ΠΟΛΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ του καθηγητή Τουρκικων Σπουδων Ι. ΜΑΖΗ στους ΝΕΦΕΛΗ ΤΖΑΝΕΤΑΚΟΥ, ΜΙΧΑΛΗ ΓΕΛΑΝΤΑΛΗ
Οι πρόσφατες εξελίξεις από το μέτωπο Κύπρου-Ισραήλ μετατοπίζουν το ενεργειακό ενδιαφέρον από το Αιγαίο στην Ανατολική Μεσόγειο.
Την ίδια στιγμή, τον κίνδυνο «φινλανδοποίησης» της Ελλάδας σε σχέση με την Τουρκία (σ.σ. πολιτικός και διπλωματικός έλεγχος και κανένα βήμα χωρίς την έγκριση της Αγκυρας) σε περίπτωση μείωσης του ελληνικού θαλάσσιου χώρου στο Αιγαίο και τη νοτιοανατολική Μεσόγειο επισημαίνει ο καθηγητής Ιωάννης Θ. Μάζης, του τμήματος Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ο καθηγητής θεωρεί στην παρούσα φάση σκοπιμότερη τη στροφή της Ελλάδας προς το Ιόνιο, για την αναζήτηση και αξιοποίηση των πιθανών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Εκτιμά ότι η Δύση είναι μάλλον επιφυλακτική για την ουσιαστική της εξάρτηση από τα ρωσικά, ιρανικά και αραβοϊσλαμικά αποθέματα (που θα διακινούνται με αγωγούς μέσω Τουρκίας), πράγμα που καθιστά πολύτιμα για την ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης τα κυπριακά-ισραηλινά αποθέματα στη Ν.Α. Μεσόγειο αλλά και τα ελληνικά της Κρήτης και του Ιονίου, και μιλά με αφορμή τη συμφωνία Λευκωσίας-Τελ Αβίβ για τη γεωστρατηγική ευκαιρία που ανοίγεται για την Αθήνα.
Σχετικά, δε, με το Αιγαίο επισημαίνει ότι η Αγκυρα με τις απειλές για casus belli και τις προκλήσεις με τις παραβιάσεις, αποδεικνύει τη διάθεση για επιβολή τετελεσμένων σε βάρος της ελληνικής κυριαρχίας, ενώ χαρακτηρίζει «κομμωτήριο κυριών» τις... τουρκικές αιτιάσεις αναφορικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.
Πιστεύετε πως οι τελευταίες εξελίξεις και η συμφωνία Λευκωσίας-Τελ Αβίβ αποτελούν την απαρχή ενός νέου ιστορικού κύκλου θεαματικών αλλαγών στην ευρύτερη περιοχή; Η συμφωνία αυτή διευκολύνει τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία και τις χώρες της Μέσης Ανατολής;
Αβιάστως και σαφώς σας απαντώ και για τις δύο ερωτήσεις σας θετικώς. Αλλωστε, να γίνει πλέον κατανοητό ότι η ευρωπαϊκή -αλλά και κυρίως η αγγλοσαξονική- γεωστρατηγική κατεύθυνση άλλαξε.
Οι δύο αυτοί διεθνείς πόλοι ισχύος, (i) Ε.Ε. και (ii) ΗΠΑ-Βρετανία (η ούτω καλουμένη «Ειδική Σχέσις»), επιδιώκουν την αποδέσμευση από τα ρωσικά, ιρανικά και αραβοϊσλαμικά ενεργειακά αποθέματα.
Επίσης, υπό το φως αυτής της ερμηνείας, οι Αγγλοσάξονες της Ειδικής Σχέσεως δεν βλέπουν με ιδιαίτερα θετικόν όμμα την επερχομένη πρόσδεση της Ε.Ε. από το ρωσικό φυσικό αέριο, μεταπράτης και διανομεύς του οποίου θα είναι η Γερμανία στην Ε.Ε.
Να λοιπόν η κατάλληλη ευκαιρία για να το αποφύγουν οριστικά: τα ισραηλινά και τα κυπριακά αποθέματα μαζί με τα ελληνικά αποθέματα φυσικού αερίου (νοτίως της Κρήτης και στο Ιόνιο μέχρι την Αδριατική) αποτελούν την ιδανική λύση. Συνεπώς, ο οιοσδήποτε θέσει εαυτόν ως εμπόδιο σε αυτήν τη γεωστρατηγική εξέλιξη, και στην περίπτωσή μας αυτή φαίνεται να είναι μόνον η Τουρκία, θα αντιμετωπίσει τις σκληρότατες αντιδράσεις της -λεγομένης- «Δύσεως», δηλαδή των: i) Ε.Ε. και ii) Ειδικής Σχέσεως Λονδίνου-Ουάσιγκτον.
Φυσικά, ο ισραηλινός παράγων, ο οποίος δύναται να επηρεάζει την Ειδική Σχέση, θα συμβάλλει σαφώς προς την ιδίαν κατεύθυνσιν! Είναι μάλλον σαφές... Αρα, φοβικά σύνδρομα εκ μέρους των Αθηνών για αποφασιστικές και στοχευμένες ενέργειες στη Ν.Α. Μεσόγειο, δεν είναι δικαιολογημένα, ούτε και από τους πλέον «σώφρονες» εγκεφάλους του ΥΠΕΞ και του Μεγάρου Μαξίμου.
Πάντως, αν κρίνουμε από τις δηλώσεις του κ. πρωθυπουργού στο Ερζερούμ αλλά και του κ. Μπεγλίτη αναφορικά με το Αιγαίο και τη στάση της Τουρκίας, το μήνυμα έχει ληφθεί και εκεί. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι η χώρα μας ευνοείται από τις νέες γεωπολιτικές ανακατατάξεις και να το αξιοποιήσουμε δεόντως. Αύριο θα είναι αργά...
Ποια είναι η άποψή σας για το μοντέλο των κλιμακωτών χωρικών υδάτων;
Ολα αυτά περί «χτένας», «κλιμακώσεων», «degrade» κ.τ.λ. μου θυμίζουν... «κομμωτήριο κυριών», και όχι σοβαρό γεωστρατηγικό σχεδιασμό. Και με κάνουν να θεωρώ ότι εκείνοι οι οποίοι τα προφέρουν, μάλλον δεν προσφέρουν τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες στη χώρα μας. Ευτυχώς, πάντως, δεν τα ακούω από κυβερνητικά χείλη και αυτό με καθησυχάζει.
Ας γίνει κατανοητό: εάν ο ελληνικός θαλάσσιος χώρος μειωθεί καθ' οιονδήποτε τρόπο στο Αιγαίο ή στη Ν.Α. Μεσόγειο, το ελληνικό οικονομικο-στρατηγικό οικοδόμημα καταρρέει και η «φινλανδοποίηση» της χώρας είναι το μόνον αναμενόμενο και ασφαλές αποτέλεσμα.
Την ώρα που η Τουρκία ερμηνεύει «a la carte» το Δίκαιο της Θάλασσας, γιατί αρνείται να εφαρμόσει κάτι ανάλογο στο Αιγαίο, ενώ έχει προχωρήσει σε συνεργασία με παρευξείνια κράτη ήδη στην οριοθέτηση της ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα; Πώς δικαιολογείται η επιμονή της Αγκυρας να λάβει μεγάλο μέρος υφαλοκρηπίδας στο άνοιγμα των Στενών αλλά και η άρνησή της να δεχθεί επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια στις ηπειρωτικές ακτές της Θράκης;
* Η πρόθεση της Τουρκίας είναι γνωστή αναφορικώς με την οικειοποίηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδος στο Αιγαίο, ιδιαίτερα ανατολικά του 25ου Μεσημβρινού. Αλλωστε, λαμπρό παράδειγμα της τουρκικής αλαζονείας και απείθειας, στο Διεθνές Δίκαιο της Θαλάσσης, αποτελεί το γεγονός ότι ενώ η ιδία κάνει χρήση του δικαιώματος επεκτάσεως της Αιγιαλίτιδος Ζώνης στα 12 ν.μ. στον Εύξεινο Πόντο και στη Θάλασσα της Λυκίας, θεωρεί την άσκηση του ιδίου νομικού δικαιώματος από πλευράς Ελλάδος ως casus belli!
Οι συνεχείς και πρόσφατοι «περίπατοι» των τουρκικών φρεγατών μέχρι το Σούνιο και την Εύβοια, όπως και οι υπερπτήσεις και παραβιάσεις των τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών, επιδεικνύουν τον αναθεωρητισμό της γείτονος και τη διάθεσή της για επιβολή τετελεσμένων επί των ζητημάτων ελληνικής εθνικής κυριαρχίας αλλά και ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων σε αέρα και θάλασσα. Ανάλογα τουρκικά «εγχειρήματα» στο Καστελόριζο προσπαθούν να επιτύχουν τα αυτά τετελεσμένα εις βάρος της χώρας μας.
Πάντως, ο Ελληνας πρωθυπουργός διευκρίνισε με πολύ σαφή τρόπο στο Ερζερούμ ότι αυτή η μέθοδος της Τουρκίας είναι και θα παραμείνει ατελέσφορη. Είναι προφανές ότι η Τουρκία, στο πλαίσιο του νεο-οθωμανικού νταβουτογλιανού μεγαλοϊδεατισμού, επιθυμεί να ελέγξει την, κατά Νταβούτογλου, «εγγύς θαλάσσια λεκάνη» (Εύξεινος - Αιγαίο - Ν.Α. Μεσόγειος), ώστε αποκλείοντας το ισραηλινό στρατηγικό βάθος σε θάλασσα και αέρα, να ελέγξει μέσω αυτού κάθε πόλο δυτικής προβολής ισχύος προς τη Μέση Ανατολή. Επίσης, να ελέγξει κάθε δυνατότητα προμήθειας της Ε.Ε. με πράσινη ενέργεια (φυσικό αέριο) το οποίο να μην προέρχεται από ιρανικές, ρωσικές (άρα μέσω των τουρκικών εδαφών) και αραβομουσουλμανικές πηγές. Με τον τρόπο αυτόν πιστεύει η ισλαμική κυβέρνηση της Αγκυρας ότι θα επιβάλει τη γεωπολιτική της ηγεμονία σε ολόκληρη τη Δύση και κυρίως στις ΗΠΑ.
Το επόμενο βήμα της θα είναι η «φινλανδοποίηση» όλων των γειτονικών κρατών, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης. Υπό το κράτος ανάλογων επιτευγμάτων, η Τουρκία θεωρεί ότι θα εγκαταστήσει την ηγεμονία της και στην νταβουτογλιανή «εγγύς χερσαία Λεκάνη», η οποία ουσιαστικά θα ελέγχει την ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Συνεπώς, οι δυτικές πρωτοβουλίες στην «καρδιά» αυτή του πλανήτη θα απαιτούν την έγκριση της Αγκυρας. Θεωρώ όμως ότι στην Ουάσιγκτον και το Λονδίνο δεν «υπνώττουν τον ύπνον του δικαίου...». Κάτι δύνανται να αντιληφθούν και εκεί για τους νεο-οθωμανικούς ή τουρκο-ισλαμικούς αυτούς σχεδιασμούς...
Σε πρόσφατες δηλώσεις του ο Γιάννης Μανιάτης περιόρισε το όποιο ενδιαφέρον στη δυτική Ελλάδα και το Ιόνιο, αποφεύγοντας να αναφερθεί στο Αιγαίο. Από την άλλη, η Αθήνα αποφεύγει να οριοθετήσει τις ΑΟΖ (επισήμανση για την περιοχή της Κρήτης), δεν ξεκαθαρίζει τις προθέσεις της για το Καστελόριζο και δεν προχωρά στην οριοθέτηση των πεδίων έρευνας. Πώς είναι δυνατόν σε ένα τόσο ασαφές πλαίσιο προθέσεων της ελληνικής πλευράς να υπάρξει ενδιαφέρον από επενδυτές;
Αν θέλετε τη γνώμη μου, η μη αναφορά στο Αιγαίο, ως προς το θέμα εκμετάλλευσης των πιθανών αποθεμάτων υδρογονανθράκων, με βρίσκει, κατ' αρχήν, σύμφωνο. Η περίπτωση πετρελαϊκού ατυχήματος στο Αιγαίο, τύπου Κόλπου του Μεξικού, θα κατέστρεφε οικονομικά και περιβαλλοντικά τη χώρα μας για τα επόμενα πενήντα -τουλάχιστον- χρόνια.
Επίσης, θα συμφωνήσω με την πρόταξη των αποθεμάτων φυσικού αερίου, κατ' αρχάς, του Ιονίου τα οποία δεν εντάσσονται στους επικίνδυνους, από περιβαλλοντικής απόψεως, υδρογονάνθρακες.
Επιπροσθέτως, οι γεωστρατηγικές πιέσεις του Αιγαίου δεν υφίστανται στην περίπτωση του Ιονίου. Αρα, μια γεωστρατηγική ιεράρχηση στόχων θα τοποθετούσε την έρευνα των αποθεμάτων του Ιονίου σε πρώτο επίπεδο, ώστε να βεβαιωθούμε ότι πρόκειται όχι απλώς για αποθέματα, αλλά για κοιτάσματα. Κατόπιν να προχωρήσουμε στις δέουσες ενέργειες για προσδιορισμό BLOGS και για δημοπράτησή τους. Και μόνη η επιβεβαίωση των κοιτασμάτων, συμφώνως και με τα στοιχεία του υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ και αντίστοιχων ελληνικών μελετών, θα αποτελούσε έναυσμα για σημαντική εισροή επενδύσεων από εταιρείες της αλλοδαπής.
Αναφορικώς με το Καστελόριζο, η ελληνική κυβέρνηση -και μάλιστα διά χειλέων του πρωθυπουργού ενώπιον της εθνικής αντιπροσωπείας- επιβεβαίωσε ότι δεν έχει την ελάχιστη πρόθεση να εγκαταλείψει κυριαρχικά δικαιώματά της, τα οποία μάλιστα εκπηγάζουν σαφώς από τη Νέα Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982. Ας μην την αδικούμε λοιπόν.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου