α ιδών ο αμηράς και πάσα η βουλή αυτού εθαύμασαν. Ο δε Νοταράς είπε τω αμηρά· Ταύτα πάντα εφύλαττον διά την βασιλείαν σου· και ιδού τα νυν χαρίζομαί σοι δώρον και δέομαι δέξαι του δούλου σου την δέησιν και παρακάλεσιν.
Έλπιζεν ουν ούτος δι’ αυτών ελευθερίας τυχείν μετά του οίκου αυτού. Απελογίσατο δε αυτώ ο αμηράς και είπεν. Ω ημικύον και απάνθρωπε μηχανορράφε και πολύτροπε, τοσούτον πλούτον είχες και ουκ εβοήθησας τω βασιλεί τω αυθέντη σου και τη πόλει τη πατρίδι σου;
Το κείμενο διασώζεται στο Maius Chronicum του Μακαρίου Μελισσηνού (Ψευδο- Φραντζή) και ούτε λίγο ούτε πολύ αναφέρει ότι ο Λουκάς Νοταράς πλησίασε τον Μωάμεθ και του έδειξε έναν τεράστιο και πολυτιμότατο θησαυρό, τον οποίο του προσέφερε, για να αφήσει ελεύθερο αυτόν και την οικογένειά του.
Θα πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι ο Νοταράς είχε μεγάλες καταθέσεις σε τράπεζα της Γένοβας, όπως αναφέρει ο αείμνηστος καθηγητής Ν. Οικονομίδης. Ενώ ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος κυριολεκτικά ζητιάνευε για να συλλέξει λίγα χρήματα με σκοπό την υπεράσπιση της Πόλης και τελικά δεν τα βρήκε. Και ασφαλώς ο Νοταράς δεν ήταν ο μόνος. Ο σουλτάνος όχι μόνο αρνήθηκε την προσφορά, αλλά τον επέπληξε με βαρείς χαρακτηρισμούς, διότι, ενώ μπορούσε, δεν βοήθησε την πατρίδα του.
Οι άνθρωποι αυτοί ενίοτε χλευάζονται και από αυτούς που τους προσφέρουν τέτοιου είδους υπηρεσίες.
Η Κωνσταντινούπολη έπεσε, ο Νοταράς και η οικογένειά του εφονεύθησαν και τα πολλά του χρήματα τα καρπώθηκαν οι τραπεζίτες και οι κατακτητές.
Η ιστορία διδάσκει τους λαούς, δεν γνωρίζω όμως πόσο οι λαοί διδάσκονται από την ιστορία. Και επειδή η ιστορία επαναλαμβάνεται, καλό θα είναι να μην χρειάζεται, κατά την λαϊκή ρήση, να πάθουμε για να μάθουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου