Η ώρα της αλήθειας για τα Ελληνοτουρκικά

Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ

Νέο σκηνικό διαμορφώνει στα ελληνοτουρκικά η πιεστική επιβολή στην ατζέντα, με τη σύμφωνη γνώμη όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης, του μείζονος ζητήματος της άσκησης εκ μέρους της χώρας μας των κυριαρχικών δικαιωμάτων που της αναγνωρίζει το Δίκαιο της Θάλασσας και το εθιμικό πλέον διεθνές δίκαιο.

Η Αθήνα δεν μπορεί να αποδέχεται πλέον την παρελκυστική τακτική της τουρκικής πλευράς στις διερευνητικές επαφές, καθώς η διαδικασία αυτή δεν μπορεί να εκτείνεται στο διηνεκές και να μην έχει καταληκτικό σταθμό - χρονικό και ουσιαστικό. Είτε με τη συμφωνημένη λύση είτε με την παραπομπή της διαφοράς στη Χάγη για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας με τρόπο που να κλείνει οριστικά τον δρόμο για νέες αμφισβητήσεις και διεκδικήσεις.

Η ελληνική κυβέρνηση, όπως και πρόσφατα δήλωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου, θεωρεί ως κομβικό σημείο τις εκλογές του Ιουνίου στην Τουρκία. Ο τρόπος με τον οποίο επιμένουν σε αυτό το χρονοδιάγραμμα τόσο ο κ. Παπανδρέου όσο και ο κ. Δρούτσας δημιουργεί την εντύπωση ότι ο ίδιος ο κ. Ερντογάν έχει δεσμευθεί ότι θα κινηθεί αμέσως μετά, εφόσον επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για ευρεία νίκη του κόμματός του, που θα σταθεροποιήσει την κυριαρχία του στο πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας.

Εάν όμως μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα δεν υπάρξει πρόοδος, η Αθήνα θα πρέπει να έχει επεξεργασθεί και να θέσει σε εφαρμογή εναλλακτικό σχέδιο, καθώς η ατέρμονη διαδικασία των διερευνητικών θα εξυπηρετεί απλώς και μόνο τα τουρκικά συμφέροντα, εμποδίζοντας τη χώρα μας να ασκήσει κρίσιμα κυριαρχικά δικαιώματα, όπως η επέκταση των χωρικών υδάτων της σε περιοχές που δεν απαιτείται οριοθέτησή τους με την Τουρκία και η κήρυξη και οριοθέτηση της ΑΟΖ.

Οι διερευνητικές όμως για να καταλήξουν στην παραπομπή στη Χάγη απαιτούν τη σύμφωνη γνώμη της Τουρκίας. Και όχι μόνον αυτό. Το Συνυποσχετικό πρέπει να πληροί τουλάχιστον δυο προϋποθέσεις: ότι υπάρχει σταθερό και αναγνωρισμένο εδαφικό καθεστώς μεταξύ των δυο χωρών και ότι υπάρχει ένα μίνιμουμ συμφωνίας για την επίλυση της διαφοράς με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας. Χωρίς αυτές τις ελάχιστες προϋποθέσεις η συνυπογραφή του Συνυποσχετικού θα συνιστά μείζων διαπραγματευτική υποχώρηση.

Η διαδικασία των διερευνητικών επαφών έχει εισέλθει σε μια ιδιαίτερα προβληματική φάση, ενόσω συνεχίζεται υπό το βάρος του casus belli και με τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών» να επικρέμαται πάνω από την ελληνική πλευρά.

Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που καταβάλλονται ώστε να μη γίνει δημοσίως γνωστή η διαβούλευση (με την Aγκυρα για την τμηματική επέκταση των χωρικών υδάτων μας), είναι σαφές ότι το οποιοδήποτε τελικό αποτέλεσμα θα αποκαλύπτει πλήρως το τι έχει διαμειφθεί στις διερευνητικές. Πολύ περισσότερο όταν μάλιστα, σύμφωνα με τον σημερινό προγραμματισμό, θα προηγηθεί η «μονομερής» ανακοίνωση (ενώ πρακτικά θα πρόκειται για αποτέλεσμα συμφωνίας με την Τουρκία) του νέου εύρους των ελληνικών χωρικών υδάτων, που θα πρέπει να περιλαμβάνει φυσικά και ελληνικές βραχονησίδες όπως π.χ. τα Iμια.

Σε αυτό το διπλωματικό «πόκερ» η Τουρκία έχει ρίξει όλα τα χαρτιά της, έχοντας έτσι τη δυνατότητα να διεκδικήσει και να εξασφαλίσει ανταλλάγματα.

Iσως έχει φθάσει η ώρα της αλήθειας για τη διαδικασία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, που ξεκίνησε το 1999 και οδήγησε στην πιο σημαντική προσπάθεια επίλυσης των ελληνοτουρκικών διενέξεων στο Αιγαίο, με τις διερευνητικές επαφές. Τη στιγμή αυτή όμως η Αθήνα οφείλει να βάλει και τα δικά της «πιστόλια» στο τραπέζι των συνομιλιών. Και να προειδοποιήσει την Τουρκία ότι η εξάντληση των διερευνητικών επαφών υποχρεώνει την Ελλάδα να κινηθεί μονομερώς στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου για να ακήσει τα κυριαρχικά δικαιώματα που της αναγνωρίζει το ίδιο το Δίκαιο της Θάλασσας. Και ίσως τότε στην Aγκυρα αρχίσουν να συνειδητοποιούν ότι διαπραγμάτευση δεν σημαίνει απλή και ανέξοδη επιβολή των διεκδικήσεών τους.

ΕΘΝΟΣ