Ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός της Ισπανίας και η πολιτική αναταραχή
στην Ελλάδα έφεραν το ευρώ στο χείλος της κατάρρευσης. Ακόμη και αν η
δίδυμη κρίση τεθεί προσωρινά υπό έλεγχο τα επόμενα εικοσιτετράωρα –κάτι
ουδόλως αυτονόητο μετά και το αποτέλεσμα των ελληνικών εκλογών–, γρήγορα
θα έρθει στην επιφάνεια μια άλλη, υποβόσκουσα και υποτιμημένη, αλλά
μεσοπρόθεσμα σοβαρότατη διάσταση της κρίσης: η γεωπολιτική σμίκρυνση της
Ενωμένης (;) Ευρώπης.
Οταν ξέσπασε η κρίση στη Γουόλ Στριτ, το
2008, η Ευρωζώνη εμφανιζόταν ως το ήρεμο αγκυροβόλιο της παγκόσμιας
οικονομίας. Σήμερα, αποτελεί τον Μεγάλο Ασθενή, που απειλεί να
αποσταθεροποιήσει όλο τον κόσμο. Η διαχείριση της κρίσης χρέους από τις
πολιτικές ηγεσίες των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων αποτελεί μνημείο
πολιτικής ανικανότητας. Στην περίπτωση της Ελλάδας, Μέρκελ, Ολάντ,
Μόντι, Γιουνκέρ και άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες διεξήγαγαν πεισματική
προεκλογική εκστρατεία εναντίον του... Αλέξη Τσίπρα! Αυτό που κατάφεραν
ήταν να προσβάλουν τους Ελληνες, να μεγεθύνουν τον αντίπαλό τους και να
υποβιβάσουν εαυτούς.
Η επόμενη μέρα ξημερώνει αβέβαιη. Αρθρογράφος
των Financial Times εκτιμούσε τις προάλλες ότι, αν η Γερμανία επιμείνει
στην αδιάλλακτη γραμμή της έναντι της Ελλάδας, η χώρα μας ενδέχεται να
στραφεί προς ανατολάς, αναζητώντας χείρα βοηθείας από τη Ρωσία. Στο
μεταξύ, το δίλημμα προσφυγή στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης ή διμερής
δανεισμός από τη Ρωσία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εξωτερική
πολιτική, βασανίζει τη Λευκωσία.
Φυγόκεντρες δυνάμεις αρχίζουν να αναπτύσσονται και στην Ισπανία. Το ήδη δραματικό κοινωνικό κόστος της λιτότητας καθιστά απαγορευτικό, ακόμη και για τη συντηρητική κυβέρνηση Ραχόι, κάποιο μνημόνιο, επί ποινή κοινωνικής έκρηξης, της οποίας η άγρια, σχεδόν ένοπλη απεργία των ανθρακωρύχων αποτελεί ασφαλή οιωνό. Μάλιστα, για την Ισπανία με τη βιομηχανική υποδομή και τις προνομιακές σχέσεις με τη Λατινική Αμερική, η έξοδος από το ευρώ και η αναζήτηση εναλλακτικών συμμαχιών θα ήταν αισθητά ευκολότερη από ό,τι για την Ελλάδα.
Παράλληλα, οι αντιθέσεις παραλύουν τον ίδιο τον
γαλλογερμανικό κινητήρα της Ενωσης, όπως έδειξε η πρόσφατη σκληρή
σύγκρουση Μέρκελ – Ολάντ. Απορροφημένη από την κρίση του ευρώ και τις
σχοινοτενείς διαπραγματεύσεις για μια μελλοντική δημοσιονομική και
πολιτική Ενωση, η Ευρώπη θα είναι στο προβλέψιμο μέλλον απούσα από τις
μείζονες εξελίξεις στον κόσμο, ακόμη και στον φλεγόμενο αραβικό της
περίγυρο. Υποχρεωμένες να περικόψουν τις αμυντικές τους δαπάνες και να
απαγκιστρωθούν από πολεμικές περιπέτειες στο εξωτερικό, οι μεγάλες
ευρωπαϊκές δυνάμεις θα καταστήσουν σύντομα το ΝΑΤΟ άδειο όστρακο.
Στη
σύνοδο της Κοπεγχάγης για το κλίμα, το 2009, οι Ευρωπαίοι υπέστησαν σοκ
όταν έμαθαν ότι ο Μπαράκ Ομπάμα έκλεισε την τελική συμφωνία σε ένα
δωμάτιο όπου βρίσκονταν οι ηγέτες της Κίνας, της Ρωσίας και άλλων
αναδυόμενων δυνάμεων, αλλά ουδείς Ευρωπαίος. Μάλλον πρέπει να αρχίσουν
να συνηθίζουν στην ιδέα ότι παρόμοιες σκηνές εφεξής δεν θα αποτελούν την
εξαίρεση, αλλά τον κανόνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου