"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


Η δύναμη και οι αδυναμίες των σκακιστικών μηχανών

Γράφει ο Κοσμάς Κέφαλος

ΚΕΡΔΙΖΟΥΝ τον Κασπάροφ, τον Κράμνικ, τον Τοπάλοφ και άλλους μεγάλους σκακιστές, αλλά αδυνατούν να βρουν ένα ματ! Ο λόγος για τα σκακιστικά προγράμματα των ηλεκτρονικών υπολογιστών, τα οποία έχουν εξελιχθεί σε τόσο υψηλό βαθμό που η αναμέτρηση με τον άνθρωπο δεν έχει πλέον νόημα. Τον κερδίζουν εύκολα.

Αν η πρώτη υποτιθέμενη σκακιστική μηχανή, ο «Τούρκος», (photo) που παρουσιάστηκε το 1769 στο βασιλικό παλάτι της Βιέννης, ήταν απάτη (στο εσωτερικό του κρυβόταν ένας μικρόσωμος σκακιστής), η συνέχεια ανέτρεψε τα δεδομένα και τις πιο δυσοίωνες για τον άνθρωπο προβλέψεις.

Το 1947 ο Άλαν Τιούρινγκ δημιούργησε τον πρόγονο των σημερινών προγραμμάτων, ενώ τη δεκαετία του ΄50 μπαίνουν οι βάσεις για τους σκακιστικούς υπολογιστές.
Το 1962, η ΙΒΜ παρουσιάζει το νέο της πρόγραμμα, ικανό να εξετάσει 1.100 θέσεις το λεπτό. Σε λιγότερο από 10 χρόνια, το ρεκόρ θα φθάσει στις 120 θέσεις το δευτερόλεπτο.
Το 1977 θα διατεθεί στο εμπόριο ο μικροϋπολογιστής Chess Challenger. Στη δεκαετία του ΄80, τα κομπιούτερ συναγωνίζονται μεγάλους μετρ σε ανοιχτά τουρνουά.
Το 1990 ο Κάρποφ σε επίδειξη σιμουλτανέ στο Μόναχο χάνει από το πρόγραμμα Μephisto.
Το 1992 ο Fritz 2 κερδίζει σε μπλιτς (πεντάλεπτη παρτίδα) τον Κασπάροφ και το 1993 ο Deep Τhought την Τζούντιθ Πόλγκαρ.
Το 1994 το Fritz 3 νικάει σε τουρνουά μπλιτς τους Κασπάροφ, Ανάντ, Κράμνικ, Σορτ και Γκέλφαντ.
Το 1997 ο Κασπάροφ χάνει (σε κανονικής διάρκειας παρτίδες) από τον Deep Βlue, στο πιο πολυσυζητημένο ματς των τελευταίων ετών.
Το 2004 οι Τοπάλοφ, Καριάκιν και Πονομαριόφ χάνουν με 3,5-8,5 από 3 σκακιστικές μηχανές (Ηydra, Fritz, Deep Junior), την αμέσως επόμενη χρονιά οι Πονομαριόφ, Καζιμτζάνοφ, Χάλιφμαν (και οι τρεις με τίτλο παγκόσμιου πρωταθλητή της ΦΙΝΤΕ) χάνουν από τις ίδιες μηχανές με 4-8.
Τον Ιούνιο του 2005, ο Άνταμς υφίσταται ταπεινωτική ήττα με 0,5-5,5 από την Ηydra (πολυμηχάνημα με 9 παράλληλους επεξεργαστές).
Τον Δεκέμβριο του 2006, ο Κράμνικ χάνει από το πρόγραμμα Deep Fritz με 2-4.

Έκτοτε η εξέλιξη είναι ραγδαία. Τα προγράμματα τρέχουν σε κομπιούτερ με πολυεπεξεργαστές και υπολογίζουν εκατομμύρια κινήσεις ανά δευτερόλεπτο. Αυτό είναι το μεγάλο σημείο υπεροχής τους. Πού υστερούν; Στις κλειστές θέσεις και στις φαντεζί θυσίες.
Κοιτάξτε την επόμενη θέση (διάγραμμα), την οποία παρουσιάζει η ιστοσελίδα http://www. chessbase. com/ (σύνθεση Μ. Μatous, εύφημη μνεία 1975) και παρακολουθήστε τον εκπληκτικό τρόπο με τον οποίο κερδίζουν τα λευκά. Αν έχετε δυνατότητα, δώστε τη θέση για επεξεργασία στον υπολογιστή σας:

1. Βγ8! [τα περισσότερα προγράμματα επιλέγουν τη συνέχεια 1. Βδ6+ Ρη8 2.η:θ7+ Ρθ8 3.Α:α5 που δίνει κάτι παραπάνω από ισοπαλία]

1...Ρη8 2.Αγ7! [αυτή είναι η κίνηση που αδυνατούν να προβλέψουν τα κομπιούτερ.Μετά τη θυσία της βασίλισσας,η διαφορά υλικού είναι συντριπτική υπέρ του μαύρου]
2...Β:γ8 [2...Ι:γ7 3.η: ζ7+]
3.η:ζ7+ Ρθ8 [3...Ρζ8?? 4.Αδ6 ματ]
4. Αε5 Βγ5
5. Αβ2 Ιγ7 [ουσιαστικά τα μαύρα είναι τζούτσβανγκ: τόσο η βασίλισσα όσο και ο ίππος δεν μπορούν να κινηθούν λόγω του ματ]
6. Αα1 α4
7. Αβ2 α3
8. Αα1 α2
9. Αβ2 α1Β
10.Α:α1 Ιδ5+
11. Ρε6+ Ιγ3
12.Α:γ3+ Β:γ3
13.ζ8Β ματ!

Δεν υπάρχουν σχόλια: