ΕΛΛΗΝΙΚΗ και ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Γιατί πληρώθηκε το ομόλογο των 435 εκατομμυρίων ευρώ (και γιατί πιθανότατα θα πληρωθούν ακόμα 6 δισ. παρομοίων ομολόγων...)

ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ. Θα λύσει αρκετες απορίες στους δραχμολάγνους "τσαμπουκάδες" των χρηματοοικονομικών

Του Σωτηρη Nικα

Αρπακτικό. Πτωματοφάγο πτηνό. Με γαμψά νύχια. Αυτά τα τρία χαρακτηριστικά βρίσκει κανείς εάν ανατρέξει σε λεξικά αναζητώντας τον ορισμό του «γύπα». Στην αγγλική γλώσσα ο γύπας αναφέρεται ως vulture. Και στην ορολογία των αγορών υπάρχει ο όρος vulture funds. Πρόκειται για επενδυτικά κεφάλαια ανά τον κόσμο που αγοράζουν ομόλογα κρατών σε πολύ χαμηλές τιμές (συνήθως στο 10 - 30% της ονομαστικής τους αξίας), αναμένοντας είτε να αποπληρωθούν στο 100% είτε να μην αποπληρωθούν και να κυνηγήσουν δικαστικώς από τις χώρες την αποζημίωσή τους.

Ενα τέτοιο στοίχημα κέρδισε την Τρίτη το vulture fund ονόματι Dart Management με έδρα τα νησιά Καϊμάν, καθώς η Ελλάδα τελικά πλήρωσε το ομόλογο των 435 εκατ. ευρώ που έληγε στις 15 Μαΐου. Μάλιστα, πληροφορίες αναφέρουν ότι ο συγκεκριμένος «γύπας» είχε αγοράσει περίπου το 90% των ομολόγων αυτών επενδύοντας λιγότερο από 100 εκατ. ευρώ. Είναι σαφές ότι τα κέρδη του ήταν πολλά.

Τόσο το συγκεκριμένο fund όσο και ένα άλλο (το Elliott Associates) έχουν ακολουθήσει την πρακτική της αγοράς κρατικών ομολόγων σε χαμηλές τιμές, προσδοκώντας να αποπληρωθούν αποκομίζοντας μεγάλα κέρδη ή εάν δεν αποπληρωθούν να μηνύσουν τις κυβερνήσεις των χωρών που κάνουν αναδιάρθρωση του χρέους τους. Ειδικά το Elliott βρίσκεται ακόμα στα δικαστήρια με την Αργεντινή, διεκδικώντας αποζημιώσεις.

Τα εν λόγω επενδυτικά κεφάλαια έχουν βάλει στο μάτι και την Ελλάδα εδώ και περίπου ένα χρόνο, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι είχαν στόχο να διεκδικήσουν την αποζημίωσή τους στα δικαστήρια εάν η Ελλάδα δεν πληρώσει τα χρέη της. Στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους (PSI) δεν συμμετείχαν τελικώς επενδυτές που είχαν στα χέρια τους ελληνικά ομόλογα ύψους 6,4 δισ. ευρώ.

Από το ποσό αυτό, τα 435 εκατ. ευρώ έπρεπε να καταβληθούν την περασμένη Τρίτη. Μέχρι το πρωί εκείνης της ημέρας η Ελλάδα δεν είχε αποφασίσει εάν θα πλήρωνε τα συγκεκριμένα ομόλογα ή όχι. Τελικά τα πλήρωσε και απεφεύχθη μία δικαστική διαμάχη με τους «γύπες». 

Ωστόσο, η ιστορία δεν τελείωσε την Τρίτη. Υπάρχουν άλλα 6 δισ. ευρώ ελληνικών ομολόγων που διέπονται από ξένο δίκαιο και τα vulture funds περιμένουν να δουν αν η Ελλάδα θα τα πληρώσει ή όχι.  

Η πρακτική αυτών των funds σε συνδυασμό με το γεγονός ότι στα ομόλογα των 435 εκατ. ευρώ υπήρχαν ρήτρες «διασταυρωμένης χρεοκοπίας» (cross default) ήταν οι δύο βασικοί παράγοντες που η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε την Τρίτη το πρωί να αποπληρώσει τα ομόλογα που έληγαν.  

Τι είναι, όμως, οι ρήτρες cross default;

Σύμφωνα με τα όσα αναγράφονται στα νομικά κείμενα των ομολόγων, εάν δεν πληρώνονταν τα 435 εκατ. ευρώ τότε και οι κάτοχοι της πλειοψηφίας των ομολόγων που έμειναν εκτός PSI (6 δισ. ευρώ) θα μπορούσαν αμέσως να ζητήσουν από την Ελλάδα να αποπληρωθούν και να μην περιμένουν τη λήξη των δικών τους ομολόγων. Και επειδή η Ελλάδα δεν θα το έπραττε, θα διεκδικούσαν δικαστικώς την αποζημίωσή τους άμεσα.

Μαζί με αυτούς, ρήτρες cross default έχουν και τα δάνεια που έχουν ήδη δώσει στην Ελλάδα οι χώρες της Ευρωζώνης, αλλά και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης (EFSF). Δηλαδή, εάν δεν πληρώνονταν τα ομόλογα της Τρίτης, εκτός από τους «γύπες» της αγοράς, θα μπορούσε και η Ευρωζώνη να διεκδικήσει την αποπληρωμή των δανείων που έχει παράσχει έως σήμερα στην Ελλάδα.

Για να μη συμβεί αυτό, η Ελλάδα περιμένει από την Ευρωζώνη να παράσχει «άσυλο» (weivers) στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό, μόνο τυχαία δεν είναι η αναφορά του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, κ. Ευ. Βενιζέλου, κατά τη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας την Τρίτη. Απευθυνόμενος στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Αλ. Τσίπρα, σημείωσε πως «έχουν ζητηθεί οι αναγκαίες εγγυήσεις και ασυλίες, τα waivers, και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και από το EFSF και από την κυβέρνηση του Λουξεμβούργου, γιατί το δίκαιο του Λουξεμβούργου διέπει τη λειτουργία του EFSF».

Η κυβέρνηση του κ. Παπαδήμου επέλεξε να αποπληρώσει τα 435 εκατ. ευρώ γιατί μέχρι σήμερα η Eυρωζώνη δεν έχει διαθέσει τις συγκεκριμένες ασυλίες. Ετσι, ήταν σχεδόν βέβαιο ότι η Ελλάδα θα ήταν εκτεθειμένη.

Παράλληλα, η Ελλάδα έχει ζητήσει να υπάρξει από την Ευρωζώνη ρητή και δημόσια δέσμευση ότι δεν θα κυνηγήσει ως άλλος γύπας την Ελλάδα και ταυτόχρονα σε περίπτωση που υπάρξει default λόγω μη πληρωμής κάποιων ομολόγων των 6 δισεκατομμυρίων ευρώ που απομένουν, τότε η ΕΤΕπ δεν θα σταματήσει τα δάνεια προς την Ελλάδα, όπως έκανε παλαιότερα.

Ωστόσο, ούτε αυτό έγινε, καθώς χώρες της Ευρωζώνης φοβήθηκαν ότι εάν παρείχαν τέτοια προστασία στην Ελλάδα, τότε οι «γύπες» της αγοράς θα είχαν τη νομική κάλυψη για να ζητήσουν αποζημιώσεις και από αυτές.

Σε κάθε περίπτωση, ο χρόνος λήγει στις 13 Σεπτεμβρίου, καθώς τότε λήγουν και ομόλογα αξίας 183 εκατ. ευρώ, οι κάτοχοι των οποίων δεν δέχτηκαν να ενταχθούν στο PSI. Μέχρι τότε, η Ευρωζώνη θα πρέπει να έχει αποφασίσει εάν θα στηρίξει την Ελλάδα ή όχι και η κυβέρνηση που θα υπάρχει εάν θα τα πληρώσει ή όχι.