Τα ένα τρισ. είναι ναρκοπέδιο, δεν είναι ζώνη με εκρηκτικά

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ

Του ΑΡΙΣΤΟΥ ΔΟΞΙΑΔΗ

Οι καμικάζι λογαριάζουν λάθος: Το ‘ένα τρισ.' (αν ισχύει) δεν είναι το κόστος εξόδου της Ελλάδας, είναι το κόστος του κάθε ‘ατυχήματος’ που μπορεί να συμβεί σε κάθε αδύναμη χώρα. Αυτό θα το αντιμετωπίσουν είτε με εμάς, είτε χωρίς εμάς.

Όποτε βγαίνει κάποια εκτίμηση για το τεράστιο κόστος που θα έχει για την ευρωζώνη μια ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας,  στην Ελλάδα πολλοί αναθαρρούν: «αφού θα τους κοστίσει τόσο πολύ να φύγουμε, θα μας κρατήσουν μέσα ότι και να κάνουμε». 

Ο συλλογισμός είναι επικίνδυνα λαθεμένος.

Όσες εκτιμήσεις ξεπερνούν τα 200 δισ., και φτάνουν μέχρι το ένα τρισ., αναφέρονται στις έμμεσες επιδράσεις της ελληνικής εξόδου, δηλαδή σε κατάρρευση εμπιστοσύνης για τις άλλες χώρες του νότου (π.χ. Ισπανία). Ο κίνδυνος είναι πραγματικός, αν και είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί (βλ. εδώ). 

Αλλά η κατάρρευση στις άλλες χώρες μπορεί να προέλθει από πολλές πηγές, όχι μόνο από την δική μας έξοδο. Αυτό σημαίνει η διαπίστωση ότι η ευρωζώνη έχει λαθεμένη αρχιτεκτονική. Δεν σημαίνει οτι κατά λάθος έβαλε στις τάξεις της ένα μικρό σπάταλο κράτος. Σημαίνει οτι λείπουν μερικοί βασικοί μηχανισμοί σταθεροποίησης. Η συζήτηση και η διαφωνία στο ευρωπαϊκό επίπεδο είναι σχετικά με τη μορφή των μηχανισμών που πρέπει να εγκατασταθούν (που περιλαμβάνει και την άποψη για μια διατεταγμένη επιστροφή σε περισσότερα νομίσματα). 

Στη βασική όμως διαπίστωση όλοι συμφωνούν. Εφόσον δεν υπάρχουν οι κατάλληλοι μηχανισμοί, εμείς μπορεί να παραμείνουμε στην ευρωζώνη, και η ζημιά του ενός τρισ. να έρθει από αλλού. Το ‘ένα τρισ.' (αν ισχύει) δεν είναι το κόστος εξόδου της Ελλάδας, είναι το κόστος του κάθε ‘ατυχήματος’ που μπορεί να συμβεί σε κάθε αδύναμη χώρα. Αυτό θα το αντιμετωπίσουν είτε με εμάς, είτε χωρίς εμάς.

Αυτό αποδυναμώνει, δεν ενισχύει, μια στρατηγική καμικάζι, του τύπου: «δεν συνεργάζομαι, πληρώστε με». Γιατί οι ισχυρές οικονομίες έχουν μόνο δύο τρόπους να αντιμετωπίσουν το ‘ένα τρισ.’. Είτε θα κινηθούν γρήγορα να εγκαταστήσουν σταθεροποιητικούς μηχανισμούς, είτε θα αποφασίσουν να πληρώσουν το ένα τρισ., και να προχωρήσουν σε νέα ρότα. Σε καμμιά περίπτωση δεν τις συμφέρει να συνεχίσουν να επιχορηγούν τα ελληνικά ελλείματα, χωρίς να αλλάξει η αρχιτεκτονική. Το μόνο που θα κατάφερναν έτσι είναι να προσθέτουν κάθε χρόνο μερικές δεκάδες δισ. πραγματικό κόστος στο 'ένα τρισ.' πιθανό κόστος από ατύχημα.

Το αν θα διορθωθεί η αρχιτεκτονική της ευρωζώνης εξαρτάται πολύ λίγο από την Ελλάδα. Εξαρτάται περισσότερο από την συνεννόηση ανάμεσα στο σύνολο των ισχυρών, πλεονασματικών χωρών, και στο σύνολο των ελλειμματικών χωρών. Μπορεί να υπάρξει συμβιβασμός τέτοιος ώστε οι βόρειοι να δεχτούν, με προϋποθέσεις, να χρηματοδοτούν όχι μόνο μία, αλλά όλες τις ελλειμματικές χώρες; Αν ναι, το ευρώ θα προχωρήσει. Αν όχι, θα συμβεί το 'ενα τρισ.' και οι δρόμοι θα χωρίσουν.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα του τσαμπουκά που προτείνουν οι "ευρώ χωρίς μνημόνιο" δεν έχει καμμία τύχη. Αν οι άλλοι, όλοι οι άλλοι, διαπιστώσουν οτι δεν έχουμε καμμιά διάθεση για συνεννόηση, καμμιά θετική πρόταση, κανένα μέτωπο με τους Ιταλούς, Ισπανούς και Πορτογάλους, τότε η μόνη ορθολογική επιλογή τους θα είναι να μας βγάλουν από τη συζήτηση για να μπορέσουν να τα βρουν μεταξύ τους. 

Η μόνη ορθολογική δική μας επιλογή είναι να μετάσχουμε στη συζήτηση, με προτάσεις που θα μπορούσαν να ισχύσουν για όλο το νότο, όχι μόνο για εμάς. Αν επιμένουμε να είμαστε ειδική περίπτωση, πράγματι θα αποφασίσουν χωρίς εμάς.