Η αποφορά των ηθικών πτωµάτων της πολιτικής

Του Ρούσσου Βρανά

rvranas@otenet.gr

Στα χρόνια της αρχαίας Ρώµης οι επαρχίες της γίνονταν συχνά ένα απέραντο πολιτικό διαφθορείο. Οι κυβερνήτες που έστελνε η Σύγκλητος σε αυτές δύσκολα αντιστέκονταν στον πειρασµό να βάλουν χέρι στα πλούτη τους. Ενας από αυτούς τους κυβερνήτες ήταν ο Γάιος Λικίνος Βέρρης, που καταλήστευσε τη Σικελία. Τόσο ήταν το πάθος του για χρυσάφικαι ελληνικά έργα τέχνης που βασάνιζε, ακόµη και σκότωνε, ρωµαίους πολίτες για να τα αποκτήσει. Ωσπου τα εξοργισµένα θύµατά του ανέθεσαν στον νεαρό και φιλόδοξο ρήτορα Μάρκο Τύλλιο Κικέρωνα τη δίωξή του.

Στην αγόρευσή του στη Σύγκλητο, ο Κικέρων είπε ανάµεσα σε άλλα τα εξής:  

«Στη βαθιά αυτή ιστορική κρίσηπου περνάει η χώρα µας, παρουσιάζεται µπροστά σας ένα ασυνήθιστα πολυπόθητο δώρο. Εχετε τη µοναδική ευκαιρία να κάνετε τη συγκλητική σας ιδιότητα λιγότερο λαοµίσητη και να αποκαταστήσετε την τρωθείσα φήµη σας. Εχει επικρατήσει µια πεποίθηση που οι συνέπειές της είναι µοιραίες για τη χώρα µας και που κρύβει σοβαρούς κινδύνους, ιδιαίτερα για τους συγκλητικούς. Αυτή η πεποίθηση βρίσκεται στα στόµατα όλων, τόσοστη Ρώµη όσο και στο εξωτερικό. Και λέει πως στα δικαστήριά µας, όπως είναι φτιαγµένα σήµερα, ακόµη και ο χειρότερος κακοποιός δεν πρόκειται να καταδικαστεί, φτάνει µονάχα να έχει αρκετά λεφτά. Σε αυτήν ακριβώς τη συγκυρία, παραπέµπεται να δικαστεί ο Γάιος Βέρρης. 

Ιδού ένας άνδρας που ο κόσµος έχει ήδη καταδικάσει τη ζωή του και τις πράξεις του και που ωστόσο η τεράστια περιουσία του, όπως ο ίδιος έχει δηλώσει µεγαλόστοµα, τον έχει αφήσει µέχρι τώρα στο απυρόβλητο. Αν απαγγείλετε µια δίκαιη και ευσυνείδητη ετυµηγορία κατά του Βέρρη, τότε θα κατακτήσετε την καλή φήµη που σας πρέπει. 

Πενήντα µέρες ερεύνησα προσεκτικά το νησί της Σικελίας. Είδα κάθε έγγραφο κι έµαθα όλες τις αδικίες που υπέστησαν οι άνθρωποι και η κοινότητα. Τρία ολόκληρα χρόνια ξεγύµνωνε και λεηλατούσε τόσο µεθοδικά την επαρχία, που αποκλείεται να επανέλθει στην προτέρα κατάσταση. Οση περιουσία έχει αποµείνει πια στους κατοίκους της, είναι επειδή διέλαθε της προσοχής αυτού του άπληστου αγύρτη. 

Είναι µια αποτρόπαιη ταπείνωση για τη χώρα µας».

Ο Κικέρων ηταν πειστικός. Και ύστερα από πολλές κωλυσιεργίες και αναβολές, η Σύγκλητος έβρισκε επιτέλους ένοχο τον Βέρρη. Εκείνος όµως διέφυγε στη Μασσαλία για να αποφύγει την καταδίκη. Βρήκε τον θάνατο µερικά χρόνια αργότερα από έναν όµοιό του, τον Μάρκο Αντώνιο, που ορεγόταν κι αυτός τα ξένα πλούτη. Ο ηθικός θάνατος του Βέρρη είχε όµως ήδη επέλθει στη δίκη του.

Η αποφορά των ηθικών πτωµάτων της πολιτικής αργά ή γρήγορα βγαίνει πάντα στην επιφάνεια. Η δίκη του Βέρρη απλώς επιβεβαίωσε στον ρωµαϊκό λαό κάτι που ήταν ήδη γνωστό σε πολλούς πολιτικούς, οι οποίοι όµως µέχρι την τελευταία στιγµή κωλυσιεργούσαν, επειδή δεν είχαν ακόµη σιγουρευτεί αν αυτή η αποφορά προερχόταν από το δικό τους ηθικό πτώµα ή των άλλων.