Το όραμα της Αλέκας

Του ΤΑΚΗ ΜΙΧΑ

Σε πρόσφατη συνέντευξή της στον Σταύρο Θεοδωράκη η  ΓΓ Γραμματέας του ΚΚΕ εκμυστηρεύθηκε ότι το όραμα της για την Ελλάδα είναι η Τσεχία. Όχι φυσικά η σημερινή καπιταλιστική Τσεχία, ούτε καν η Τσεχία των μεταρρυθμιστών του Ντούπτσεκ αλλά η Τσεχία της κομμουνιστικής ορθοδοξίας.  

Επειδή η κ. Παπαρρήγα  δεν είχε τον χρόνο να εμβαθύνει στο όραμά της σκεφθήκαμε να το πράξουμε εμείς μέσω μιας συνέντευξης με ένα Έλληνα-Τσέχο που ζούσε εκεί εκείνη την περίοδο. Πρόκειται για τον χειρουργο Κώστα Λικοπούδη. Ο συνομιλητής μας ήρθε στην Ελλάδα το 1988 σε ηλικία 28 ετών  έχοντας ήδη εργασθεί στην Πράγα μετά το τέλος των σπουδών του. Ο παππούς και η γιαγιά του ήταν πολιτικοί πρόσφυγες από το Διδυμότειχο που έφυγαν από την Ελλάδα μετά την αποτυχημένη προσπάθεια του ΚΚΕ  να εγκαθιδρύσει την πραγματική δημοκρατία στην χώρα.

«Το καθεστώς στην Τσεχία δεν ήταν ουσιαστικά διαφορετικό από την χούντα στην Ελλάδα» μας λέει. «Ακόμα και τα αστεία που λέγαμε για το καθεστώς ήταν παρόμοια  με αυτά πού έλεγαν στην Ελλάδα την περίοδο της δικτατορίας. Η μόνη διαφορά ήταν ότι στην Ελλάδα η προπαγάνδα είχε κεντρική αναφορά το «Έθνος» ενώ εκεί το «Κόμμα». Και ρουφιάνοι παντού…δεν υπήρχε καμία εμπιστοσύνη σε κανένα».

Ένα κωμικός όπως ο Λάκης Λαζόπουλος θα μπορούσε να έχει εκπομπή στην τηλεόραση;
Θα αστειεύεσθε! Ούτε κατά διάνοια!

Εσείς είχατε ποτέ καμία σοβαρή προστριβή με τις αρχές;
Μια φορά μας ζήτησαν στο Λύκειο πού πήγαινα να υπογράψουμε ότι καταδικάζουμε την διακήρυξη της  Χάρτας 77(σ.σ. κίνημα αντιφρονούντων διανοουμένων). Εγώ τότε σηκώθηκα και είπα ότι δεν μπορούσα να καταδικάσω  κάτι που δεν είχα διαβάσει. Μετά από 10 λεπτά κατέφθασε ένα περιπολικό  και με πήγαν για ανάκριση για να ανακαλύψουν πώς μού κατέβηκε μία τέτοια επικίνδυνη ιδέα στο κεφάλι ότι δηλαδή θα πρέπει να διαβάσω κάτι προτού το καταδικάσω!
Τι μισθό παίρνατε ως νέος χειρουργος;

«Ένα ποσό ανάλογο με 800 ευρώ τον μήνα στην Ελλάδα σήμερα. Περίπου τον ίδιο μισθό με ένα ανειδίκευτο εργάτη»

Βλέπετε κοινά σημεία του σταλινικού καθεστώτος με την Ελλάδα σήμερα;
Ασφαλώς. Στους δημόσιους τομείς και των δύο χωρών είτε ήσουνα λουφατζής είτε εργασιομανής έπαιρνες τον ίδιο μισθό. Δεν υπήρχε καμία προοπτική όσο καλός και αν ήσουν. Φυσικά ο δημόσιος τομέας στην Τσεχία ήταν κάπως μεγαλύτερος από τον ελληνικό.

Στην Τσεχία ο μοναδικός εργοδότης ήταν το κράτος. Επηρέαζε αυτό το γεγονός τις δυνατότητες της πολιτικής διαφωνίας;
Αναμφίβολα. Αν εκδηλωνόσουνα εναντίον του καθεστώτος αυτό είχε επιπτώσεις στην δουλειά σου. Αν ήσουν π.χ. πολιτικός μηχανικός μπορεί να σε έστελναν η να μαζεύεις σκουπίδια η να δουλέψεις στα ορυχεία.

Όμως δεν μπορείτε να αμφισβητήσετε ότι υπάρχει μεταξύ ορισμένων ομάδων μία νοσταλγία για αυτό το καθεστώς;
Έχετε δίκιο, κυρίως μεταξύ αυτών που είναι στα 60 τους. Όταν φτάσεις σε αυτή την ηλικία έχεις λίγες ανάγκες-αυτο που κυρίως σε ενδιαφέρει είναι η ασφάλεια και η υγεία. Σε αυτούς τους δύο τομείς η κατάσταση στην Τσεχία ήταν καλή. Υπήρχε ασφάλεια στους δρόμους γιατί υπήρχε αστυνομικός σε κάθε γωνιά  και η υγειονομική περίθαλψη ήταν ασφαλώς καλύτερη από αυτή που υπάρχει στην Ελλάδα. Από την άλλη πλευρά αν ήσουνα νέος, αν ήθελες να απλώσεις τα φτερά σου και να δημιουργήσεις, το  καθεστώς δεν σού έδινε καμία δυνατότητα.

Αληθεύει ότι οι άνθρωποι-και ιδιαίτερα οι νέοι- τότε διάβαζαν περισσότερα βιβλία;
Ναι διότι δεν είχαν τι άλλο να κάνουν. Δεν υπήρχαν καφετέριες, μπαράκια και η τηλεόραση ήταν απίστευτα βαρετή.

Στον βαθμό πού υπήρχαν οικονομικές ανισότητες πως εκφράζονταν;
Υπήρχε η κομματική νομενκλατούρα που ζούσε σε ένα τελείως διαφορετικό κόσμο απ αυτό των υπολοίπων. Είχαν τα δικά τους  νοσοκομεία και υπερπολυτελή ξενοδοχεία στα οποία δεν πλήρωναν δεκάρα.