Δικαιώματα και περιθώρια

Της Τανιας Γεωργιοπουλου

«Αύριο έχουμε απεργία». Η ανακοίνωση δεν ξύπνησε το αγωνιστικό φρόνημα των εργαζομένων. Το αντίθετο μάλιστα. «Ισα για να χάσουμε το μεροκάματο», ακούστηκε κάποιος από το βάθος. Η κυρία στο ταμείο μπροστά μου, σήκωσε τα μάτια από το κομπιούτερ: «Κάθε δεκαπέντε ημέρες και μια απεργία για να λένε οι συνδικαλιστές ότι κάτι κάνουν. Ξέρετε τι συμβαίνει; Τα έχουν κάνει πλακάκια με την κυβέρνηση και κάνουν απεργίες για να μας κόβουν τον μισθό και να φαίνεται ότι έχουμε λιγότερα έξοδα». Ο ήχος της σφραγίδας που έπεσε με δύναμη πάνω στο χαρτί, καθώς συνέχισε τη δουλειά της, ήχησε σαν επιβεβαίωση των λόγων της.

Ημουν αυτόπτης μάρτυρας στο παραπάνω επεισόδιο που έλαβε χώρα σε ένα υποκατάστημα του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, στο κέντρο της Αθήνας. Μάλιστα, η συγκεκριμένη υπάλληλος είναι «καλή», πάντα πρόθυμη να βρει λύση, εξυπηρετική, δεν την έχω πετύχει ποτέ να «πετάγεται λίγο πιο κάτω για μια δουλίτσα» –όπως πολλοί συνάδελφοί της– εν ώρα εργασίας.

Η πίστη της για τη «συνωμοσία κυβέρνησης και συνδικαλιστών» που εξυφαίνεται, δείχνει πόσο ελάχιστη εμπιστοσύνη έχει σε εκείνους που προασπίζονται τα συμφέροντα των εργαζομένων. Σε μια εποχή που οι εργαζόμενοι πλήττονται, θα περίμενε κανείς το αντίθετο.

Και όμως, πολλοί άνθρωποι δυσανασχετούν έντονα με τις απεργιακές κινητοποιήσεις, είτε πρόκειται για απεργίες, στις οποίες καλούνται να συμμετέχουν, είτε πρόκειται για άλλες που δυσκολεύουν την καθημερινότητά τους.

Αυτό συμβαίνει γιατί οι περισσότεροι έχουν αντιληφθεί ότι στον πραγματικό κόσμο δεν έχει σημασία μόνο τι δικαιούται κανείς, αλλά και τα περιθώρια που υπάρχουν για να το αποκτήσει. Συνειδητοποιούν, λοιπόν, ότι ο συνδικαλισμός με τον τρόπο που λειτούργησε πολλές φορές, στην πραγματικότητα δεν προάσπισε τα δικαιώματα των εργαζομένων, μακροπρόθεσμα τα υπέσκαψε.

Επίσης, καταλαβαίνει ότι ομάδες εργαζομένων που ζητούν την ανοχή ή και τη στήριξή του, πολλές φορές διεκδικούν τη διατήρηση δικαιωμάτων που ο ίδιος δεν έχει.

Οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων δεν είναι εκ προοιμίου ιερές ή καταδικαστέες. Τυπικά, εργοδότης και εργαζόμενος έχουν αντίθετα συμφέροντα. Ο πρώτος θέλει να δώσει όσο το δυνατόν λιγότερα χρήματα για όσο το δυνατόν περισσότερη εργασία, και ο δεύτερος να πληρωθεί όσο το δυνατόν καλύτερα, δουλεύοντας πιο λίγο. Ουσιαστικά, ωστόσο, και οι δύο θα ωφεληθούν αν η επιχείρηση πάει καλύτερα, ακόμα και αν αυτή η «επιχείρηση» είναι το Δημόσιο, γεγονός που φαίνεται όμως ότι δεν είναι σαφές, σε καμία από τις δύο πλευρές.

Ζούμε μια εποχή σημαντικών αλλαγών. Οι βεβαιότητες και οι σταθερές με τις οποίες πορευτήκαμε εδώ και πολλά χρόνια κλονίζονται. Μήπως ήρθε η στιγμή να επαναπροσδιορίσουμε μερικά πράγματα και να μην προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε το μέλλον με όπλα του παρελθόντος;