ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ
ΤΟΥ ROGER COHEN / ΤΗΕ NEW YORK TIMES
Σίντι Μπουζίντ, Τυνησία. Εδώ ξεκίνησε µια αραβική επανάσταση, σε ένα κακοτράχαλο µέρος στη µέση του πουθενά. Η πόλη δεν εµφανιζόταν κάν στον χάρτη για τις προβλέψεις της µετεωρολογικής υπηρεσίας της χώρας. Τη σπίθα αποτέλεσε µια φιλονικία στις 17 ∆εκεµβρίου του 2010 ανάµεσα σε έναν νεαρό πωλητή φρούτων και λαχανικών, ονόµατι Μοχάµεντ Μπουαζίζι, και µια αστυνοµικό. Λίγο αργότερα ο Μπουαζίζι αυτοπυρπολήθηκε µπροστά από το κυβερνητικόκτίριο, όπου οι διαδηλωτές πλέον συγκεντρώνονται κρατώντας τοπορτρέτο του.
Μια αραβική δικτατορία που είχε επιβιώσει 53 χρόνια κατέρρευσε έπειτα από 28 ηµέρες, ίσωςστην πρώτη επανάσταση χωρίς ηγέτη στον κόσµο. Ή, µάλλον,ο ηγέτης της ήταν πολύ µακριά:ο Μαρκ Ζάκερµπεργκ, ιδρυτής του facebook.
Οχηµα της επανάστασης ήτανοι νέοι της Τυνησίας, που χρησιµοποιούν το facebook για άµεση επικοινωνία και έτσι εµπνέουν και τους γονείς τους.
Ο Κάστρο πέρασε χρόνια προετοιµάζοντας την επανάσταση στην Κούβα, στην οροσειρά Σιέρα Μαέστρα. Το facebook προκάλεσε εξέγερση µέσα από την πρωτεύουσα της Τυνησίας σε 28 ηµέρες.
Πώς γίνεται ένας καβγάς για αχλάδια στη µέση του πουθενά να µετατραπεί σε εθνική εξέγερση; Καµία εφηµερίδα ή τηλεοπτικό κανάλι της χώρας δεν το κάλυψε. Η Τυνησία ήταν το Λουξεµβούργοτου αραβικού κόσµου: τίποτα δεν συνέβαινε ποτέ εκεί. Η αυτοπυρπόληση ενός φτωχού νέου δεν θα τάραζε τη σιωπή. Ή, τουλάχιστον, έτσι νοµίζαµε. Εκείνη την ηµέρα, στις 17 ∆εκεµβρίου, καµιά δεκαριά εξαγριωµένοι συγγενείς του Μπουαζίζι συγκεντρώθηκαν έξω από το σπίτι του κυβερνήτη και απαίτησαν να τον δουν για να ξεπλύνουν την «ταπείνωση». Αυτή είναι µια σηµαντική λέξη στην ιστορία – ήταν η «χόγκρα», η ντροπή από την κλεπτοκρατία του δικτάτορα που θα σφυρηλατούσε διαδικτυακά έναναραβικό λαό.
ΟΙ ∆ΙΑΜΑΡΤΥΡΙΕΣ σύντοµα έλαβαν διαστάσεις. Το facebook πήρε φωτιά και από εκεί το πήρε χαµπάρι και το δίκτυο Αλ Τζαζίρα διαδίδοντάς το σε όλον τον κόσµο. Οταν ο δικτάτορας Μπεν Αλι µίλησε στο έθνος τρεις φορές, το facebook γέµισε από οργισµένα µηνύµατα. Ο Χισάµ Μπεν Χάµσα παρακολούθησε την τελευταία οµιλία του Μπεν Αλι στις 13 Ιανουαρίου.
«∆εν κατάλαβε τίποτα», λέει ο Χάµσα. «Ολα αυτά έγιναν για την αξιοπρέπεια και όχι για την τιµή του ψωµιού». Την επόµενη νύχτα ο Μπεν Αλι έφευγε κρυφά από τη χώρα έπειτα από 23 χρόνια στην εξουσία. Τώρα όλοι µιλούν εκεί που πριν στέκονταν σιωπηλοί. Κάθε αραβικόκράτος περιµένει τον δικό του Μπουαζίζι.
Κάποιες παρατηρήσεις:
Πρώτον, µέχρι τώρα θεωρούσαµε ότι στον αραβικό κόσµο υπάρχουν είτε δικτάτορες είτε ακραίοι ισλαµιστές επειδή είναι οι µόνες οργανωµένες δυνάµεις. Οχι, οι διαδικτυακές κοινότητες µπορούν να οργανωθούν και να έχουν αποτελέσµατα.
∆εύτερον, αυτές οι κοινότητες δεν έχουν επίσηµη ιδεολογία, αλλά ο αγώνας τους είναι να µεταµορφώσουν την ταπείνωση σε αυτοσεβασµό.
Τρίτον, οι κυβερνοεξεγέρσεις µπορούν να εξελιχθούν µεδιάφορους τρόπους: στο Ιράν το καθεστώς έζησε πάνω στηνκόψη τουξυραφιού το 2009, το καθεστώςτης Τυνησίας έπεσε το 2011.Και στις δύο κοινωνίες το χάσµαµεταξύ των Αρχών και της διαδικτυωµένης νεολαίας ήταν τεράστιο. Η διαφορά βρίσκεται πιθανώς στον βαθµό της βίας που µπορεί να εξασκήσει µια δικτατορία.
Τέταρτον, η ελευθερία του Ιντερνετ δεν αποτελεί πανάκεια. Τα αυταρχικά καθεστώτα µπορούν να τη χρησιµοποιήσουν για να εντοπίσουν διαφωνούντες και διαδηλωτές. Μπορούν επίσης να προσπαθήσουν να περιορίσουν το facebook. Οµως κάποιες φορές η ταπείνωση και ηκαταπίεση σε δυναµώνουν –και µαζί δυναµώνουν την απειλή για το παρηκµασµένο αραβικό στάτους κβο.
Η Τυνησία ήταν µια επανάσταση του facebook. Οµως προτιµώ τη φράση που άκουσα στην Τύνιδα: «Η επανάστασητης αξιοπρέπειας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου