ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Η οφθαλμαπάτη των χωριών Ποτέμκιν

Του ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ

serkon@otenet.gr

Ο ιστορικός μύθος για τα «χωριά Ποτέμκιν» είναι διδακτικός. Ο υπουργός της ρωσικής αυτοκρατορίας, πρίγκιπας Γκριγκόρι Ποτέμκιν, είχε δώσει εντολή να στηθούν προσόψεις σπιτιών που αναπαριστούσαν χωριά, στην Κριμαία, στις όχθες του Δνείπερου ποταμού. Η αυτοκράτειρα Αικατερίνη επισκέφθηκε το 1787 την περιοχή κι έμεινε ευχαριστημένη με τις κτήσεις που είχαν ενσωματωθεί στην αυτοκρατορία. Εβλεπε όμορφα χωριά και ευτυχισμένους χωρικούς που χαιρετούσαν το τρένο, χωρίς να γνωρίζει ότι ήταν προσόψεις ενός σκηνικού ενώ οι υποτιθέμενοι χωρικοί ήταν στρατιώτες με ανάλογα ρούχα. 

Κάπως έτσι λειτούργησε το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα για να εφαρμόσει τις δεσμεύσεις από το Μνημόνιο. Προσπάθησε να δημιουργήσει χωριά Ποτέμκιν για να παραπλανήσει τους ελεγκτές και τους ψηφοφόρους. 

Ο κανόνας που συμφώνησαν στις αρχές του 2011 ήταν μία πρόσληψη για κάθε 5 αποχωρήσεις από το Δημόσιο, και είχαν γίνει αυστηρές δηλώσεις. Το καλοκαίρι διαπιστώθηκε ότι η δέσμευση δεν εφαρμόστηκε και υιοθέτησαν ακόμα έναν, δυσκολότερο: μία πρόσληψη για κάθε 10 αποχωρήσεις. 

Οι αρμόδιοι υπουργοί έκαναν νέες, αυστηρότερες δηλώσεις. Φυσικά ούτε αυτή, η ακόμα δυσκολότερη δέσμευση, εφαρμόστηκε στην πράξη. Μειώθηκε το προσωπικό των κεντρικών διοικήσεων των υπουργείων αλλά αυξήθηκε το προσωπικό στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, παρότι υποτίθεται ότι θα περιοριζόταν με τη συνένωση δήμων. Επίσης, αυξήθηκαν οι θέσεις εργασίας στα νοσοκομεία, στο υπουργείο Πολιτισμού κ.λπ. και συνολικά οι προσλήψεις ήταν διπλάσιες από τις προβλεπόμενες.

Η «πολιτική Ποτέμκιν» δεν αποδίδει. Οι ελεγκτές της τρόικας μαθαίνουν γρήγορα την αλήθεια και επανέρχονται αυστηρότεροι. Οι ψηφοφόροι, χάριν των οποίων υποτίθεται ότι γίνονται αυτά, επηρεάζονται από τη γενική ρητορική εξυγίανσης για τα μέτρα απαγόρευσης προσλήψεων και τις απολύσεις στο Δημόσιο. Φοβούνται και θυμώνουν. Επιπλέον, αφού ο περιορισμός του δημόσιου τομέα δεν εφαρμόζεται, η κυβέρνηση καταφεύγει σε ισοδύναμα μέτρα που πλήττουν καίρια τον ιδιωτικό τομέα, όπως η αύξηση φόρων κάθε είδους. Αυτό, σε συνδυασμό με την έλλειψη ρευστότητας, διαμορφώνει κλίμα βαθιάς ύφεσης και κοινωνικής διάλυσης.  

Το «χωριό Ποτέμκιν» δεν φαίνεται πια, ευτυχισμένο και γραφικό. Συμβολίζει όμως την προσπάθεια διατήρησης του κομματικού κράτους, χάρη στην οποία καταστρέφεται συνολικά η οικονομία. Ωστόσο κι αυτός αποδεικνύεται χαμένος κόπος, αφού το κομματικό κράτος και οι ανάγκες των ψηφοφόρων δεν μπορούν να συντηρηθούν από ένα υπερχρεωμένο Δημόσιο και τον συρρικνωμένο ιδιωτικό τομέα. Τελικά ούτε οι ψηφοφόροι επιβραβεύουν την πολιτική αυτή. Ακόμα κι οι λίγοι «τυχεροί» δυσαρεστούνται από τις προσλήψεις χαμηλών αποδοχών. Απογοητεύονται, καθώς είχαν διαφορετικές προσλαμβάνουσες από το παρελθόν, στρέφονται σε άλλες πολιτικές κατευθύνσεις, ενώ στο μεταξύ έχει καταστραφεί μεγάλο τμήμα του ιδιωτικού τομέα από τους πειραματισμούς και την ανειλικρίνεια των μαθητευόμενων μάγων.