«Δεν βοηθάς τον αλκοολικό δίνοντάς του άλλο ένα μπουκάλι»

The Economist

«Καταστροφικό». Αυτή ήταν η ετυμηγορία διπλωμάτη, στο τέλος της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες την Πέμπτη, όταν οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης συμφώνησαν να εκδώσουν μια ανησυχητικά αόριστη δέσμευση για «αποφασιστική και συντονισμένη δράση» προκειμένου να προστατευθεί η Ευρωζώνη από τον κίνδυνο πτώχευσης της Ελλάδας.

Η αοριστία του προγράμματος διάσωσης δεν ήταν κάτι παράξενο. Εχοντας πληρώσει επί σειρά ετών τον «λογαριασμό» ευρωπαϊκών κρίσεων, η Γερμανία αντιμετωπίζει την κατάσταση με σκαιότητα. Από τις χώρες που μοιράζονται το κοινό νόμισμα, οι περισσότερες έφθασαν στις Βρυξέλλες έτοιμες να αναλύσουν λεπτομερώς πώς θα έσπευδαν να βοηθήσουν την Ελλάδα, χωρίς να παραβιάσουν τους κανόνες περί μη οικονομικής βοήθειας που απαγορεύουν στην Ε. Ε. να αναλάβει τα χρέη χωρών της Ευρωζώνης.

Οι ηγέτες είχαν αρχικώς κληθεί στις Βρυξέλλες για μια «ανεπίσημη» Σύνοδο Κορυφής με θέμα την ενίσχυση της δυναμικότητας της Ευρώπης. Γνώριζαν όμως ότι οι αγορές θα αντιδρούσαν άσχημα αν στη συνάντησή τους δεν έστελναν ισχυρό μήνυμα στήριξης της Ελλάδας. Εγινε λόγος για διμερή δάνεια από τις πλούσιες χώρες, επίσπευση πληρωμών από τα διαρθρωτικά ταμεία και ειδικά δάνεια με εγγύηση της Ε. Ε.

Ωστόσο, η Γερμανίδα καγκελάριος, Αγκελα Μέρκελ, δεν μπορούσε -ή δεν ήθελε- να υιοθετήσει κάτι περισσότερο από μια πολιτική δήλωση ότι η Ευρωζώνη στηρίζει την Ελλάδα. Αυτή η προσφορά «αλληλεγγύης» έγινε ως αντάλλαγμα για τις δεσμεύσεις της ελληνικής πλευράς να μειώσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα κατά 4% του ΑΕΠ φέτος, επιβάλλοντας αυστηρότερα από τα αναμενόμενα μέτρα λιτότητας.

Αξιωματούχοι που ενημερώθηκαν για τις συνομιλίες των ηγετών αποκάλυψαν ότι η κ. Μέρκελ μίλησε για συνταγματικά εμπόδια που δυσκολεύουν την παροχή διμερούς βοήθειας από τη Γερμανία στην Ελλάδα. Εξέφρασε επίσης αμφιβολίες για τα σχέδια μείωσης του ελλείμματος από τον κ. Γ. Παπανδρέου και ηγήθηκε των εκκλήσεων προς την Ελλάδα να ενδώσει στην πρωτοφανή μηνιαία επιθεώρηση των δημοσίων οικονομικών της από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Η ατμόσφαιρα «μύριζε» πολιτική. Οι Γερμανοί ψηφοφόροι έχουν πληρώσει περισσότερα από όσα τους αναλογούν για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Ο μεγάλος φόβος της Γερμανίας όταν εγκατέλειψε το μάρκο, πριν από μόλις μια δεκαετία, ήταν πως θα κατέληγε να σώζει τις πιο «άσωτες» χώρες της Ευρωζώνης. Τώρα, ο φόβος επαληθεύεται.

Πολιτικοί από το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (FDP), το μικρότερο στην κυβέρνηση συνασπισμού, έχουν εκφράσει αμφιβολίες αν αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα είναι περισσότερα χρήματα από την Ε. Ε., έχοντας ήδη χαραμίσει δισεκατομμύρια σε έναν υπερδιογκωμένο δημόσιο τομέα, στη διαφθορά και σε μη ανταγωνιστικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις. Οπως τόνισε χαρακτηριστικά κάποιος, δεν βοηθάς τον αλκοολικό «δίνοντάς του άλλο ένα μπουκάλι».

Ωστόσο, χρήματα θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι θα βρεθούν για την Ελλάδα, αν χρειαστεί. Οι γερμανικές και γαλλικές τράπεζες κατέχουν ελληνικά ομόλογα αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ και μια πτώχευση θα πυροδοτούσε φαινόμενο ντόμινο μεταξύ των υπόλοιπων ευάλωτων οικονομιών της Ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένων πολύ μεγαλύτερων όπως η Ισπανία.

Προς το παρόν, οι Ευρωπαίοι ηγέτες φαίνονται να στοιχηματίζουν ότι μια πολιτική δήλωση στήριξης είναι αρκετή για να κάνουν πίσω οι αγορές.(...)

Σχολιαστές σε ΗΠΑ και Βρετανία έχουν υποτιμήσει την πολιτική βούληση εντός Ευρωζώνης να υπεραμυνθεί του κοινού νομίσματος. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ίσως υποτιμούν το πολιτικό ρίσκο που διατρέχουν αναλαμβάνοντας άμεση ευθύνη για τη διάσωση της Ελλάδας με αντάλλαγμα μέτρα λιτότητας, με το ΔΝΤ να παίζει μόνο τεχνικό ρόλο συμβούλου.