Περί δικαιοσύνης

Tου Ηλια Μαγκλινη

Ηταν μια από τις ειδήσεις που πέρασε στα ψιλά αυτή την εβδομάδα: σαουδαραβικό δικαστήριο επικύρωσε την ποινή σταύρωσης και αποκεφαλισμού ενός 22χρονου άνδρα. Το έγκλημα του νεαρού ήταν όντως ειδεχθές: βίασε πέντε παιδιά, το ένα εκ των οποίων, μόλις τριών ετών, το εγκατέλειψε στην έρημο να πεθάνει. Πράγματι, είναι από εκείνα τα εγκλήματα που κάνουν τον ανθρώπινο νου να σταματάει. Αλλη κουβέντα όμως είναι η ποινή που επιβλήθηκε στον άνθρωπο αυτό: σταύρωση και μετά αποκεφαλισμός. Με τον τρόπο του, και αυτό είναι ένα ειδεχθές έγκλημα.

Αλλες κοινωνίες, άλλοι πολιτισμοί, θα πει κανείς και εδώ ανοίγει μια τεράστια συζήτηση, διότι είμαι βέβαιος ότι κάποιοι κουνάνε τα κεφάλια τους και, ναι μεν φρίττουν στον τρόπο της εκτέλεσης του εγκληματία, ωστόσο δεν έχουν ιδιαίτερο πρόβλημα με την ίδια την ποινή.
Συνήθως, αυτοί οι άνθρωποι είναι γονείς. Εχουν μιαν ιδιαίτερη ευαισθησία απέναντι στα κρούσματα της παιδεραστίας, μάλιστα, άνθρωποι που κάποτε δήλωναν πολέμιοι της ποινής του θανάτου, αφότου απέκτησαν παιδιά, βάζουν νερό στο κρασί τους και στον κανόνα αυτό σφηνώνουν μιαν εξαίρεση: η ποινή του θανάτου να ισχύει μόνο για τους παιδεραστές.
Δεν μπορώ να πω ότι δεν τους κατανοώ, και θα πρέπει να τονιστεί ότι ο λόγος γι’ αυτή τους την προσέγγιση δεν είναι μόνον ο προσωπικός (ότι δηλαδή έγιναν γονείς) αλλά ότι, μέσω του Διαδικτύου, συνειδητοποίησαν ότι η παιδοφιλία δεν είναι κάτι τόσο σπάνιο. Η εξάρθρωση ηλεκτρονικών κυκλωμάτων παιδοφιλίας καταδεικνύει ότι το πρόβλημα είναι γενικευμένο.

Εδώ εγείρονται διάφορα ζητήματα περί δικαίου. Χοντρικά, θα μπορούσαμε να χωρίσουμε σε τρεις κατηγορίες τις «φιλοσοφίες» περί τιμωρίας:

πρώτον, όταν η δικαιοσύνη βαραίνει περισσότερο από το αδίκημα (όταν κρεμούσαν κάποιον επειδή έκλεψε ένα άλογο),

δεύτερον, όταν η δικαιοσύνη μοιάζει να είναι αντίστοιχη με το αδίκημα (κλέβεις και σου κόβουν το χέρι) και,

τρίτον, η δικαιοσύνη είναι πιο ελαφριά από το αδίκημα: βιάζεις και σκοτώνεις παιδιά και εκτίεις λίγα χρόνια κάθειρξης.

Στην τελευταία κατηγορία εμπίπτει το νομικό δίκαιο των δυτικών δημοκρατιών – και των ΗΠΑ, αφού δεν ισχύει σε όλες τις πολιτείες η θανατική ποινή. Στη Δύση η ανθρώπινη ζωή έχει ιδιαίτερη αξία, ενώ υπάρχει μεγάλη ευαισθησία απέναντι στην έκταση της κρατικής εξουσίας. Είναι κατακτήσεις αυτές που επιτεύχθηκαν μετά από πολύ αίμα, ωστόσο, προκύπτουν πολλά προβλήματα. Π. χ., ο Αραβας εγκληματίας θα μπορούσε σε ένα ευρωπαϊκό ή και αμερικανικό δικαστήριο να επικαλεστεί ψυχασθένεια.

Η ταινία που παίζεται αυτές τις μέρες στο σινεμά, ο «Νομοταγής πολίτης», προτάσσει την αυτοδικία (ο πατέρας κατακρεουργεί τον δολοφόνο του παιδιού του). Είναι ένα φλέγον ζήτημα: πώς να υπερασπιστούμε τις ανθρώπινες αξίες και την ίδια στιγμή να αποδοθεί δικαιοσύνη. Θα το βρίσκουμε μπροστά μας συνέχεια.

ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ