Η πρωτότυπη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης να μη διαθέτει πολιτική
αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης έχει σχεδόν κλείσει τον κύκλο της.
Την περασμένη εβδομάδα, οι επενδυτές χρειάστηκαν λιγότερο από μία ημέρα
για να αποφασίσουν ότι το προταθέν πακέτο στήριξης των ισπανικών
τραπεζών δεν αρκεί. Αυτή την εβδομάδα, τα καλά νέα από την Ελλάδα, η
ήττα των αριστερών στις εκλογές, έγιναν δεκτά ακόμα ταχύτερα με
αδιαφορία. Η προσοχή στράφηκε πάλι στην Ισπανία και την Ιταλία. Αν η
πρώτη, μεγέθους πενταπλάσιου από της Ελλάδας, υποκύψει, η διάσωση του
ευρώ θα είναι το μικρότερο από τα προβλήματα της Ευρώπης. Η ίδια η Ε.Ε.
θα κινδυνεύσει.
Με τους Ευρωπαίους πολιτικούς ανίκανους ή απρόθυμους να δράσουν, τα
πάντα εξαρτώνται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τον επικεφαλής
της, Μάριο Ντράγκι. Ισως αυτό να ακούγεται οικείο. Οταν εγκρίθηκε η
δημοσιονομική στήριξη, το 2009, το Κογκρέσο και η κυβέρνηση των ΗΠΑ
αναγκάστηκαν να αφήσουν τις προοπτικές της οικονομίας στα χέρια της Fed.
Με την ανάκαμψη να επιβραδύνεται, πολλοί επενδυτές αναμένουν από τη Fed
τρίτο γύρο ποσοτικής χαλάρωσης, ήτοι αγοράς ομολόγων από την κεντρική
τράπεζα με στόχο τη μείωση των μακροπρόθεσμων επιτοκίων. Είναι
ανορθόδοξη, αμφιλεγόμενη και αναγκαία. Η κυβέρνηση δεν μπορεί να δράσει,
επομένως πρέπει να το κάνει η Fed.
Η δημοσιονομική παράλυση της Ευρώπης έχει άλλο αίτιο: τη διαφωνία για
τον συνταγματικό σχεδιασμό της Ε.Ε.
Οι επιπτώσεις είναι πάνω–κάτω οι
ίδιες. Η ΕΚΤ πρέπει να παρέμβει. Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση. Και θα το
μάθουμε τις επόμενες ημέρες. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν προγραμματισμένη
σύνοδο κορυφής στα τέλη του μήνα. Θα λάβουν ριζικές αποφάσεις;
Ας μη
βάζουμε στοίχημα. Στην καλύτερη περίπτωση, η σύνοδος κορυφής πιθανόν ν’
αρχίσει να εξετάζει επισήμως την ιδέα ενός ευρωπαϊκού ταμείου απόσβεσης
του χρέους. Αυτό δεν είναι καλό, γιατί η υπομονή της αγοράς έχει
εξαντληθεί. Αν οι κυβερνήσεις της Ευρώπης αρνηθούν να δράσουν
αποφασιστικά και γρήγορα, θα πρέπει να το κάνει η ΕΚΤ. Που, όπως και η
Fed, έχει τα εργαλεία.
Είναι ζήτημα ορθότητας και νομιμότητας, όχι οικονομίας. Η ΕΚΤ μπορεί σε
μια στιγμή να παράσχει νομισματική στήριξη και να αποκαταστήσει την
εμπιστοσύνη στη φερεγγυότητα των χωρών, αρκεί να είναι αρκετά ισχυρή. Τι
την εμποδίζει;
Οταν σχεδιαζόταν η νομισματική ένωση, τέτοιου είδους
παρέμβαση αποκλείστηκε γιατί δεν υπήρχε αντίστοιχη ανάγκη. Αυτό, ωστόσο,
ήταν τεράστιο λάθος, γιατί η Ε.Ε. δεν διαθέτει άλλο μηχανισμό
συλλογικής μακροοικονομικής πολιτικής.
Μπορεί η ΕΚΤ να δράσει χωρίς να παραβεί τον νόμο;
Το πνεύμα του νόμου το
αποκλείει. Το γράμμα εξυπηρετεί περισσότερο. Σημειωτέον ότι η ΕΚΤ το
έχει ήδη πράξει σε μικρή κλίμακα, αγοράζοντας πέρυσι ισπανικά και
ιταλικά ομόλογα και προηγουμένως ελληνικά, ιρλανδικά και πορτογαλικά.
Στη συνέχεια, προχώρησε περισσότερο. Αντί να αγοράζει κρατικά ομόλογα,
δάνεισε στις τράπεζες με πολύ χαμηλά επιτόκια, με την ελπίδα ότι θα
αγοράσουν εκείνες τα κρατικά ομόλογα. Ο ελιγμός είχε αποτέλεσμα για λίγο
και το νομικά αμφισβητήσιμο πρόγραμμα αγοράς χρέους έπεσε σε αχρηστία.
Ο χρόνος για τέτοια στρατηγήματα εξαντλήθηκε. Καιρός να αναβιώσει το
πρόγραμμα αγοράς ομολόγων. Το βασικό είναι να δράσει ο κ. Ντράγκι, γιατί
κανείς άλλος δεν μοιάζει πρόθυμος να το κάνει, και η Ευρώπη βρίσκεται
σε σοβαρό κίνδυνο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου