ΤΟΥΡΚΙΑ: Κάτι αλλάζει στην Πόλη

Tης Μαριας Κατσουνακη

Οσοι ταξιδεύουν στο εξωτερικό, τον τελευταίο καιρό, μεταφέρουν λίγο-πολύ την ίδια αίσθηση. Οχι τόσο στο αναμενόμενο, πώς καταγράφεται, δηλαδή, η ελληνική κρίση στις αντιδράσεις των ξένων συνομιλητών, αλλά στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε πλέον εμείς τον υπόλοιπο κόσμο. Η Ελλάδα απομονώνεται, αναδιπλώνεται σε έναν εαυτό επικίνδυνα εσωστρεφή, αυτάρεσκα καταστροφικό. Και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις τα οικονομικά προβλήματα πιέζουν ασφυκτικά, όμως όταν απομακρύνεσαι από την Αθήνα, αντιλαμβάνεσαι με μεγαλύτερη διαύγεια ότι η κρίση στη χώρα μας είναι πρωτίστως δομική και θεσμική.

Ενα πυκνό επαγγελματικό τριήμερο στην Κωνσταντινούπολη, με συναντήσεις, συζητήσεις και άφθονο περπάτημα στους δρόμους, επιβεβαιώνει με τον πιο αδιαπραγμάτευτο τρόπο ότι η γειτονιά μας αλλάζει με γοργούς ρυθμούς και εμείς πορευόμαστε με εξίσου μεγάλη ταχύτητα στην αντίθετη κατεύθυνση. Ο,τι διαβάζαμε σε αριθμούς για την Τουρκία (μείωση της ανεργίας κατά 1,7%, αύξηση του αριθμού των εργαζομένων κατά 1 εκατ., αύξηση των εσόδων του προϋπολογισμού κατά 12,60% το πρώτο τρίμηνο του 2012) το είδαμε μπροστά στα μάτια μας να μεταφράζεται σε πράξη. Οι οικονομικοί δείκτες σε άνθηση. Πώς;

Η Ιστανμπούλ βουίζει. Δεν εννοούμε ασφαλώς ούτε τα εκατομμύρια των κατοίκων ούτε το παλίμψηστο των πολιτισμών. Η ενέργεια που εκλύεται και η σταδιακή μεταμόρφωση εγγράφονται στη σκόνη από τα έργα στην πόλη, στις θέσεις απασχόλησης που δημιουργούνται, στα βλέμματα και στις κουβέντες των ανθρώπων που δηλώνουν ελπίδα και προοπτική. Οι απαντήσεις είναι ψύχραιμες και μετρημένες. Τούρκοι πανεπιστημιακοί και καλλιτέχνες δεν παραλείπουν να προσθέσουν σε κάθε αισιόδοξη πρόβλεψη: «Τα προβλήματα παραμένουν».

Αν οι χιλιάδες καθημερινοί επισκέπτες των αξιοθέατων της Πόλης σημαίνουν κάτι, αν η δυναμική στην επιθυμία των ανθρώπων να μη μένουν άπραγοι και παραιτημένοι σημαίνει κάτι, αν ο σεβασμός στον δημόσιο χώρο (τουλάχιστον οι κεντρικοί, τουριστικοί δρόμοι είναι καθαροί και ασφαλείς) σημαίνει κάτι, αν το πολιτιστικό άνοιγμα στη Δύση σημαίνει κάτι, τότε πράγματι «κάτι τρέχει» στην Κωνσταντινούπολη. Οπως έχει πει και ο Ορχάν Παμούκ, ο νομπελίστας συγγραφέας-σύμβολο της ευρωπαϊκής διάστασης της Τουρκίας, «απολαμβάνω την αίσθηση ότι διαρκώς κάτι γίνεται στην πόλη, ότι βρίσκομαι στο κέντρο ενός κόσμου – πείτε το όπως θέλετε, Εγγύς Ανατολή, Ανατολική Μεσόγειος ή Βαλκάνια». Μια χώρα πολύ φτωχή, με ταραγμένη σύγχρονη πολιτική ιστορία, δέσμια για χρόνια του ΔΝΤ, ανακτά σταθερά τον δικό της βηματισμό.

Προχθες, 29 Μαΐου, ήταν η επέτειος της Αλωσης της Κωνσταντινούπολης. Ας αναλογιστούμε: πόσοι Αθηναίοι μπορούν σήμερα να μοιραστούν με τον Παμούκ την ίδια σκέψη για τη γενέτειρά τους: «Η μοίρα της Ιστανμπούλ είναι και δική μου μοίρα, είμαι αφοσιωμένος στην πόλη επειδή σε αυτήν οφείλω αυτό που είμαι».