Ο παράγων «εργασία»

Tης Χριστινας Κοψινη

Το χειρότερο με το νέο «εργασιακό» δεν είναι ούτε ότι θα γίνουν πιο εύκολες και γρήγορες οι απολύσεις ούτε ότι οι επιχειρήσεις θα περικόψουν στο ήμισυ τις αποζημιώσεις, υλοποιώντας τη δυνατότητα που τους δίδει το μέχρι πρότινος σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που έγινε αιφνιδιαστικά, χθες, διάταξη του... ασφαλιστικού. Aλλωστε, οι επιχειρηματίες που ξέρουν τι σημαίνει να έχουν έμπειρο προσωπικό, παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, αποδεικνύονται (τουλάχιστον αρκετοί) και συγκρατημένοι και θορυβημένοι από τη ζέση των πολιτικών να τα αλλάξουν όλα εν μια νυκτί, βασιλικότεροι των αγορών.

Το χειρότερο με τις τελευταίες ρυθμίσεις είναι άλλο: Πρόσθεσαν στο ήδη βεβαρημένο ψυχολογικό φορτίο του Ελληνα εργαζόμενου ένα ακόμη βάρος. Τού απέσπασαν ακόμη μία σταθερά. Οχι ότι η ζωή και η εργασία κινούνται γραμμικά και πάντα προοδευτικά. Κάθε άλλο. Ομως, ο άνθρωπος, ο κάθε άνθρωπος, για να ισορροπεί και στην προσωπική του ζωή, έχει ανάγκη μια ελάχιστη σταθερά. Η απασχόληση, το μηνιάτικο, το επίδομα, ένα σταθερό εισόδημα, συνιστούν ορισμένες από τις σταθερές που σε βοηθούν να μην αποδιοργανωθείς όταν γύρω σου όλα αλλάζουν.

Ο τρόπος που ισοπεδώνεται σήμερα αυτή η ελάχιστη βεβαιότητα, που κλείνει μέσα της ακόμη κι αυτήν την προσδοκία μιας κάποιας αποζημίωσης ύστερα από 20 ή 25 χρόνια δουλειάς σε έναν εργοδότη, οδηγεί σε ψυχολογική αποδόμηση. Κι όταν είσαι 40, 50 ή 55 ετών, όταν νιώθεις μετέωρος επαγγελματικά ή ανασφαλής (τι πιο φυσιολογικό σε συνθήκες κρίσης και απουσίας οιασδήποτε αναπτυξιακής προοπτικής;) είναι μαθηματικά βέβαιο ότι αποδιαρθρώνεται και η προσωπική ζωή. Το σπίτι, η οικογένεια, η σχέση με τον ή τη σύντροφό, με τα παιδιά, γίνονται προέκταση των προβλημάτων της εργασίας.

Και η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση με τις διαδοχικές πρωτοβουλίες της, στο ασφαλιστικό και πρόσφατα στο εργασιακό, κάνει τα πάντα για να οδηγήσει τμήματα της κοινωνίας στην ψυχολογική αποσταθεροποίηση.

Βεβαίως, δεν είναι όλα τα πράγματα υλική απόλαυση. Κι όπως ακούγεται όλο και πιο συχνά από ορισμένες ραδιοφωνικές εκπομπές, «υπάρχουν κι άλλα πράγματα στη ζωή, εκτός από τα λεφτά και τις καταθέσεις, την ύλη και τα πράγματα». Συνήθως αυτές οι παραινέσεις – για την ανακάλυψη της μετα-υλιστικής εποχής που απλώνεται μπροστά μας κι εμείς συνήθως δεν τη βλέπουμε, διατυπώνονται από ανθρώπους που έτρωγαν με χρυσά κουτάλια στην άνθηση της υλικής περιόδου της ελληνικής οικονομίας. Αλλά ας το δεχτούμε, πως ακόμη και η εργασία δεν είναι το άπαν. Είναι όμως η βάση. Είναι ο πυρήνας των κοινωνικών μας σχέσεων. Κι όταν αυτό αμφισβητείται, αδειάζουμε. Γινόμαστε πιο συγκρουσιακοί. Αλλοι πιο κυνικοί και επιθετικοί, ενώ οι ευφυείς αρχίζουν να αναμετρούνται με τις κρίσεις πανικού. Και τότε είναι που η κατάθλιψη εναλλάσσεται με την επιθετικότητα και η ζωή στεγνώνει