ΚΥΠΡΟΣ και ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ: Στρατηγικός εταίρος και νέα "Βόρεια Θάλασσα" ή οικονομικό βάρος και νέος "Μικρός Περσικός"

The Economist

Η Κύπρος αναλαμβάνει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε μια περίοδο κρίσης για την ίδια και για την Ε.Ε. Η περυσινή έκρηξη στον σταθμό παραγωγής ενέργειας του Βασιλικού με τους 13 νεκρούς, λόγω τεράστιων ποσοτήτων πυρομαχικών σε παρακείμενη ναυτική βάση, καθώς και τα προβλήματα των τραπεζών της μπορούν να εξηγήσουν γιατί η Κύπρος κατέστη η πέμπτη χώρα της Ευρωζώνης, που ζήτησε βοήθεια από τους μηχανισμούς στήριξης. Ηταν ειρωνεία της τύχης πως συνέπεσε το αίτημα της χώρας και η επίσκεψη της τρόικας εκεί με την ανάληψη της εκ περιτροπής προεδρίας της Ε.Ε.

Από τη διάσημη παραλία της Ακτής Κυβερνήτη της Κύπρου, η Δαμασκός και η Ιερουσαλήμ είναι πιο κοντά απ’ ό,τι η Αθήνα. Πολλοί πιστεύουν πως δεν θα έπρεπε να ενταχθεί στην Ε.Ε. προτού υπογραφεί συμφωνία επανένωσης του βορείου τμήματός της με το διεθνώς αναγνωρισμένο νότιο. Η διένεξη έχει παραλύσει τις σχέσεις της Ε.Ε. με το ΝΑΤΟ. Οι δε σχέσεις με την Τουρκία ήταν τεταμένες προ της ανάληψης της προεδρίας και τώρα έχουν εν μέρει παγώσει.  

Υπάρχει ένας ακόμα λόγος προβληματισμού, όπως το έθεσε η γερμανική εφημερίδα Bild, καθώς «ένα χρεοκοπημένο νησί αναλαμβάνει την εξουσία στην Ευρώπη».  

Μπορεί ένας κομμουνιστής πρόεδρος, ο Δημήτρης Χριστόφιας, να χειριστεί τις διαπραγματεύσεις για το πακέτο στήριξης της Κύπρου και τις ιδιαζόντως δύσκολες διαδικασίες ενοποίησης της Ευρωζώνης; Μπορεί ο οφειλέτης να συνδιαλλαγεί αμερόληπτα με τις απαιτήσεις του πιστωτή για ισχυρότερους κεντρικούς ελέγχους;

Διπλωματικοί κύκλοι εμμένουν ότι ο δημόσιος τομέας της χώρας κληρονόμησε την αποδοτικότητα των Βρετανών αποίκων της. Ωστόσο, το δυστύχημα στο Βασιλικό κατέστρεψε αυτήν τη φήμη, αν και η λειτουργία του θα αποκατασταθεί πλήρως το 2013. Βέβαια η κυπριακή οικονομία χρειάζεται περισσότερο χρόνο. Ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, Βάσος Σιαρλής, επισημαίνει πως πέραν του συμβάντος, «σημειώθηκε μια οικονομική πυρηνική έκρηξη στην Ελλάδα και ήμασταν από τους πρώτους πληγέντες». Οι κυπριακές τράπεζες με εκτεταμένη έκθεση στην Ελλάδα υπέστησαν μεγάλες απώλειες, αντίστοιχες με το 25% του ΑΕΠ της Κύπρου, λόγω του «κουρέματος» των ελληνικών κρατικών ομολόγων. Πριν από την κρίση, η οικονομία αναπτυσσόταν σταθερά, αλλά χωρίς βιωσιμότητα. Ο τουρισμός και οι υπηρεσίες δεν ανταποκρίνονταν στην αύξηση των εισαγωγών, ενώ εταιρείες και νοικοκυριά είναι υπερχρεωμένα. 

Παρά ταύτα, ο κ. Σιαρλής διαβλέπει ευοίωνο μέλλον. «Κάθε μέρα που περνά μας φέρνει πιο κοντά στην ημέρα που θα μυρίζουμε φυσικό αέριο, και η μυρωδιά του είναι ωραία», λέει. Mέχρι το 2017 η χώρα θα παράγει το δικό της φυσικό αέριο, τονίζει, και μετά δύο χρόνια θα αρχίσει να το εξάγει. Η Κύπρος μελετά ήδη τον τρόπο λειτουργίας του ειδικού ταμείου επομένων γενεών της Νορβηγίας, το οποίο χρηματοδοτείται από τους ενεργειακούς πόρους της.

Το φυσικό αέριο αλλάζει τη γεωπολιτική της περιοχής. Εάν η κατάσταση εξελιχθεί ομαλά, η ανατολική Μεσόγειος θα αναδειχθεί σε μικρή Βόρεια Θάλασσα και ασφαλή πηγή ενέργειας για την Ευρώπη. Ειδάλλως μπορεί να γίνει μικρός Περσικός Κόλπος και ζώνη αστάθειας στα σύνορα της Ευρώπης. 

Σύντομα η Ε.Ε. θα πρέπει να δει την Κύπρο όχι μόνο ως πολιτική ενόχληση και οικονομικό βάρος, αλλά ως στρατηγικό συμφέρον. Καιρός να ξυπνήσει και να μυρίσει το αέριο.