Ενας απέραντος ξενώνας η Μονεμβασιά

Tου Γιωργου Λιαλιου

Σε απέραντο... ξενώνα έχει μετατραπεί ο παραδοσιακός οικισμός στο Κάστρο της Μονεμβασιάς. Οι παλαιοί κάτοικοι έχουν σχεδόν όλοι εγκαταλείψει τα σπίτια τους, που μετατρέπονται σε ξενοδοχεία και τουριστικές επιχειρήσεις. Την ίδια στιγμή, τη θέση ακόμα και του τελευταίου ερειπίου παίρνουν πολυώροφα κτίρια, χάρη σε μια διάταξη που δίνει το δικαίωμα αναστήλωσης.

Ο οικισμός του Κάστρου της Μονεμβασιάς είναι γνωστός σε όλη τη χώρα, όχι μόνο ως γενέτειρα του ποιητή Γιάννη Ρίτσου, αλλά και χάρη στο σπάνιο συνδυασμό τοπικής αρχιτεκτονικής και φυσικής ομορφιάς. Για τον λόγο αυτό άλλωστε τυγχάνει τριπλής νομικής προστασίας: ως αρχαιολογικός χώρος, ως τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και ως παραδοσιακός οικισμός.
Το φυσικό κάλλος του οικισμού είχε ως αποτέλεσμα το Κάστρο της Μονεμβασιάς να γίνει σταδιακά ένας δημοφιλής τουριστικός προορισμός. Ωστόσο, οι ξενώνες και οι τουριστικές επιχειρήσεις δείχνουν την πόρτα της εξόδου στους μόνιμους κατοίκους. «Από τους παλαιούς κατοίκους είναι ζήτημα να έχουν μείνει 1-2», λέει ο δήμαρχος της περιοχής κ. Νεκτάριος Μαστορόπουλος. «Δεν υπάρχει κανένας έλεγχος στις χρήσεις γης με αποτέλεσμα ολόκληρη η περιοχή να έχει μετατραπεί σε έναν μεγάλο ξενώνα».
Η μετατροπή του παραδοσιακού οικισμού σε θέρετρο δεν είναι το μόνο ζήτημα που υπονομεύει την προστασία του χαρακτήρα του.

Ενα ακόμα ζήτημα είναι ο τρόπος ανέγερσης νέων κτισμάτων, στη θέση ερειπίων. «Ο νόμος λέει ότι για να εγκριθεί η αναστήλωση ενός κτιρίου από το υπουργείο Πολιτισμού πρέπει να αποδεικνύεται επιστημονικά πώς ήταν πριν. Ομως, το πώς τεκμηριώνεται ότι πριν από λ.χ. 200 χρόνια υπήρχε σε ένα σημείο ένας πύργος είναι ένα ζήτημα που χωρά αρκετές υποκειμενικές ερμηνείες», εκτιμά ο κ. Μαστορόπουλος.

Καταγγελία
«Η διαδικασία «μπάζει νερά» και τελικά προκύπτουν πράγματα που ίσως να μην έχουν επαρκή τεκμηρίωση. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητο να γίνει ειδική πολεοδομική μελέτη για τον παραδοσιακό οικισμό, ώστε να μην προκύπτουν μεγαθήρια από το πουθενά».

Χαρακτηριστικό παράδειγμα θα μπορούσε να είναι καταγγελία, σχετικά με τη μετατροπή ερειπίων σε τριώροφους ξενώνες στην πλατεία Χρυσαφίτισσας (Μεγάλη Τάπια). Σύμφωνα με την καταγγελία (τα στοιχεία των καταγγελλόντων είναι στη διάθεση της εφημερίδας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ), η αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Πολιτισμού (διεύθυνση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων) αγνόησε τις εισηγήσεις της 5ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Σπάρτης (1219/15.4.97, 343/2.2.01) και του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (42/01.7.98), που υποστήριζαν την ανέγερση δύο χαμηλότερων και μικρότερων διαστάσεων κτιρίων. Οι καταγγέλλοντες έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας για να ακυρώσουν την οικοδομική άδεια και τις αποφάσεις του υπουργείου Πολιτισμού στις οποίες βασίστηκε (η υπόθεση θα εκδικαστεί τον Οκτώβριο του 2010). Η «Κ» επικοινώνησε με την αρμόδια πολεοδομία Μολάων, ζητώντας τα πορίσματα των αυτοψιών που διενεργήθηκαν στα δύο κτίρια. Ωστόσο, παρά τις επίμονες οχλήσεις της εφημερίδας, η πολεοδομία απέφυγε... επί ένα μήνα να στείλει τα έγγραφα.

Καταπάτηση εκτάσεων
Ζήτημα τέλος, υπάρχει στο Κάστρο Μονεμβασιάς και με την καταπάτηση δημοσίων εκτάσεων. «Θα έπρεπε λόγω ιδιαιτερότητας η Μονεμβασιά να έχει κτηματογραφηθεί», εκτιμά ο δήμαρχος, κ. Μαστορόπουλος. «Αν κτηματογραφηθεί, τότε θα αποκαλυφθεί ένα κοινό μυστικό: η δημοσία περιουσία έχει «φαγωθεί» με πλάγιους τρόπους, με διαδικασίες «μαϊμού», με την τεκμηρίωση τίτλων με ψευδομαρτυρίες. Το Δημόσιο δεν είναι πουθενά να προστατεύσει την περιουσία του».

πηγη: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ