ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Εικόνα διάλυσης σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία

Της ΜΑΙΡΗΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ

 

Η εικόνα που παρουσιάζει η Ελλάδα των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων (που είναι και βασικό τουριστικό δέλεαρ) για τα εκατομμύρια των επισκεπτών της είναι εκείνη της διάλυσης καθώς και ανυπολόγιστα διαφυγόντα κέρδη, την ίδια στιγμή που ο αναπληρωτής υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Κώστας Τζαβάρας δήλωνε πως θέλει να δημιουργήσει ένα C8, αντίστοιχο του G8, που θα αποτελεί ένωση των ισχυρών χωρών στον τομέα του πολιτισμού.

 

Το πρόσφατο περιστατικό, όπου το πρωί της Δευτέρας οι αρχαιοφύλακες ενημέρωσαν πως η Ακρόπολη θα κλείσει στις 14.00 λόγω του καύσωνα, ήταν μία από τις επιπλέον σταγόνες στο ήδη ξεχειλισμένο ποτήρι της κατάστασης. Το υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού συνελήφθη εξαπίνης με τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό Κώστα Τζαβάρα να μαθαίνει την είδηση από το δελτίο Τύπου και το γεγονός να βρίσκει θέση στον διεθνή Τύπο.

 

«Δεν πρέπει και δεν μπορεί να κλείνει ποτέ το μνημείο που αποτελεί τον τηλαυγή φάρο του πολιτισμού μας», λέει  ο Κώστας Τζαβάρας. «Αιφνιδιάστηκα. Οι εργαζόμενοι μπορεί να έχουν δικαιώματα, αλλά έσφαλαν διότι δεν τήρησαν τις διαδικασίες. "Αυτοδίκησαν". Δεν δικαιούται κανείς να εμποδίζει την πρόσβαση σε ένα μνημείο που οι περισσότεροι έρχονται όχι ως επισκέπτες, αλλά ως προσκυνητές. Το μόνο παρήγορο είναι ότι πληροφορήθηκα πως λόγω της ζέστης δεν ήταν αυξημένη η προσέλευση».

 

«Δεν είχαμε επιλογή», λέει από την πλευρά του ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Υπαλλήλων Φύλαξης Αρχαιοτήτων, Γιάννης Μαυρικόπουλος. «Το θερμόμετρο έδειχνε 45 βαθμούς υπό σκιά. Γιατρός δεν υπάρχει. Λιποθυμίες είχαμε και με χαμηλότερες θερμοκρασίες. Αν πάθαινε κάποιος κάτι, αν πέθαινε, εργαζόμενος ή επισκέπτης, τότε τι θα έλεγαν τα διεθνή Μέσα; Υπάρχει διάταξη που προβλέπει πως πάνω από τους 38 βαθμούς οι εργαζόμενοι που δουλεύουν στην ύπαιθρο θα πρέπει να μεταφέρουν τη δραστηριότητά τους σε κλιματιζόμενους χώρους. Τα φυλάκια όμως δεν έχουν κλιματισμό. Δεν είχαμε δόλο. Δεχτήκαμε πιέσεις από τους συναδέλφους. Η πρόβλεψη για τον καύσωνα έγινε το Σαββατοκύριακο κι έτσι δεν υπήρξε επαρκής χρόνος να ενημερώσουμε. Τηλεφωνήσαμε στη γενική γραμματέα (σ.σ.: η οποία ανέλαβε μόλις χθες επισήμως τα καθήκοντά της) το βράδυ της Κυριακής», καταλήγει ο Γιάννης Μαυρικόπουλος.

 

«Δεν αρκεί μόνο η υψηλή θερμοκρασία για να κλείσει ένας χώρος. Πρέπει να συνυπολογιστούν οι δείκτες υγρασίας και ξηρότητας του αέρα κατόπιν γραπτής εκτίμησης. Και επειδή όντως αναγνωρίζουμε το πρόβλημα, θα τοποθετηθούν άμεσα κινητές μονάδες κλιματισμού στα φυλάκια και θα ζητήσω να επιστρέψει το ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ στην είσοδο του χώρου - άκουσα ότι είχε αποσυρθεί τα τελευταία χρόνια λόγω έλλειψης καυσίμων - τουλάχιστον για τις ημέρες του καύσωνα», απαντά ο αναπληρωτής υπουργός.

 

Γιατί όμως να κλείσει μόνο η Ακρόπολη; Αντιμέτωποι με τον καύσωνα δεν ήταν και οι επισκέπτες των Δελφών ή των Μυκηνών, οι οποίοι επίσης πρέπει να ανηφορίσουν για να δουν τον αρχαιολογικό χώρο; «Η Ακρόπολη δεν έχει ούτε ένα πράσινο φύλλο», επισημαίνει η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, Δέσποινα Κουτσούμπα. «Στους Δελφούς, τις Μυκήνες, την Ολυμπία θα βρεις μια σκιά, υπάρχει το μουσείο που μπορείς να καταφύγεις. Στον Βράχο υπάρχει μόνο λευκό μάρμαρο που αντανακλά τη ζέστη».

 

«Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα», χαρακτηρίζει την κατάσταση η Σοφία Θεωνά, μέλος του ΔΣ του Σωματείου Διπλωματούχων Ξεναγών. «Αν κάτι πάει στραβά ποιος θα έχει την ευθύνη; Η Ακρόπολη είναι πολυσύχναστος χώρος που απαιτεί αναμονή κάτω από τον ήλιο και συχνά σε συνθήκες συνωστισμού. Από την άλλη στερείς τη χαρά από κάποιον, τη μοναδική ευκαιρία που έχει να δει τα μνημεία, διότι είναι ελάχιστοι πλέον οι επισκέπτες που μένουν περισσότερο από μία ημέρα στην Αθήνα».

 

Εργαζόμενοι και τουρίστες στην Ελλάδα πάντως φαίνεται πως είναι πιο ευαίσθητοι από τους αντίστοιχους σε Αίγυπτο και Κύπρο. «Οι Πυραμίδες δεν κλείνουν ακόμη και αν φτάσει η θερμοκρασία στους 50 βαθμούς», μας διαβεβαίωσαν από το Αιγυπτιακό Μορφωτικό Κέντρο Αθηνών. Στην Κύπρο, παρά τις υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι και την ύπαρξη ανάλογης νομοθεσίας για την προστασία των εργαζομένων, ούτε εκεί κλείνουν οι χώροι, όπως μας ενημέρωσαν από το Σπίτι της Κύπρου.

Βαθιές οι πληγές του Εθνικού Αρχαιολογικού

Αν το κλείσιμο της Ακρόπολης και ο τρόπος που έγινε προκάλεσαν αντιδράσεις, δεν είναι το μοναδικό μελανό σημείο στη λειτουργία μουσείων και αρχαιολογικών χώρων. Χωρίς γιατρειά μοιάζουν και οι πληγές του μεγαλύτερου και σημαντικότερου μουσείου της Ελλάδας, του Εθνικού Αρχαιολογικού.

Μεσούσης της τουριστικής περιόδου, εξακολουθεί να κλείνει στις 16.00 λόγω έλλειψης προσωπικού. Οι επισκέπτες δεν μπορούν να εντοπίσουν τους φύλακες - όπως και σε όλα τα μουσεία - καθώς δεν φορούν στολή. Η κατάσταση γύρω από το μουσείο εξακολουθεί να είναι απαράδεκτη, με χρήστες ναρκωτικών και αστέγους να έχουν μετατρέψει σε στέκι όχι μόνο την πλατεία μπροστά από το μουσείο, αλλά ακόμη και την είσοδό του. Και το κορυφαίο, που αποκάλυψε  ο αναπληρωτής υπουργός Κώστας Τζαβάρας; Ενα πακέτο τσιγάρα είναι αρκετό για να... κοροϊδέψει το σύστημα ηλεκτρονικού ελέγχου των εισιτηρίων!

 

«Οσον αφορά το ωράριο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, δεν έχω πει ακόμη την τελευταία μου λέξη. Ωστόσο ο περιβάλλον χώρος πρέπει όχι μόνο να μας προβληματίζει, αλλά να μας προκαλεί ντροπή. Θα επιχειρήσω μέσω του ΕΣΠΑ να εξασφαλιστούν κονδύλια για να διατηρηθεί ο χώρος καθαρός. Ανέκδοτο όμως αποτελεί και το σύστημα ηλεκτρονικής ακύρωσης των εισιτηρίων. Είναι απαράδεκτο. Αν ακουμπήσετε πάνω στο σημείο σάρωσης το barcode ενός πακέτου τσιγάρων αντί του εισιτηρίου, μπορείτε να περάσετε. Αγανακτώ όταν σκέφτομαι πόσα χρήματα ξοδεύτηκαν για την αγορά του συστήματος από τον Οργανισμό Προβολής Ελληνικού Πολιτισμού» λέει ο Κώστας Τζαβάρας.

 

Το ΕΑΜ αποτελεί τη βιτρίνα της Ελλάδας, αλλά δεν είναι το μόνο με προβληματικό ωράριο. Πολλοί χώροι λειτουργούν με μονή βάρδια, όπως τα μουσεία και οι χώροι σε Λυκόσουρα και Μεγαλόπολη Αρκαδίας, στον Φενεό Κορινθίας, τα Αβδηρα στον Νομό Ξάνθης και το Αρχοντικό Κουντουριώτη στην Υδρα.

 

Γεγονός που οφείλεται στο ότι έχει ολοκληρωθεί το 80% των 680 προσλήψεων εποχικού προσωπικού λόγω οικονομικών δυσχερειών, οι οποίοι είναι οι μισοί σχεδόν από τους 1.200 που αρχικά είχε ζητήσει το τότε ΥΠΠΟΤ. Την ίδια ώρα ο κλάδος των αρχαιοφυλάκων έχει αποδεκατιστεί λόγω εφεδρείας και συνταξιοδότησης, ενώ οι μετατάξεις δεν αποδείχτηκαν αρκετές για να λύσουν το πρόβλημα.

 

Σήμερα οι μόνιμοι αρχαιοφύλακες είναι 1.900 - 2.000 και εκτιμάται πως απαιτούνται περί τις 3.500 - σύμφωνα με την ΠΕΥΦΑ - για την εύρυθμη λειτουργία χώρων και μουσείων, ενώ οι συνδικαλιστές θεωρούν πως δεν έχει γίνει από το υπουργείο σωστή κατανομή και αναφέρουν ως χαρακτηριστικό παράδειγμα το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσεό που ενώ χρειαζόταν 60 άτομα, προσελήφθησαν μόλις 22 την ώρα που σε άλλους χώρους το προσωπικό περισσεύει.

 

Μια λύση που έχει προταθεί από την ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου είναι η πρόσληψη φυλάκων με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ και μέσω Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Μέτρο που βρίσκει αντίθετους τους αρχαιοφύλακες. «Εχουμε ακούσει και για συμμετοχή εθελοντών και τοπικών συλλόγων στη φύλαξη. Είναι δυνατόν να μαθαίνει ο καθένας τα μυστικά της ασφάλειας, τους κωδικούς του συναγερμού; Καλύτερα να είναι κλειστά τα μουσεία παρά να διακινδυνεύουμε την ασφάλειά τους. Οποιες προσλήψεις πρέπει να γίνουν να γίνουν με κριτήρια ΑΣΕΠ και επίσης μπορούν να συνεχιστούν οι μετατάξεις από όλους τους οργανισμούς που λέγεται ότι θα κλείσουν» λέει ο Γιάννης Μαυρικόπουλος