"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


Υπάρχουν επιτυχημένες «άσχημες» πόλεις;

Tου Δημητρη Pηγοπουλου

Αν υπάρχει μια πρόοδος στην Αθήνα του 2010 σε σχέση με οποιαδήποτε Αθήνα του παρελθόντος είναι ότι σήμερα δεν τρέφουμε αυταπάτες. Εχουμε τη γενναιότητα (και την ωριμότητα) να βλέπουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη και να παραδεχόμαστε το αυτονόητο: ζούμε σε μια κατά βάση άσχημη και ανυπόφορη πόλη με μεγάλες, αναξιοποίητες δυνατότητες.

Δεν είναι και λίγο. Μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ’90 συντηρούσαμε ακόμα τη ρομαντική αυταπάτη της επιστροφής στον νεοκλασικό «παράδεισο». Κανείς δεν μπορούσε να το υποστηρίξει στα σοβαρά, αλλά μπορούσες να το δεις κάτω από τις γραμμές στον δημόσιο λόγο για την πόλη και στη σχετική αρθρογραφία. Αυτός ο κύκλος έκλεισε θεματικά με τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων, όταν η πόλη κατάφερε να εφεύρει μια νέα αφήγηση για τον εαυτό της, προσηλωμένη, αυτή τη φορά, στο μέλλον. Πάντα αποφασιστικό ρόλο παίζει ο χρόνος. Η αίγλη του νεοκλασικισμού ξεφτίζει όσο μπαίνουν στην παραγωγή ηλικιακές ομάδες που βλέπουν τα νεοκλασικά όπως οι άνθρωποι του 1960 έβλεπαν τα χαγιάτια των παμπάλαιων αθηναϊκών σπιτιών. Λείπει η βιωματική σχέση κι αυτό είναι ένα γεγονός που αλλάζει πολλά. Με τους Ολυμπιακούς Αγώνες θάψαμε οριστικά τις ψευδαισθήσεις του ’80, όταν ο πόνος και ο θυμός για την καταστροφή της νεοκλασικής Αθήνας δεν είχαν κάνει τους απαραίτητους θεραπευτικούς κύκλους.

Αν όμως είμαστε άσχημοι μπορούμε να ονειρευτούμε οποιοδήποτε μέλλον; Ασφαλώς. Είναι το ίδιο με τους ανθρώπους. Πολλοί επιτυχημένοι άνθρωποι δεν είναι όμορφοι. Εδώ μας ευνοεί ο θεαματικός επαναπροσδιορισμός των κριτηρίων που σκιαγραφούν σήμερα μια όμορφη πόλη. Και ίσως η λέξη «όμορφος» να μην είναι η πιο κατάλληλη. Τι να το κάνεις αν είσαι απλά όμορφος; Μας ενδιαφέρουν λοιπόν οι επιτυχημένες πόλεις. Μπορεί να είσαι άσχημος, αλλά να χορεύεις ωραία, να φλερτάρεις καταπληκτικά ή να έχεις ασυναγώνιστο γούστο. Το κακό με την Αθήνα είναι ότι δεν πάει το παιχνίδι εκεί που τη συμφέρει.

Με τέτοιο κλίμα η ζωή θα μπορούσε να είναι ένα πανηγύρι στους δρόμους, στις πλατείες, στους πεζόδρομους. Με τη θάλασσα μέσα στα πόδια μας θα έπρεπε οι μισοί από τους πιο ευκατάστατους Βορειοευρωπαίους συνταξιούχους να έδιναν μάχη για ένα σπίτι στην αθηναϊκή Ριβιέρα. Κι όλοι ξέρουμε ποια είναι η πραγματικότητα. Αν είμαστε άσχημοι ας μάθουμε τουλάχιστον να χορεύουμε.

Δεν υπάρχουν σχόλια: