Του ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΙΤΣΑ
Στην εποχή της υψηλής ανεργίας και του πληθωρισμού, τα καταστήματα του ενός δολαρίου στις ΗΠΑ πολλαπλασιάζονται. Η γνωστή αλυσίδα «Family Dollar», ηλικίας 50 ετών, άνοιξε το πεντακοσιοστό κατάστημά της στο μακρινό 1982. Οταν το 2004 έφτασε να διαθέτει 5.000 καταστήματα, η Retail Forward, μια κορυφαία εταιρεία συμβούλων για τις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου, είχε αποκαλέσει τα καταστήματα του ενός δολαρίου «τον πιο καυτό και ταχύτερα αναπτυσσόμενο τομέα της καταναλωτικής αγοράς».
Σήμερα, υπάρχουν 20.000 τέτοια καταστήματα σπαρμένα σε κάθε γωνία της Αμερικής. Την περασμένη εβδομάδα, η τιμή της μετοχής «Family Dollar» (το οποίο από πέρυσι έχει ανοίξει επιπλέον 1.665 καταστήματα), σημείωσε αύξηση 26% στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης.
Στα «Family Dollar» μπορεί κανείς να βρει κάθε είδους οικιακά προϊόντα: από χαρτί περιτυλίγματος για δώρα και χριστουγεννιάτικα στολίδια μέχρι καθαριστικά και παιχνίδια που η παραγωγή τους έχει διακοπεί. Καταναλωτές κάθε είδους ψωνίζουν εκεί για να χαλαρώσουν, κάποιοι γιατί ψάχνουν κάποια ευκαιρία και άλλοι γιατί θέλουν να βάλουν χρήματα στην άκρη, ώστε να μπορούν να αγοράσουν ακριβότερα προϊόντα αλλού. Ομως, ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές ψωνίζουν σ' αυτά τα καταστήματα, γιατί δεν μπορούν να ψωνίσουν αλλού - και ένα από τα αγαθά που δεν μπορούν να αγοράσουν είναι κυρίως τα τρόφιμα. Οι τιμές των τροφίμων δεν είναι ομοιόμορφα φθηνότερες σε όλα τα καταστήματα αυτού του είδους. Συχνά μπορεί κανείς να βρει τα ίδια προϊόντα αλλού φθηνότερα. Αυτό που τραβάει τους καταναλωτές, όμως, είναι η υπόσχεση μιας χαμηλής τιμής. Ψυχολογικά, οι πελάτες φαίνονται έτοιμοι να δεχθούν ότι ενδέχεται να χρειαστεί να πληρώσουν πιο ακριβά ορισμένα προϊόντα -αλλά όχι πολύ πιο ακριβά- ενώ παράλληλα αγοράζουν όλα τα υπόλοιπα προϊόντα πολύ πιο φθηνά. Και για τα πιο φθηνά προϊόντα δεν χρειάζεται να αγοράζουν μαζικά, ούτε να διανύουν μεγάλες αποστάσεις στα προάστια, όπου βρίσκονται πολλά σουπερμάρκετ.
Οπως γράφει η Ελεν Ρούπελ, στο βιβλίο της «Cheap: The High Price of Discount Culture», «πληρώνουμε λιγότερο γι' αυτά τα προϊόντα από όσο θα πληρώναμε για τα πιο ποιοτικά αντίστοιχα, αλλά όχι αρκετά λιγότερο ώστε να μπορούμε να τα χαρακτηρίσουμε πραγματικές ευκαιρίες».
Το αξίωμα ότι κάτι το οποίο κοστίζει ένα δολάριο δεν συνιστά έκπτωση, ισχύει διπλά για βασικά αγαθά όπως τα τρόφιμα. Οι Αμερικανοί καταναλωτές, των οποίων οι συνθήκες τούς αναγκάζουν να ψωνίζουν πιο φθηνά τρόφιμα, τρώνε πολλές φορές το ίδιο φαγητό μόνο κατ' όνομα. Τα τρόφιμα είναι ένας τομέας κατανάλωσης στον οποίο είναι πολύ επώδυνο να κάνει κανείς οικονομίες. Είναι ενδεχομένως ανεκτό να κοπεί κανείς από ένα κακής ποιότητας ξυράφι, αλλά είναι πολύ πιο σοβαρό να καταλήξει κανείς παχύσαρκος ή άρρωστος έπειτα από παρατεταμένη κατανάλωση φθηνού φαγητού.
Η ηθική λοιπόν που κρύβεται πίσω από τα «Family Dollar» είναι διεστραμμένη. Οι εργοδότες θέλουν να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους, μειώνοντας τους μισθούς. Οι υπαλλήλοι με τη σειρά τους θέλουν να αυξήσουν τη μικρή αγοραστική τους δύναμη αγοράζοντας τέτοια προϊόντα. Αυτά τα προϊόντα παράγονται από άλλες εταιρείες, οι οποίες ανταγωνίζονται μειώνοντας τους μισθούς και δημιουργώντας μια ακόμη πιο υποβαθμισμένη διαστρωμάτωση καταναλώτων. Ετσι, ο τελευταίος κρίκος της διατροφικής αλυσίδας είναι το κατάστημα του ενός δολαρίου...
πηγη ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου