"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


Αθύρµατα

Του ΚΩΣΤΑ ΓΕΩΡΓΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ

Αυτές τις τραγικές µέρες που περνάµε και ιδίως µετά την καταστροφική φυσική λαίλαπα της Ιαπωνίας, ο νους πάει στα µεγάλα σύµβολα της αρχαίας µυθολογίας αλλά και της νεώτερης λογοτεχνίας που καταγράφουν µε τρόπο συγκλονιστικό την πάλη του άλογου µε το έλλογο, τη φύση µε τον πολιτισµό, το ά-ηθες µε την ηθική. 

Οι συµπληγάδες πέτρες, η Σφίγγα, η Σκύλλα και η Χάρυβδις, ο εβραϊκός Λεβιάθαν και αργότερα ο ΜόµπιΝτικ του Μέλβιλ, η γιγαντιαία φάλαινα στα άσµατα του Μαλντορόρ του Λοτρεαµόν απεικονίζουν αυτήντην πάλη, όπου συνήθως ηα-ηθική βία του φυσικού κατατροπώνει τον οργανωµένο λογικά, τον αξιακό κόσµο του πολιτισµού. 

Η φύση και τα φαινόµενα που τη συγκροτούν δεν έχουν αξίες, δεν έχουν κώδικα ηθικής, δεν έχουν θεσµούς και όρια. Κι αν έχουν, αν υπόκεινται σε νοµοτέλειες (δηλαδή κανόνες που υπακούουν σε έναν εσωτερικό δικό τους σκοπό-τέλος) δεν είναι πράγµατα προσεγγίσιµα από την ανθρώπινη λογική.

Ο Διονύσιος Σολωµός στον έξοχο «Πόρφυρά» του καταγράφει την πάλη ενός άλογου φυσικούκήτους µε µια νεαρή ύπαρξη, ενός θαλάσσιου τέρατος µε την αλκή µιας έλλογης ύπαρξης. Το µόνο που κατορθώνει να διδάξει είναι πως στη δεδοµένη επικράτηση της φυσικής ισχύος πάνω στην πνευµατικότητατης ανθρώπινης εµπειρίας είναι η συνειδητοποίηση της ανθρώπινης φθαρτότητας και µέσα σε µια έλλαµψητη στιγµή της συντριβής η υπέρτατη ηδονή της αυτογνωσίας.

Ετσι η µόνη νίκη που µπορούµε να καταγάγουµε στον σεισµό και στο τσουνάµι του είναι η αίσθηση και η γνώση πως είµαστε αθύρµατα, γρανάζια στη µεγάλη µηχανή της φύσης.

Δεν υπάρχουν σχόλια: