"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


900 χλμ. η διαφορά ανάμεσα στο αύριο και το χθες

Του Τάσου Σαραντή

Οταν οι άνθρωποι στο νησί Σαμόα, στο νότιο Ειρηνικό Ωκεανό, θα ανοίγουν σαμπάνιες για να γιορτάσουν τη νέα χρονιά, στο νησί Τόγκα, μόλις 900 χλμ. δυτικά, η νέα χρονιά θα είναι ήδη μίας ημέρας.

Τα δύο νησιά έχουν ακριβώς την ίδια ώρα, αλλά διαφορετικές ημερομηνίες. Πρακτικά δηλαδή όταν στην Τόγκα είναι Παρασκευή στη Σαμόα είναι Πέμπτη. Οι κάτοικοι της Σαμόα από την άλλη πλευρά μπορούν την Παρασκευή να τηλεφωνήσουν στους φίλους τους στην Τόγκα, όπου εκεί είναι ήδη Σάββατο.

Η παγκόσμια ώρα καθορίζεται από τον μεσημβρινό του Γκρίνουιτς, κοντά στο Λονδίνο. Προς τα δυτικά η ώρα είναι πίσω, προς τα ανατολικά είναι μπροστά. Όταν είναι 11 το πρωί την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στο Λονδίνο, αν κάποιος κινηθεί ανατολικά, είναι μεσημέρι στο Βερολίνο, 7 το βράδυ στη Σιγκαπούρη και μεσάνυχτα στην Τόγκα, όπου η μέρα τελειώνει και αρχίζει η νέα χρονιά.
Αν πάλι κινηθεί δυτικά είναι 10 το πρωί στις Αζόρες, 6 το πρωί στη Νέα Υόρκη και 3 το πρωί στη δυτική ακτή, ενώ στη Σαμόα είναι μεσάνυχτα και η μέρα, η παραμονή της πρωτοχρονιάς, μόλις ξεκινά.

Ο Μαγκελάνος
Το θέμα της χαμένης ημέρας είχε τρομάξει το πλήρωμα του πρώτου ανθρώπου που περιέπλευσε τον κόσμο, του Φερδινάνδου Μαγκελάνου, ο οποίος είχε αποπλεύσει από τη Σεβίλλη προς τα δυτικά το 1519. Οι επιζώντες της αποστολής κράτησαν λεπτομερείς σημειώσεις και έμειναν έκπληκτοι όταν, κατά την επιστροφή τους, το 1522, διαπίστωσαν ότι είχαν χάσει μία ολόκληρη ημέρα. Ο Φιλέας Φόγκ από την άλλη, ο ήρωας του Ιουλίου Βερν, «πήρε τα πάνω του» όταν κατάλαβε ότι δεν είχε χάσει τον αγώνα του «γύρου του κόσμου σε 80 ημέρες», αλλά κέρδισε μία ημέρα ξεκινώντας προς την Ανατολή.

Αλλά και όσοι κάνουν διακοπές κοντά στη γραμμή που διαχωρίζει την ημερομηνία πρέπει να είναι διπλά προσεκτικοί όταν κλείνουν πτήσεις και ξενοδοχεία. Για παράδειγμα, όσοι πετούν από την Τόγκα στη Σαμόα στις 30 Δεκεμβρίου πρέπει να κλείσουν δωμάτιο στη Σαμόα στις 29 του μηνός και όσοι κάνουν την αντίστροφη διαδρομή πρέπει να κλείσουν δωμάτιο στην Τόγκα στις 31 Δεκεμβρίου.

Οι ντόπιοι έχουν εξοικειωθεί με τα θέματα που προκύπτουν από τη διαφορά της ημερομηνίας. «Υπάρχει μερικές φορές μία σύγχυση όταν τηλεφωνούμε στους συγγενείς μας στη Νέα Ζηλανδία, για να πάρουμε τις ευχές τους για τη νέα χρονιά πρέπει να μιλήσουμε μαζί τους στο τηλέφωνο το πρωί της 31ης Δεκεμβρίου», λέει ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Σαμόα Μίσα Τελέφονι. Η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο αύριο και το χθες είναι ο 180ος μεσημβρινός.

Προς τα βόρεια κλίνει ανατολικά, έτσι ώστε να εμποδίσει τμήμα της Σιβηρίας να μένει μία ημέρα πίσω από την υπόλοιπη Ρωσία και λίγο πιο νότια κινείται δυτικά για να διασφαλίσει ότι οι Αλεούτιες Νήσοι, κοντά στην Αλάσκα, δεν είναι μία ημέρα μπροστά από τη μητέρα πατρίδα.


Το Κιριμπάτι
Υπάρχει βέβαια και το Κιριμπάτι. Μέχρι το 1995 η γραμμή του χρόνου διέσχιζε τη νησιωτική χώρα του Ειρηνικού, τα νησιά της οποίας είναι διασκορπισμένα σε ένα τόξο 5.000 χιλιομέτρων. Η κυβέρνηση αποφάσισε να ευθυγραμμιστεί με τα δυτικά κι έτσι το νησί Κιριμπάτι μπορεί να είναι ανατολικά της γραμμής της ημερομηνίας, αλλά σε ό,τι αφορά στο χρόνο ανήκει στο Δυτικό Ημισφαίριο και είναι 14 ώρες μπροστά από το Γκρίνουιτς.

Οι γείτονές του υποπτεύθηκαν ότι το Κιριμπάτι έκανε την αλλαγή για να είναι η πρώτη χώρα που θα υποδεχόταν τη νέα χιλιετία. Παράλληλα, όμως, είναι το Κιριμπάτι που καθιστά εφικτό ο κόσμος να βρίσκεται σε τρεις διαφορετικές ημερομηνίες την ίδια στιγμή. Όταν μπαίνει η νέα χρονιά στο Κιριμπάτι, είναι μόλις 10 το πρωί της 31ης Δεκεμβρίου στο Λονδίνο και 11 το βράδυ της 30ής Δεκεμβρίου στη Σαμόα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: