Ερωτήματα για μια πολεμική "αυγή"

Του ΜΙΧΑΛΗ ΜΗΤΣΟΥ

Μια εβδοµάδα µετά την έναρξη της «Αυγής της Οδύσσειας», ας προσπαθήσουµε να απαντήσουµε σε κάποια θεµελιώδη ερωτήµατα.

Είναι αυτός ο πόλεµος καλός; Οχι. Καλοί πόλεµοι δεν υπάρχουν, αφού πάντα σκοτώνονται άνθρωποι που δεν φταίνε. Σε αντίθεση µε τον πόλεµο στο Ιράκ, όµως, είναι νόµιµος, αφού στηρίζεται σε ψήφισµα του Συµβουλίου Ασφαλείας. Μπορεί βέβαια να πει κανείς πολλά για τα συµφέροντα που διέπουν τη λειτουργία του οργάνου αυτού, για την υποκρισία των δυνάµεων που το απαρτίζουν, για τις µπίζνες που έκαναν τόσα χρόνια αυτές οι δυνάµεις µε τον Καντάφι, για τα στραβά µάτια που κάνουν απέναντι σε σφαγές σε άλλες χώρες κ.λπ. Οµως τα Ηνωµένα Εθνη παραµένουν το βασικό σηµείο αναφοράς. Οταν ο Μπους Β’ τα κουρέλιασε, τον καταγγείλαµε, και καλά κάναµε.

Είναι ο πόλεµος δίκαιος; Για το θέµα αυτό, οι ειδικοί και οι διανοούµενοι µπορούν να τσακώνονται αιωνίως. Για τον Τσβετάν Τοντόροφ, για παράδειγµα, δεν υπάρχουν καθαροί ούτε δίκαιοι, αλλά µόνο αναπόφευκτοι πόλεµοι, όπως ήταν ο Β’ Παγκόσµιος Πόλεµος. «Οι σφαγές που διαπράττονται στο όνοµα της δηµοκρατίας δεν είναι πιο γλυκές από εκείνες που προκαλεί η πίστη στον Θεό ή τον Αλλάχ, τον Ηγέτη ή το Κόµµα», σηµείωνε προχθές ο γαλλοβούλγαρος συγγραφέας στη «Λιµπερασιόν». Σωστό. Προς το παρόν, πάντως, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της ∆ύσης έχουν αποτρέψει οριστικά µια σφαγή (στη Βεγγάζη) και προσπαθούν να εµποδίσουν ακόµη µία (στη Μισράτα).

Είναι ένας πόλεµος για το πετρέλαιο; Φυσικά – αλλά όχι για τον λόγο που προβάλλουν οι «αντιιµπεριαλιστές». Τα τελευταία επτά χρόνια, επισηµαίνει ο Λουίς Μπασέτς στην «Ελ Παΐς», αυτοί που επωφελούνταν από την εκµετάλλευση των πετρελαϊκών αποθεµάτων της Λιβύης ήταν η οικογένεια Καντάφι και οι ξένες πετρελαϊκές εταιρείες. Κι αυτός που έχανε ήταν ο λιβυκός λαός. Ο πόλεµος των Λιβύων κατά του Καντάφι, µε την αεροναυτική στήριξη της ∆ύσης, γίνεται έτσι για να αφαιρεθεί από τον δυνάστη αυτό το κολοσσιαίο οικονοµικό όπλο, που είναι ταυτόχρονα ένα εργαλείο εκβιασµού των χωρών χωρίς ενεργειακή ανεξαρτησία, και να επιστραφεί σ’ εκείνους όπου ανήκει: τους λίβυους πολίτες.

Είναι ένας πόλεµος µε ηµεροµηνία λήξεως; ∆υστυχώς όχι. Κι αυτό, επειδή δεν είναι σαφής ο στόχος. Να επιβληθεί κατάπαυση του πυρός; Να συνεχιστούν οι βοµβαρδισµοί µέχρι να φτάσουν οι αντάρτες στην Τρίπολη; Να φύγει ο Καντάφι;

Να παραµείνει στην εξουσία, αλλά να έχει υπό τον έλεγχό του ένα µέρος µόνο της Λιβύης; Οσο συνεχίζονται οι επιχειρήσεις, τόσο πολλαπλασιάζονται οι πιθανότητες των λαθών (το προηγούµενο της Γιουγκοσλαβίας είναι διδακτικό). Κι επειδή τα λάθη στοιχίζουν ανθρώπινες ζωές, οι διαφωνίες και οι εντάσεις που ήδη διατυπώνονται θα πολλαπλασιαστούν. Οταν αρχίζουν οι συγκρίσεις ανάµεσα στον αριθµό των αµάχων που γλίτωσαν χάρις στους βοµβαρδισµούς και στον αριθµό των αµάχων που σκοτώθηκαν κατά λάθος από τους βοµβαρδισµούς, τότε ο πόλεµος έχει αποτύχει.