Εκτεθειμένοι στο απεργιακό κύμα

Του Σταυρου Λυγερου

Εάν κρίνουμε από τις μάλλον θολές ανακοινώσεις της Ευρωζώνης, το αποτέλεσμα των διαβουλεύσεων ήταν κατώτερο των περιστάσεων. Η αντίδραση των αγορών απέδειξε ότι οι δηλώσεις στήριξης δεν επαρκούν πια για να επαναφέρουν την ηρεμία. Παρότι η κυβέρνηση Παπανδρέου συνεμορφώθη προς τας υποδείξεις και ανακοίνωσε αιματηρά μέτρα, η ελληνική οικονομία παραμένει στη μέγγενη. Οσο τα επιτόκια συνεχίζουν να κινούνται σε τοκογλυφικά επίπεδα, τόσο συρρικνώνουν τη δυνατότητα της χώρας να υπερβεί τη δημοσιονομική κρίση με τις δικές της δυνάμεις.

Στην πραγματικότητα, ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται. Μέχρι πρότινος, την κύρια ευθύνη είχε ο Γ. Παπανδρέου. Αρχικά, επειδή δεν είχε σχέδιο να χειρισθεί τη δημοσιονομική βόμβα, που γνώριζε ότι θα κληρονομούσε. Στη συνέχεια, επειδή θεώρησε λανθασμένα ότι είχε άνεση χρόνου.

Λόγια αντί έργων

Η μεγάλη καθυστέρηση στην τοποθέτηση γενικών γραμματέων στα υπουργεία, λόγω της μεθόδου των βιογραφικών, έδεσε τα χέρια των υπουργών, τη στιγμή που βρέθηκαν αντιμέτωποι με το χάος που προκάλεσε η αναδόμηση του κυβερνητικού μηχανισμού. Παραλλήλως, η κυβέρνηση δεν έλαβε γρήγορα τα μέτρα, που θα έπειθαν την Κομισιόν και θα απέτρεπαν τη στοχοποίηση της χώρας από τις αγορές. Οταν με μεγάλη καθυστέρηση ο πρωθυπουργός προσπάθησε να τις κατευνάσει, το προσπάθησε πάλι με λόγια (ομιλία στο Ζάππειο). Στο σημείο, όμως, που είχαν φθάσει τα πράγματα, απαιτούνταν έργα για να καμφθεί η διάχυτη αμφιβολία για τη βούληση και την ικανότητα της κυβέρνησης να κάνει πράξη τις δεσμεύσεις της.

Η υποκατάσταση της έμπρακτης πολιτικής από τη ρητορική είχε βαρύ κόστος. Στο Νταβός διαλύθηκαν οι αυταπάτες και ο Γ. Παπανδρέου. Η απόφαση να λάβει άμεσα δραστικά μέτρα, όμως, δεν αρκούσε πια για να λύσει το πρόβλημα. Η Ελλάδα είχε μετατραπεί σ’ έναν αδύναμο κρίκο, γύρω από τον οποίον παίζονται ευρύτερα κερδοσκοπικά και γεωοικονομικά παιχνίδια.

Η ελληνική δημοσιονομική κρίση ανέδειξε επίσης τις αντιφάσεις της Ευρωζώνης. Εβαλαν το κάρο μπροστά από το άλογο. Δεν φρόντισαν ούτε να δημιουργήσουν μηχανισμό διάσωσης μίας χώρας-μέλους. Χωρίς αλληλεγγύη, όμως, η Ευρωζώνη δεν μπορεί να επιβιώσει.

Η άρνηση της Γερμανίας να στηρίξει εμπράκτως την Ελλάδα παρατείνει τον φαύλο κύκλο. Η άρνησή της πηγάζει από κοντόθωρρη ιδιοτέλεια. Δεν μπορεί, όμως, να έχει «και τον σκύλο χορτάτο και την πίτα ολάκερη».

Την ώρα που η κυβέρνηση Παπανδρέου προσπαθεί να ορθοποδήσει, οι εταίροι την αφήνουν εκτεθειμένη σε τοκογλυφικά επιτόκια και αστάθεια, που αποσταθεροποιούν το εσωτερικό μέτωπο.

Εάν προκληθεί κοινωνική αναταραχή, το εγχείρημα θα τιναχθεί στον αέρα.

Προφανώς, σε κανέναν δεν αρέσει να πληρώνει. Από την άλλη πλευρά, όμως, όλοι σχεδόν συμφωνούν ότι πρέπει να αποφευχθούν τα χειρότερα. Η αμφιθυμία των φορολογουμένων επιτρέπει στην κυβέρνηση να πραγματοποιήσει μεταρρυθμίσεις, που μέχρι πρότινος θεωρούνταν πολιτικά αδύνατες. Προϋπόθεση, όμως, είναι να πεισθούν οι πολίτες ότι τα βάρη θα κατανεμηθούν δίκαια.

Παρά τις διαβεβαιώσεις και τη λήψη κάποιων τέτοιων μέτρων, όλα δείχνουν ότι τον λογαριασμό θα πληρώσουν κυρίως τα μικρομεσαία στρώματα και κυρίως οι μισθωτοί, τα «υποζύγια» της άμεσης φορολογίας.

Οι απεργιακές κινητοποιήσεις μπορεί να μην έχουν προσλάβει διαστάσεις κύματος, αλλά δεν αποκλείεται καθόλου μία τέτοια εξέλιξη.

Ο πολιτικά άτσαλος χειρισμός της κυβέρνησης και η τακτική δημόσιου διασυρμού κοινωνικών ομάδων (ειδικά των δημοσίων υπαλλήλων) τις εξαγριώνει και τις εξωθεί να αντιδράσουν.

Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και το γεγονός ότι οι πολίτες δεν έχουν πεισθεί ότι η κυβέρνηση έχει το σχέδιο και την ικανότητα όχι μόνο να συμμαζέψει τα δημόσια οικονομικά, αλλά και να εκμεταλλευθεί την κρίση για να οικοδομήσει ένα άλλο μοντέλο. Πρώτα η κυβερνητική ολιγωρία και στη συνέχεια η στάση της Ευρωζώνης ενίσχυσαν τις αμφιβολίες και ναρκοθετούν την εφαρμογή του Προγράμματος Σταθεροποίησης.

πηγη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ