"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


Η ώρα του καθρέφτη


Η χώρα μπαίνει από σήμερα σε μια πορεία σύγκρουσης. Σύγκρουσης με τον εαυτό της. Οι περικοπές που ανήγγειλαν ο πρωθυπουργός και ο υπουργός των Οικονομικών είναι η σπίθα που βάζει φωτιά στις ελληνικές αντιθέσεις, μέσα στις οποίες γεννήθηκε το ώς τώρα. Από τη δυναμική αυτών των αντιθέσεων θα φανεί πώς θα είναι το από αύριο.

Αντίθεση πρώτη: Η άρχουσα οικονομική τάξη μέχρι τώρα ευημερούσε ανενόχλητη, στηριγμένη είτε στην αναπαραγωγή του κεφαλαίου με το κεφάλαιο, είτε στην αναπαραγωγή του κεφαλαίου με τις νομοθεσίες της Βουλής, είτε με τη δωροδοκία των πολιτικών και δημόσιων ελεγκτικών μηχανισμών. Η αναπαραγωγή του κεφαλαίου με το κεφάλαιο επιτυγχανόταν είτε με την εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης είτε με τον χρηματοπιστωτικό τζόγο.
Απ' όλες τις παραπάνω σχέσεις της οικονομικής ολιγαρχίας καμία δεν έχει διαταραχθεί σε βάρος της εκτός από τον τζόγο. Ενα μέρος των κεφαλαίων της παίχτηκαν από ομοτράπεζούς της και χάθηκαν. Για την ακρίβεια, δεν χάθηκαν. Γέννησαν μερικούς νέους πλούσιους.
Τώρα, οι τραπεζίτες, οι εφοπλιστές, οι βιομήχανοι, οι μεγαλέμποροι και οι επικεφαλής του υποκόσμου, χάνοντας κάτι μικρό από τα πολλαπλώς κερδισμένα, στηλώνουν τα πόδια και επιτίθενται για να ξαναπάρουν τα χαμένα, να ξανακερδίσουν και, βεβαίως, να διατηρήσουν την ισχύ τους στην αγορά και την κοινωνία.

Αντίθεση δεύτερη: Κανείς δεν άρχει αν δεν έχει υπηρετικό μηχανισμό. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις, νομοθέτες, δικαστικοί, άνθρωποι στα ΜΜΕ, μηχανισμοί διαφήμισης κάθε είδους, προστατευόμενοι διανοούμενοι, ξένοι πράκτορες, καθηγεσίες στα πανεπιστήμια, managers, ελεγκτές κάθε είδους, μεσάζοντες, διεφθαρμένοι δημόσιοι υπάλληλοι και κατασταλτικοί μηχανισμοί μικροπλουτίζουν ή πουλάνε εξουσία σαν προνομιούχα μεσαία τάξη.
Ολοι αυτοί συσπειρώνονται ανήσυχοι, αλλά έτοιμοι να υπερασπιστούν τον ιστό της αράχνης, που υφαίνουν με το σάλιο τους, προκειμένου να συνεχίσουν να τρώνε από τα ζωντανά, που τους πετάει η φύση της άρχουσας τάξης.

Αντίθεση τρίτη: Κανείς δεν άρχει αν δεν υπάρχει κάποιος επί του οποίου να άρχει. Οι μισθωτοί, οι εργάτες, οι ελεύθεροι επαγγελματίες (εκτός από διεφθαρμένους μεγαλογιατρούς και μεγαλοδικηγόρους, που παρασιτούν, η μαστοράτζα, οι αγρότες, οι άνεργοι, οι νοικοκυρές, οι αδήλωτοι, το κάθε είδους κοινωνικό περιθώριο, οι συνταξιούχοι, οι φτωχοί καλλιτέχνες, οι άδολοι όλης της διαστρωμάτωσης, οι ιδεολόγοι, οι ψαράδες, οι μικροέμποροι και οι μικροεπιχειρηματίες είναι τα πιο κραυγαλέα θύματα της ληστείας. Για την ακρίβεια είναι η μόνιμη τσέπη, που χρηματοδοτεί τις δύο προνομιούχες τάξεις: την άρχουσα και τη μεσάζουσα. Την πρώτη αντίθεση και τη δεύτερη.

Για να υπάρχει μια αντίθεση δεν αρκεί να ορίζεται. Χρειάζεται να υπάρχει έναντι μιας θέσης. Με την οποία, μάλιστα, να διαφωνεί. Και σε περίπτωση ληστείας να συγκρούεται.

Μέχρι σήμερα είχαμε μια αντίθεση μεταξύ του συμφέροντος της άρχουσας τάξης και της αρχόμενης τάξης, μόνο και μόνο από το γεγονός ότι από αυτή τη σχέση η άρχουσα κέρδισε 1.000 και η αρχόμενη ένα. Αλλά σύγκρουση δεν υπήρξε. Αντιθέτως, υπάρχει υποταγή στη ληστεία.

Ωσαύτως (μια και η δημοτικιά δεν έχει ακριβέστερη λέξη), είχαμε μια αντίθεση μεταξύ της μεσάζουσας δεύτερης τάξης και της αρχόμενης μόνο και μόνο γιατί από την εκμετάλλευση της αρχόμενης η μεσάζουσα έβγαζε 100, ενώ το θύμα γλίτωνε απλώς καμιά σπλήνα, κανένα μήνα φυλακή, έβαζε το παιδί στο Δημόσιο, έπαιρνε κοψοχρονιά κανένα πιστοποιητικό, κανένα οικόπεδο, καμιά φοροαπαλλαγή, εκμαυλιζόμενο (το θύμα) ότι επέτυχε το ποθούμενο, που θα 'πρεπε κανονικά να το διεκδικεί ως χρωστούμενο του μεσάζοντα. Αλλά, σύγκρουση δεν υπήρξε. Αντιθέτως, υπάρχει όχι απλώς υποταγή, αλλά συχνά και συμμετοχή στην απατεωνιά.

Η σημερινή συγκυρία είναι η ιδανική στιγμή για να δει η ελληνική κοινωνία τον εαυτό της στον καθρέφτη. Και, κοιτάζοντας αυτόν και όχι το είδωλο, να συνειδητοποιήσει ποιο είναι το συμφέρον για την επιβίωσή της και να το διεκδικήσει. Κόβοντας τη σχέση υποταγής και συνενοχής με τη μεσάζουσα τάξη, απαιτώντας και όχι επαιτώντας τα δικαιώματά της. Για να μπορέσει να ορθωθεί απέναντι στην άρχουσα τάξη ως λαός και όχι ως κοπάδι, απαιτώντας και εκεί το μερίδιο επί του πλούτου. Αλλ' αυτά σημαίνουν συγκρούσεις. Και για να βρεθεί σ' αυτή την προνομιακή θέση η κοινωνία πρέπει πρώτα να δει στον καθρέφτη τον εαυτό και όχι το είδωλο. Για να συγκρουστεί με το φοβικό, εφησυχασμένο, βολεμένο κομμάτι της. Αλλιώς, τυφλή πάλι θα συνεχίσει υποταγμένη, άξια της μοίρας της.

Δεν υπάρχουν σχόλια: