ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Παντιέρα «δεν πληρώνω» από τους σκληρούς του Αγίου Ορους

Του ΧΡΙΣΤΟΥ ΤΕΛΙΔΗ

Κλιμακώνει την αντιπαράθεσή της με την ελληνική πολιτεία μια σημαντική μερίδα Αγιορειτών, που αποτελούν και την πλειονότητα της Ιεράς Κοινότητας, όπου εκπροσωπούνται οι 20 μονές του Αγίου Ορους, επιχειρώντας να εκμεταλλευτούν το ρευστό πολιτικό τοπίο που επικρατεί στη χώρα και να αποσπάσουν οφέλη, τα οποία ξεπερνούν κατά πολύ τα όρια του αυτοδιοίκητου.

Το νέο ζήτημα που έβαλαν στην ατζέντα των σχέσεών τους με την Αθήνα είναι η άρση της φορολόγησης από την ελληνική πολιτεία της μεγάλης ακίνητης περιουσίας των μονών (εξαιρούνται οι λατρευτικοί χώροι) εκτός του Αγίου Ορους, ενώ συνεχίζοντας μια τακτική εντυπώσεων και πιέσεων, διαρρέουν ότι θα αναζητήσουν βοήθεια, ηθική και υλική, ακόμη και από συγκεκριμένες ομόδοξες σλαβικές χώρες, οι οποίες έχουν μόνιμο ενδιαφέρον για την Αθωνική Πολιτεία.

Σε μια περίοδο που ο ελληνικός λαός δοκιμάζεται λόγω της οικονομικής κρίσης και τα βάρη είναι δυσβάσταχτα, με πρώτα αυτά της φορολογίας, κάποιοι στο Αγιον Ορος προκαλούν και δεν θέλουν να πληρώσουν ούτε ένα ευρώ φόρο για τη μεγάλη ακίνητη περιουσία των μονών εκτός του Αθω.

Σύμφωνα με τον νόμο 3842/2010, τα μοναστήρια για εισοδήματα από μισθώματα ακινήτων φορολογούνται με συντελεστή 20%, ενώ το ειδικό τέλος ακινήτων είναι μόλις τρία τοις χιλίοις.

 
Οι μονές όμως μέχρι σήμερα αρνούνται και δεν καταβάλλουν τόσο τον φόρο όσο και το τέλος. Κι όλα αυτά όταν και η ιταλική κυβέρνηση Μόντι προχώρησε στη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας της Αγίας Εδρας και της ισχυρής καθολικής εκκλησίας και εκτιμάται ότι θα εισπράττει περί τα 700 εκατ. ευρώ τον χρόνο.

Στο Αγιον Ορος το τελευταίο διάστημα έχουν επικρατήσει οι «σκληροί», οι οποίοι ερμηνεύουν το αυτοδιοίκητο του Αθω κατά το δοκούν, σαν να μην αποτελεί τμήμα της ελληνικής επικράτειας και να μην ισχύουν οι νόμοι του ελληνικού κράτους. Με κάθε ευκαιρία ανεβάζουν τους τόνους επιχειρώντας να εμφανίσουν ότι βρίσκονται σε διωγμό.

Τα γεγονότα είναι πολλά. Το Κέντρο Διαφύλαξης Αγιορείτικης Κληρονομιάς (ΚΕΔΑΚ), επικεφαλής του οποίου είναι ο εκάστοτε γενικός γραμματέας Μακεδονίας-Θράκης και λειτουργεί εδώ και τρεις δεκαετίες, έχει αρμοδιότητα την προστασία της αγιορείτικης κληρονομιάς.

Ομως, οι Αγιορείτες επιχειρούν να το απαξιώσουν, έτσι ώστε να μην υφίστανται κανέναν έλεγχο από την ελληνική πολιτεία και κυρίως να διαχειρίζονται απευθείας προγράμματα και κονδύλια.

Η Ιερά Κοινότητα δεν διαθέτει κανέναν ιδιαίτερο μηχανισμό, εκτός από τα όργανα διοίκησης (Ιερά Επιστασία κλπ.), ούτε όμως κάτι τέτοιο προβλέπεται και από τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Ορους, που είναι επικυρωμένος από το ελληνικό Σύνταγμα.

Οι όποιοι μηχανισμοί, υπηρεσίες κλπ. ανήκουν στην πολιτική διοίκηση, η οποία υπάγεται στην ελληνική πολιτεία.

Παρ' όλα αυτά, η Ιερά Κοινότητα απαίτησε να δημιουργήσει μια Επιτροπή Φυσικού Περιβάλλοντος προκειμένου να διαχειρίζεται τα κοινοτικά και κρατικά προγράμματα-κονδύλια που αφορούν γενικά το περιβάλλον στο Ορος.

Προχώρησε μάλιστα και στην έκδοση «κανονιστικής διάταξης» με τίτλο «Περί της επιστημονικής εκμεταλλεύσεως και εξασφαλίσεως των δασών της Χερσονήσου του Αγίου Ορους και Προστασίας Οικοτόπων Ενδιαιτημάτων», ζητώντας ουσιαστικά από το ΥΠΕΚΑ η Επιτροπή αυτή να προεγκρίνει και να εγκρίνει αποκλειστικά τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τις αδειοδοτήσεις στο Αγιον Ορος.

Τα επεισόδια στην κόντρα με την πολιτεία

Το «ΣΙΡΙΑΛ» ξεκίνησε με αφορμή κοινοτικά προγράμματα ύψους 19 εκατ. ευρώ για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στο Αγιον Ορος, που θα χρηματοδοτηθούν από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» και τη σύγκρουση που υπήρξε με την ελληνική πολιτεία.

Οπως προβλέπεται από τη νομοθεσία, την όλη διαδικασία ανέλαβε το ΚΕΔΑΚ. Το τελευταίο συνέστησε μια επταμελή επιτροπή επιστημόνων ώστε να μελετήσει το όλο θέμα και ο όποιος σχεδιασμός να γίνει σύμφωνα με τους απαραίτητους περιβαλλοντικούς όρους, αφού η περιοχή περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα Natura 2000.

Επιπλέον να μη δημιουργηθούν καταστάσεις που θα αλλοιώνουν την παραδοσιακή εικόνα του Αγίου Ορους.

Το πρόβλημα και οι αντιδράσεις προέκυψαν όταν η επιτροπή του Κέντρο Διαφύλαξης Αγιορείτικης Κληρονομιάς ζήτησε να ελέγξει ένα προς ένα τα 300 σημεία που έχουν προτείνει οι μονές ώστε να διαπιστωθεί αν εκπληρώνουν τους απαραίτητους όρους, κάτι που προκάλεσε αντιδράσεις. Το τοπίο στις σχέσεις Αγίου Ορους-ελληνικής πολιτείας βάρυνε ακόμη περισσότερο πριν από λίγο καιρό, όταν το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος στα μέσα Φεβρουαρίου ζήτησε να κάνει ελέγχους στα τιμολόγια για κονδύλια που διατέθηκαν στο πλαίσιο συγκεκριμένων κοινοτικών προγραμμάτων.

Να σημειωθεί ότι μόνο στο ΕΣΠΑ έχουν ενταχθεί προγράμματα συνολικού κόστους 60 εκατ. ευρώ και ήδη έχουν απορροφηθεί περίπου τα 20 εκατ. ευρώ. Ανάλογα προγράμματα και απορροφήσεις υπήρξαν και από το Γ' ΚΠΣ.

Στην Αθωνική Πολιτεία υπήρξαν αντιδράσεις αλλά τελικά έφτασε κλιμάκιο του ΣΔΟΕ προκειμένου να κάνει ελέγχους στις Μονές Σίμωνος Πέτρας και Παντοκράτορος για έργα ύψους 5 εκατ. ευρώ.

Οι μοναχοί των συγκεκριμένων μονών αρνήθηκαν αρχικά να συνεργαστούν, κάτι που έγινε τελικά ύστερα από πιέσεις που ασκήθηκαν. Φαίνεται, όμως, πως και το θέμα με τους ελέγχους του ΣΔΟΕ βάρυνε στο γενικότερο κλίμα.

Η Ιερά Κοινότητα είχε ανεβάσει τους τόνους απέναντι στην πολιτεία και με αφορμή τη σύλληψη και την προφυλάκιση του Εφραίμ (φωτογραφία).

• Στη συνεδρίαση της Ιεράς Κοινότητας στα τέλη Δεκεμβρίου, 11 μονές τάχθηκαν υπέρ μιας σκληρής ανακοίνωσης, ενώ οι υπόλοιπες εμφανίστηκαν πιο διαλλακτικές.
• Με την ανακοίνωση που εκδόθηκε τότε, η Ιερά Κοινότητα εξέφραζε τη συμπαράστασή της «στον ηγούμενο Εφραίμ και στους 120 μοναχούς της Μονής Βατοπεδίου». Παράλληλα στάλθηκε υπόμνημα στο υπουργείο Εξωτερικών, με το οποίο ζητούνταν να μην εισέρχεται στο εξής κανένας κρατικός λειτουργός στο Αγιον Ορος και στα μοναστήρια του αν προηγουμένως δεν έχει λάβει σχετική άδεια από την Ιερά Επιστασία.

Εδώ και δύο χρόνια αρνούνται τους φόρους παρά τον σχετικό νόμο

Εδώ και δύο χρόνια, παρά την ψήφιση του σχετικού νόμου, οι Αγιορείτες ακολουθούσαν παρελκυστική τακτική και δεν κατέβαλλαν το 20% της φορολογίας επί των μισθωμάτων για τα ακίνητα των μονών εκτός Αγίου Ορους. Με τον τρόπο αυτόν ήλπιζαν ότι η πολιτεία θα υποχωρήσει κάποια στιγμή και θα αποσυρθεί το μέτρο. Υποχρεώθηκαν όμως να αντιδράσουν όταν για τα ακίνητα συγκεκριμένης μονής, τα οποία νοικιάζονται από το Δημόσιο, έγινε πρόσφατα παρακράτηση των οφειλών για το τέλος του ΕΤΑΚ, λόγω μη καταβολής του. Ετσι, στη συνεδρίαση της Διπλής Ενιαύσιας Σύναξης, που είναι το ανώτατο όργανο της μοναστικής κοινότητας και στο οποίο συμμετέχουν όλοι οι αντιπρόσωποι και οι ηγούμενοι των 20 μονών, τέθηκε πάλι το θέμα και εκφράστηκε έντονη αντίδραση.

Μάλιστα, λέγεται ότι οι σκληροπυρηνικοί ζήτησαν την απομάκρυνση του πολιτικού διοικητή του Αγίου Ορους κ. Αρίστου Κασμίρογλου, δίχως να εισακουσθούν. Αυτό που διέρρευσε προς τα έξω είναι ότι δίνουν διορία μέχρι τις 15 Μαΐου ώστε η νέα κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές να άρει το μέτρο της φορολόγησης στα μισθώματα που εισπράττουν οι μονές, καθώς και για το τέλος του ΕΤΑΚ. 

Σε άλλη περίπτωση φέρεται να απειλούν ότι θα κηρύξουν το Αγιον Ορος υπό διωγμό εκ μέρους της ελληνικής πολιτείας και να παγώσουν τις σχέσεις μαζί της. Μάλιστα έχουν κανονίσει τη σύγκληση της Διπλής Ενιαύσιας Σύναξης στις 14/5 για να εκτιμήσουν την κατάσταση. Με διαρροές επίσης επιχειρείται να εμπλακούν και ομόδοξες σλαβικές χώρες, με πρώτη τη Ρωσία που με κάθε ευκαιρία δείχνει ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στο Αγιον Ορος. Είναι εμφανές όμως ότι οι ενέργειες αυτές είναι περισσότερο επικοινωνιακού χαρακτήρα, κάτι που έχει επαναληφθεί και στο παρελθόν. Επιχειρείται κυρίως να δημιουργηθεί το κατάλληλο κλίμα ώστε σε περίπτωση που, όπως εκτιμάται, κερδίσει τις εκλογές η ΝΔ, να υπάρξει άρση της φορολόγησης.

Ψύχραιμοι οι μετριοπαθείς

Διαφορετική ερμηνεία δίνουν οι εκπρόσωποι των μονών που κρατούν χαμηλούς τόνους. «Δεν πήραμε καμία απόφαση και δεν θέσαμε καμία διορία, ούτε απειλήσαμε να διαταράξουμε τις σχέσεις με την πολιτεία», δήλωσε  ο π. Αντώνιος, αντιπρόσωπος της Μονής Ιβήρων στην Ιερά Κοινότητα που συμμετείχε και στη Διπλή Ενιαύσια Σύναξη που έγινε Δευτέρα και Τρίτη.

Σύμφωνα με τον π. Αντώνιο, δεν πάρθηκε καμία απόφαση και δεν δόθηκε τελεσίγραφο, ούτε υπάρχει θέμα ανοιχτής ρήξης για τη φορολόγηση των ακινήτων των μοναστηριών, που βρίσκονται εκτός του Αγίου Ορους, ένα θέμα ωστόσο που απασχολεί έντονα τις μονές. «Συζητούμε το θέμα αυτό εδώ και δύο χρόνια. Αυτό που είπαμε είναι ότι πρέπει να συνεχίσουμε τις συζητήσεις και με τη νέα κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές. Δεν είμαστε αντίθετοι στο να φορολογηθούμε, αλλά πρέπει η πολιτεία να δει και τα αντισταθμιστικά οφέλη, γιατί τα μοναστήρια έχουν μεγάλα έξοδα. Υπάρχει καλή διάθεση από εμάς και όταν υπάρχει καλή διάθεση, τα προβλήματα λύνονται», ανέφερε.

«Παιχνίδι» από Βούλγαρους και Ρώσους -Το χαρτί του Πούτιν και η επίσκεψη Πλεβνελίεφ

Κάποιοι στη γραμμή του Εφραίμ (σ.σ.: δεν πήγε στη Διπλή Σύναξη και παραμένει στο μοναστήρι, τηρώντας την απαγόρευση εξόδου που του επέβαλε το Συμβούλιο Εφετών) επιχειρούν να παίξουν το χαρτί του Πούτιν. Ετσι, δόθηκε διάσταση πρόσφατα στην ενδεχόμενη επίσκεψη του νεοεκλεγέντος προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στο Αγιον Ορος τις μέρες του Πάσχα και διακινήθηκε πολύ το σενάριο ότι αυτή ματαιώθηκε με ευθύνη της ελληνικής πολιτείας.

Πάντως, στην Αθωνική Πολιτεία βρέθηκε τις ίδιες μέρες, σε μια επίσκεψη που κρατήθηκε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, ο νέος συντηρητικός πρόεδρος της Βουλγαρίας Ρόσεν Πλεβνελίεφ. Ο τελευταίος φιλοξενήθηκε στη Μονή Ζωγράφου, όπου μονάζουν κυρίως βουλγαρικής καταγωγής μοναχοί, ενώ επισκέφτηκε και την Ιερά Κοινότητα στις Καρυές όπου συναντήθηκε με τον Πρωτοεπιστάτη αρχιμανδρίτη Βαρνάβα τον Βατοπεδινό. Ομως, δημιουργήθηκε σοβαρό πρόβλημα με την αναχώρησή του. Λόγω της κακοκαιρίας δεν μπορούσε να αναχωρήσει ούτε διά θαλάσσης ούτε από αέρος και η πρόβλεψη ήταν ότι θα παρέμενε αποκλεισμένος στο Ορος για ένα τριήμερο.

Ετσι, ζητήθηκε, με τη σύμφωνη γνώμη της Ιεράς Επιστασίας, να βγει από την ξηρά, κάτι που επιτρέπεται μόνο σε έκτακτες και πολύ σοβαρές περιπτώσεις. Ομως, μέχρι να υπάρξει έγκριση χρειάστηκε να περάσουν πολλές ώρες, που προκάλεσε εντάσεις.

ΕΘΝΟΣ