Σταύρωση, ο φρικτότερος τρόπος θανάτωσης

Του Θοδωρή Ρουμπάνη

Ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας, γνωστός και απλά ως Κικέρων, θεωρείται δικαίως ένας από τους μεγαλύτερους διανοητές, ρήτορες και συγγραφείς στη λατινική γλώσσα. Εζησε μεταξύ 106 π.Χ. και 43 π.Χ., δηλαδή στο τέλος της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Μία από τις φοβερότερες εμπειρίες της ζωής του θεωρούσε ο Κικέρων την παρουσία σε εκτέλεση κατάδικου με τη μέθοδο της σταύρωσης. «Είναι το πλέον φρικτό βασανιστήριο που έχω παρακολουθήσει», είπε. Ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρων πέθανε 76 χρόνια πριν από τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Ναζωραίου. Εζησε μεταξύ 106 π.Χ. και 43 π.Χ. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους διανοητές, ρήτορες και συγγραφείς στη λατινική γλώσσα.

Ο ίδιος, όπως και γενικά οι Ρωμαίοι ευγενείς, απέφευγαν ακόμα και να αναφέρουν τις λέξεις σταύρωση και σταυρός. Τις θεωρούσαν αποτρόπαιες, όπως αποτρόπαιο και ασύλληπτης αγριότητας ήταν το μαρτύριο, στο οποίο παρέπεμπαν.

Ακόμα δεν έχει διευκρινιστεί με σιγουριά η ιστορική προέλευση της θανάτωσης διά του σταυρού.

Πολλοί ιστορικοί πιστεύουν ότι η σταύρωση άρχισε να εφαρμόζεται από τον 6ο π.Χ. αιώνα στην αυτοκρατορία του Δαρείου. Θεωρούν ότι οι Πέρσες την επινόησαν. Από την Περσία διαδόθηκε σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Καταργήθηκε το 337 μ.Χ. σε ολόκληρη την επικράτεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο για σεβασμό στο μαρτύριο του Ιησού Χριστού.

Η σταύρωση είναι ο φρικτότερος τρόπος θανάτωσης που έχει εφεύρει ο ανθρώπινος νους.

Μια διαδεδομένη αντίληψη είναι ότι ο θάνατος πάνω στον σταυρό προέρχεται από την αιμορραγία και τον πόνο που προκαλούν τα καρφιά, τα οποία έχουν διαπεράσει τα χέρια του σταυρωμένου. Κανείς δεν αντιλέγει ότι αυτό πράγματι αποτελεί ένα μαρτύριο δυσβάστακτο. Ομως δεν είναι εκείνο που κατά κύριο λόγο προξενεί τον θάνατο.

Ο θάνατος πάνω στον σταυρό έχει μια σειρά από προδιαθετικά αίτια. Ξεκινά από το άγριο φραγγέλλωμα για να ακολουθήσει το κάρφωμα των χεριών και των ποδιών και η καθήλωση στον σταυρό. Αυτού του είδους η καθήλωση καθιστά αδύνατη την ομαλή αναπνοή και επιφέρει αργά και βασανιστικά τον θάνατο στον «επί ξύλου κρεμάμενον». Ο θάνατος από τη σταύρωση οφείλεται κυρίως στην ασφυξία.

Το Ευαγγέλιο περιγράφει με ενάργεια πώς οι Ρωμαίοι στρατιώτες «εράπιζον εκολάφιζον, έτυπτον, έδερον» τον Χριστό. Και το έκαναν με όλη την τραχύτητα με την οποία ήταν συνηθισμένοι να φέρουν εις πέρας το έργο τους, για να κάνουν ακόμα πιο επίπονη τη θέση του δυστυχούς, που είχε πέσει στα χέρια τους.

Το φοβερό εργαλείο που χρησιμοποιούσαν κατά τον αγριότερο τρόπο ήταν το φραγγέλλιο. «Φραγγελλώσας παρέδωσεν αυτόν», αναφέρει για τον Πιλάτο ο Ευαγγελιστής Μάρκος. Ο δήμιος που εκτελούσε τη φραγγέλλωση έπαιρνε ένα χοντρό μαστίγιο με πολλές λουρίδες στην άκρη. Πάνω τους ήταν δεμένες σφαίρες από μολύβι ή μικρά κόκαλα ζώων ή και κότσια από πρόβατο.

Το θύμα βρισκόταν δεμένο σε μια κολόνα ή έναν πάσαλο. Ο βασανιστής χτυπούσε με δύναμη αυτό το φονικό εργαλείο πάνω στη ράχη του δεσμώτη. Από τα πρώτα κιόλας χτυπήματα το δέρμα αυλακωνόταν. Υστερα από μερικά πλήγματα ακόμα, έφευγαν οι σάρκες του και απογυμνώνονταν τα κόκαλα.

Επάνω στην κατασχισμένη από το φραγγέλλιο πλάτη Του, ημιθανής, σήκωσε ο Ιησούς τον βαρύ ξύλινο Σταυρό για να τον μεταφέρει στον λόφο του Γολγοθά. Λύγισε κάτω από το βάρος του Σταυρού. Οι Ρωμαίοι στρατιώτες (όχι από καλοσύνη τους, αλλά) για να μην πεθάνει πριν φτάσει στον Γολγοθά, ανέθεσαν σε έναν περαστικό, τον Σίμωνα τον Κηρυναίο, να κουβαλήσει για τον υπόλοιπο δρόμο τον Σταυρό.

Αιμορραγία ακατάσχετη προκαλούσαν στο τριχωτό της κεφαλής του Ναζωραίου τα αγκάθια, που είχε το στεφάνι, το οποίο του είχαν φορέσει στο πραιτόριο.

Η Καθήλωση

Δώδεκα πειράματα από Γάλλο χειρουργό

Καταπονημένο και έξαιμο ήταν το σώμα του Χριστού, όταν οι δήμιοι το κάρφωσαν στον Σταυρό. Τα καρφιά δεν τα έμπηξαν στις παλάμες των χεριών, παρά τις διαφορετικές απεικονίσεις, που παρουσιάζουν συνήθως οι αγιογράφοι.

Ο Γάλλος χειρουργός, ο Μπαρμπέτ, απέδειξε με πειράματα που έκανε σε πτώματα ότι είναι αδύνατον το ανθρώπινο σώμα να κρατηθεί από δύο καρφιά, που διαπερνούν τις παλάμες του κατάδικου, ακόμη κι αν υπάρχουν άλλα καρφιά στα πόδια.

Ο ίδιος επιστήμονας απέδειξε ότι το μόνο σημείο των χεριών από το οποίο μπορεί να συγκρατηθεί το σώμα στο ξύλο είναι ο καρπός. Από δώδεκα πειράματα που έκανε ο Μπαμπέτ βγήκε το ίδιο συμπέρασμα. Κανένα κόκαλο δεν τραυματίστηκε ή δεν έσπασε από το κάρφωμα του χεριού στο ύψος του καρπού. Παρατήρησε, επίσης, ότι στον χώρο αυτόν το καρφί έρχεται σε αδιάκοπη επαφή και τριβή με ένα μεγάλο νεύρο, το λεγόμενο μέσο νεύρο.  Τρομερούς πόνους προκαλεί ο τραυματισμός του νεύρου. Οσο για το καρφί των ποδιών διαπιστώθηκε ότι θα πρέπει να περνούσε ανάμεσα στο δεύτερο και το τρίτο μετατάρσιο.

Χρησιμοποιήθηκε σε πολλά κράτη

Το μαρτύριο πρωτοεμφανίστηκε στην Περσία τον 6ο π.Χ. αιώνα

Ο σταυρός χρησιμοποιήθηκε σε αρκετά από τα κράτη της αρχαιότητας, μη εξαιρουμένων των ελληνικών. Η σταύρωση, ο φρικτότερος τρόπος θανάτωσης που επινόησε το ανθρώπινο μυαλό, πρωτοεμφανίστηκε τον 6ο π.Χ. αιώνα. Μέχρι το 337 μ.Χ. που καταργήθηκε από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο χρησιμοποιήθηκε σε αρκετούς λαούς, Πέρσες, Ιουδαίους, Καρχηδόνιους, Ρωμαίους.

Οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τη σταύρωση ήταν οι Πέρσες. Αυτοί ίσως και την επινόησαν. Ο Ηρόδοτος αναφέρει πως ο Δαρείος ο Α’, βασιλιάς των Περσών, σταύρωσε 3.000 πολιτικούς αντιπάλους του στη Βαβυλώνα. Αυτό τοποθετείται χρονικά στο 519 π.Χ.

Αλλες αρχαίες πηγές αναφέρουν τη χρήση της σταύρωσης από τους Ινδούς, τους Σκύθες, τους Θράκες, τους Γερμανούς και τους Νουμίδες. Κατά τον Πολύβιο, οι Ρωμαίοι πήραν τη μέθοδο της σταύρωσης από τους Καρχηδόνιους.

Στον ελληνικό κόσμο οι εγκληματίες συχνά τοποθετούνταν πάνω σε ένα επίμηκες ξύλο, πάνω στο οποίο διαπομπεύονταν, βασανίζονταν και θανατώνονταν.

Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης αναφέρει ότι ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος Α’ σταύρωσε Ελληνες μισθοφόρους που υπηρετούσαν στον στρατό της Καρχηδόνας, με την οποία βρισκόταν σε πόλεμο.

Τη σταύρωση χρησιμοποίησε και ο Μέγας Αλέξανδρος. Μετά την άλωση της Τύρου διέταξε τη σταύρωση 2.000 υπερασπιστών της φοινικικής αυτής πόλης, που επέζησαν της σκληρής και πολύχρονης πολιορκίας. Ο Αρριανός αναφέρει ότι ο Μακεδόνας στρατηλάτης, μετά τον θάνατο του Ηφαιστίωνα, πρόσταξε τη σταύρωση του Γλαυκία, που ήταν γιατρός του επιστήθιου φίλου του.

Ο Δημήτριος ο Πολιορκητής το 303 π.Χ., όταν κατέλαβε τη Συκιώνα, σταύρωσε 80 άνδρες από το αντίπαλο στρατόπεδο.

Ο Αντίοχος Δ΄ ο Επιφαλής, που διοικούσε την Ιουδαία, θέλησε να εξαλείψει τον ιουδαϊσμό και γι΄ αυτό παρήγγειλε να σταυρώνονται όσοι παραμένουν πιστοί στη θρησκεία του Μωυσή.

Το 88 π.Χ. ο αρχιερέας και βασιλιάς των Ιουδαίων Αλέξανδρος Ιανναίος διέταξε τη σταύρωση 800 Φαρισαίων αντιπάλων του.

Ο μηχανισμός του βασανιστηρίου

Γιατί οι ληστές ήταν απλώς δεμένοι

Αναλύοντας τον μηχανισμό του σταυρικού θανάτου ο καθηγητής Σπυρίδων Γ. Μακρής ξεκινά από τις εικόνες, που παρουσιάζουν τους δύο ληστές, «τους συσταυρωθέντας» με τον Χριστό. Αυτούς δεν τους έχουν καρφώσει πάνω στον σταυρό, αλλά τους έχουν δέσει τα χέρια με σχοινί. Πράγματι, για να εκπνεύσει κανείς «επί ξύλου κρεμάμενος» δεν απαιτείται να καρφωθούν τα χέρια και τα πόδια του πάνω στα δύο τεμνόμενα δοκάρια. Αρκεί και το δέσιμό τους.

Ο σταυρός φέρνει τον άνθρωπο σε μια μεγάλη έλξη, που οφείλεται στο βάρος του σώματος. Το βάρος τραβά το κορμί προς τα κάτω από τα χέρια με μια μεγάλη έλξη των χεριών, των βραχιόνων, των ώμων και του θώρακα.

Αυτή η έλξη βαστά τον θώρακα σε μια συνεχή αναγκαστική θέση εισπνοής, αν και ο άνθρωπος δεν μπορεί να εκτελέσει κινήσεις εκπνοής.

Στον κάθε άνθρωπο οι κινήσεις εκπνοής γίνονται παθητικά από τον οργανισμό χωρίς να απαιτείται καμιά προσπάθεια. Πρόκειται για μια αυτόματη επάνοδο του μεταμορφωμένου από την εισπνοή θώρακα. Με αυτόν τον τρόπο ανανεώνεται ο αέρας στις κυψελίδες των πνευμόνων, οξυγονώνεται το αίμα και εξασφαλίζεται η επιβίωση.

Στην κατάσταση της σταύρωσης ο άνθρωπος βρίσκεται σε πολύ μεγάλο περιορισμό της αναπνοής του. Είναι κάτι σαν να τον έχουν δέσει σφιχτά από τον θώρακα ή σαν να έχουν τοποθετήσει επάνω του ένα μεγάλο βάρος. Οι πνεύμονες δεν μπορούν να γεμίσουν αέρα. Ο θάνατος από τη σταύρωση οφείλεται κυρίως σε ασφυξία.

Η μεγάλη πίεση στον θώρακα εμποδίζει το αίμα να κατέβει από το κεφάλι στην καρδιά. Η μεγάλη συμφόρηση αίματος στο κεφάλι των ανθρώπων αυτών, των σταυρωμένων, θα μπορούσε να προκαλέσει τον θάνατο πολύ σύντομα.  Ομως ο δυστυχής κατάδικος ενστικτωδώς βρίσκει διέξοδο για να παρατείνει τη ζωή του. Ομως ταυτόχρονα το μαρτύριό του γίνεται σκληρότερο.

Η διέξοδος που βρίσκει είναι να στηρίξει το κορμί του πιέζοντας τα πόδια του πάνω στα καρφιά στα οποία είναι προσηλωμένα. Ετσι, μέσα σε ανυπόφορους πόνους, ανυψώνεται λίγο ο θώρακας, σταματά η εξάρτηση του σωματικού βάρους από τα χέρια και τους ώμους.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ανακουφιστεί ο θώρακας, να μπορέσει ο άνθρωπος να αναπνεύσει και να κατέβει το αίμα από το κεφάλι στην καρδιά.

πηγη ΕΘΝΟΣ