Η συντεχνιακή κοινοκτημοσύνη των κρατικών μονοπωλίων

Του ΚΩΣΤΑ ΣΤΟΥΠΑ

Πριν λίγες μέρες μου τηλεφώνησαν από μια εταιρεία κινητής τηλεφωνίας να μου πουλήσουν μια συνδρομή σε κάποιο δίκτυο που προσφέρει πολύ υψηλότερες ταχύτητες για κινητό ιντερνέτ σε τιμές παραπλήσιες με αυτές του ανταγωνισμού.

Την επόμενη μέρα μου έκανε προσφορά η εταιρεία στην οποία είμαι συνδρομητής να μου κατεβάσει το πάγιο ή να μου προσφέρει έκπτωση μέσω της αγοράς μιας συσκευής.

Οι εξελίξεις στον κλάδο της κινητής αλλά σταθερής πλέον τηλεφωνίας είναι καταιγιστικές, το κόστος χρήσης είναι πολύ χαμηλότερο απ’ ό,τι ήταν πριν δέκα χρόνια και οι υπηρεσίες πολύ περισσότερες και ποιοτικότερες. Η Ελλάδα σε επίπεδο κινητής τηλεφωνίας συμβαδίζει με τις υπηρεσίες των προηγμένων κοινωνιών...
 

Το άνοιγμα της αγοράς των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των ωφελειών που μπορεί να αποκομίσει μια κοινωνία από τη λειτουργία μιας ανοιχτής αγοράς στα πλαίσια του εμπορικού οικονομικού και τεχνολογικού ανταγωνισμού.

Όταν ήμουν μαθητής οι τηλεφωνικές συνδέσεις στο κέντρο της Αθήνας πουλιόνταν στην μαύρη αγορά. Στο σπίτι μας αποκτήσαμε τηλεφωνική σύνδεση μετά από μια δεκαετία από την κατάθεση της σχετικής αίτησης.

Οι αστικές κλήσεις χρεώνονταν πολύ ακριβά και στην αγορά κυκλοφορούσαν ειδικές κλειδαριές που ακινητοποιούσαν το καντράν και δεν μπορούσες να τηλεφωνήσεις χωρίς τη σχετική άδεια...

Μια οικογένεια μπορούσε να έχει ένα τηλέφωνο κλειδωμένο τις περισσότερες ώρες της μέρας και πλήρωνε λογαριασμούς ως ποσοστό του μέσου οικογενειακού εισοδήματος μεγαλύτερους από αυτούς που πληρώνει μια οικογένεια σήμερα για 4-5 κινητά τηλέφωνα και σταθερό τηλέφωνο και ιντερνέτ και ενδεχομένως και πρόσβαση σε κινηματογραφικές ταινίες και άλλα δικτυακά κανάλια...

Τα πρώτα χρόνια της κατάργησης του κρατικού μονοπωλίου και του ανοίγματος της αγοράς, οι γνωστοί «υπερασπιστές» των λαϊκών και εθνικών συμφερόντων προσπαθούσαν να εμποδίσουν τις αλλαγές με διάφορα επιχειρήματα για δικαιολογίες, περί φθηνού τηλεφώνου για το λαό και τους κινδύνους να παρακολουθούν οι εχθροί του έθνους τις τηλεφωνικές συνομιλίες...

Σήμερα, κανείς δεν τολμά να μιλήσει για επάνοδο στην προ απελευθέρωσης κατάσταση, γιατί θα κινδυνέψει να τον πάρουν με τις πέτρες. Ούτε, καν ο κ. Στρατούλης του ΣΥΡΙΖΑ τολμά να ζητήσει κάτι τέτοιο που σαν συνδικαλιστής του ΟΤΕ υπερασπίστηκε με πάθος την διατήρηση του κρατικού μονοπωλίου.

Αν είχε παραμείνει το κρατικό μονοπώλιο, ίσως η Κυρία Παπαρήγα να μην είχε την ευκαιρία να εξοικειωθεί με το i-phone ή  ο κύριος Τσίπρας με το  i-pad που φέρει μαζί του στις πολιτικές του συναντήσεις.


Δεν ήταν μόνο οι «προοδευτικοί» συνδικαλιστές και πολιτικοί που αντιστάθηκαν στο άνοιγμα της αγοράς των τηλεπικοινωνιών. Αρκετά επιχειρηματικά συμφέροντα δεν έβλεπαν με καλό μάτι τον απογαλακτισμό του ΟΤΕ από το κράτος, γιατί θα έχαναν την διαπλοκή που τους εξασφάλιζε το μονοπώλιο στις προμήθειες του οργανισμού. Αν θυμάμαι καλά υπήρξαν για πολλά χρόνια υπόνοιες πως η κυβέρνηση Μητσοτάκη ανετράπη για να μην εισέλθει ιδιώτης στρατηγικός επενδυτής στον ΟΤΕ και χάσουν οι εθνικοί προμηθευτές τον  «πελάτη»...

Τώρα, μετά από 20 χρόνια μπορούμε να αξιολογήσουμε τα οφέλη του ανοίγματος της αγοράς τηλεπικοινωνιών και τα συμφέροντα που εξυπηρετούσαν όσοι την πολέμησαν τότε, αλλά δεν τολμούν εντός των ορίων του δημαγωγικού λόγου και προάσπισης του συντεχνιακού τους συμφέροντος σε βάρος δημοσίου, να απαιτήσουν την επάνοδο στο κρατικό μονοπώλιο...

Ανάλογες είναι οι εμπειρίες από την ιδιωτικοποίηση των ΚΤΕΟ που ταλαιπωρία του κοινού και διαφθορά έχουν εξαφανιστεί.

Τα μονοπώλια...
Βέβαια η  μετατροπή ενός κρατικού μονοπωλίου σε ιδιωτικό μονοπώλιο, θα συνιστούσε καταστροφή. Την ίδια ροπή προς την αισχροκέρδεια τον συντεχνιασμό και τον άκοπο πλουτισμό με τις συμμορίες των συνδικαλιστών και πελατών του δημόσιου τομέα εμφανίζει και ο ιδιωτικός τομέας.  Είναι ίδιον της ανθρώπινης κατάστασης η ροπή προς την προαγωγή  του ιδιωτικού συμφέροντος καθώς και η απληστία δεν έχει να κάνει με τον δημόσιο ή ιδιωτικό χαρακτήρα της οικονομικής δραστηριότητας.

Η μετατροπή ενός κρατικού μονοπωλίου σε ιδιωτικό  θα αύξανε κατακόρυφα το κίνδυνο «αιχμαλωσίας» εκατομμυρίων ανθρώπων.
 

Είναι αλήθεια πως κρατικά μονοπώλια, όπως η ΕΥΔΑΠ, η ΔΕΗ, τα λιμάνια ή όπως ο ΟΤΕ παλαιότερα, έχουν μετατραπεί σε εκκολαπτήρια διαφθοράς και αργομισθίας του πολιτικού και συνδικαλιστικού πελατειακού συστήματος.

Το ζητούμενο δεν είναι τα κρατικά μονοπώλια να μετατραπούν σε ιδιωτικά γεμίζοντας τις τσέπες των πολιτικών και συνδικαλιστών που θα χειριστούν την μεταβίβασή τους.
 

Η λύση σε όφελος της κοινωνίας είναι το άνοιγμα των συγκεκριμένων αγορών στον ανταγωνισμό και την κατάργηση των μονοπωλιακών συνθηκών. Με το άνοιγμα των αγορών αυτών οι πολίτες θα μπορούν να έχουν καλύτερες υπηρεσίες στις καλύτερες δυνατές τιμές.

Πολλοί διατείνονται πως ορισμένα τιμολόγια όπως π.χ. αυτό του ΟΣΕ θα αυξηθούν.

Αυτό είναι πιθανό να συμβεί, γιατί μέχρι σήμερα ο ΟΣΕ δουλεύει όχι με βάση τις υπηρεσίες που προσφέρει και το κόστος αυτών των υπηρεσιών. Ο ΟΣΕ τα τελευταία δέκα χρόνια ήταν ζημιογόνος και φόρτωσε το δημόσιο με ένα χρέος 10 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει πως κάθε έλληνας πλήρωσε τα τελευταία δέκα χρόνια 1.000 περίπου ευρώ για τον ΟΣΕ και ας μην ταξίδεψε ποτέ με τραίνο...

Το ίδιο συνέβαινε και παλιότερα όταν ο ΟΤΕ ήταν κρατική εταιρεία και είχε ζημιές. Το κόστος επιμεριζοταν σε όλους και αυτούς είχαν τηλέφωνο και αυτούς που δεν είχαν.

Το κλειδί της ευημερίας δεν είναι να γίνει η ΕΥΔΑΠ και η ΔΕΗ από κρατικά μονοπώλια ιδιωτικά, αλλά να υπάρξουν πολλές εταιρείες που θα μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες και μέσω του ανταγωνισμού και του ελέγχου του κόστους να προσπαθούν να προσφέρουν τις καλύτερες υπηρεσίες στις καλύτερες τιμές.
 

Κανείς δεν μπορεί να ιδιωτικοποιήσει τη βροχή που πέφτει ούτε το αέρα που κινείται. Μπορεί όμως να επιτρέψει σε κάποια εταιρεία να μαζεύει το νερό που πέφτει σε φυσικές δεξαμενές τις οποίες θα συντηρεί, να το επεξεργάζεται και να το πουλάει σε άλλες εταιρείες που θα το μεταπωλούν στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, οι οποίες θα νοικιάζουν τα δίκτυα από άλλες εταιρείες να το μεταφέρουν. Όλα αυτά φυσικά υπό το κράτος μιας δημόσιας ρυθμιστικής αρχής που ορίζει τους κανόνες λειτουργίας και τις υποχρεώσεις με βάση το δημόσιο συμφέρον.

Φυσικά και σε έκτακτες συνθήκες το κράτος έχει το προνόμιο ούτως ή άλλως εντός πλαισίων της εθνικής κυριαρχίας να παρεμβαίνει και να προστατεύει τον πληθυσμό από τεχνικές έλλειψης βασικών αγαθών...

Αυτό δεν σημαίνει πως το κράτος θα πρέπει να συλλέγει και να πουλάει νερό, να παράγει και να πουλά ρεύμα, τηλέφωνα, μακαρόνια, τσιμέντο, συγκοινωνίες...

Δεν είναι παράδοξα όλα αυτά, είναι ο τρόπος που λειτουργεί η οικονομική δραστηριότητα σε όλες τις ανεπτυγμένες κοινωνίες όπου το βιοτικό επίπεδο του μέσου πολίτη είναι κατά πολύ υψηλότερα από τις υπανάπτυκτες χώρες με τις κρατικές επιχειρήσεις και τα ολοκληρωτικά καθεστώτα.

Συνοψίζοντας λοιπόν, το ζήτημα δεν είναι γενικά και αόριστα ιδιωτικοποιήσεις. Τι ζητούμενο είναι η κατάργηση των μονοπωλίων και το άνοιγμα των αγορών στον ανταγωνισμό και την επινοητικότητα των ιδιωτών.  

Σε αυτές τις εξελίξεις είναι φανερό πως οι συντεχνίες που έχουν τα δάχτυλα βουτηγμένα στο μέλι των μονοπωλίων και το σύνολο των κομμάτων των οποίων είναι πελάτες να αντιδρούν.
 

Δεν μπορούμε όμως να  μείνουμε όμως στο 18ο αιώνα επειδή κάποιοι θέλουν:

Να αμείβονται χωρίς να εργάζονται,

Να προάγονται με πελατειακά κομματικά κριτήρια

Αν είναι επιχειρηματίες να κερδίζουν χωρίς να ρισκάρουν

Ή  γιατί κάποιοι  αφελείς  πιστεύουν πως η ουτοπική κοινοκτημοσύνη ξεκινά από την υπεράσπιση των κρατικών μονοπωλίων.

Πηγή:www.capital.gr