"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία και άλλοι μύθοι…

ΣΩΤΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

Καθώς μειώνονται οι επιδόσεις των υποψηφίων στις εξετάσεις για τα ΑΕΙ -πτωτική τάση στις βάσεις, λιγότεροι αριστούχοι- επιβεβαιώνεται η γενική εντύπωση, η φρικτή υποψία: από τότε που εξαλείφθηκε (σχεδόν) ο αναλφαβητισμός της «παλιάς» Ελλάδας -γυναίκες, κάτοικοι απομονωμένων περιοχών, φτωχοί αγρότες- δημιουργήθηκαν αμαθείς μάζες, ενημερωμένες σχετικά με τηλεοπτικά κουτσομπολιά και τις καινούργιες μάρκες κινητών τηλεφώνων, αλλά χωρίς καμιά δημοκρατική παιδεία, χωρίς καμιά εγκύκλια και επιστημονική κατάρτιση.

Το σχολείο που αντικατέστησε τους μαθητικούς εθνικιστικούς και εκκλησιαστικούς θεσμούς είναι ένα δημαγωγικό σύστημα που διευκολύνει, φαινομενικά, τη μαθητική ζωή, απαξιώνοντας κάθε φιλοδοξία, εκμηδενίζοντας τους στόχους της δημόσιας (και υποχρεωτικής) παιδείας: το αποτέλεσμα καθρεφτίζεται στα ΑΕΙ που, ήδη από το 1974, βρίσκονται υπό διάλυση, χωρίς προοπτική ανασυγκρότησης, πολύ λιγότερο αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού. Πολλοί διδάσκοντες θα σπεύσουν να διαψεύσουν αυτή την παρατήρηση, όχι μόνον επειδή πράγματι υπάρχουν εξαιρέσεις, αλλά κυρίως διότι οι καθηγητές είναι ένοχοι: τα πανεπιστήμια έχασαν κάθε κύρος επειδή, μεταξύ άλλων, έχασαν κάθε κύρος οι δάσκαλοι.

Η έκπτωση του επιπέδου των υποψηφίων των ΑΕΙ συντελεί στην έκπτωση στο εσωτερικό των πανεπιστημίων και ανατροφοδοτείται από αυτή: πρόκειται για έκπτωση επιστημονική και έκπτωση ήθους, για έλλειμμα γνώσης και πολιτικής αγωγής. Εδώ και 36 χρόνια τα ΑΕΙ αποτελούν λέσχες άγονων, διαπεραστικών και επαναληπτικών ψευτοπολιτικών συζητήσεων,·δεν είναι εκπαιδευτικά ιδρύματα όπου μεταδίδεται γνώση αιχμής και ανταλλάσσονται επιστημονικές ιδέες.

Μετά το 1974 η δημοκρατία ταυτίστηκε (εξαιτίας του προαναφερθέντος κενού της δημοκρατικής παιδείας) με την πλήρη ασυδοσία, με το ολοκληρωτικό ξεχαρβάλωμα της σπουδαστικής ζωής: η απαραίτητη εντατικοποίηση των σπουδών (υποχρεωτικά μαθήματα, εργαστήρια, εξετάσεις, σύγχρονα συγγράμματα) απορρίφθηκε ως «αστική καταπίεση», ως κρατικός αυταρχισμός, οι ιδέες και οι «ζυμώσεις» εξευτελίστηκαν, οι κινητοποιήσεις αντικατέστησαν τα μαθήματα, οι αποχές (τελευταίο καταφύγιο του αγωνιστή) έγιναν τόσο συχνές και τόσο εύκολες ώστε έχασαν κάθε βάρος.

Τα πανεπιστήμια παραδόθηκαν σε αυτάρεσκους δημοσίους υπαλλήλους, σε γραφειοκράτες, σε πολιτικάντηδες, σε βανδάλους, σε τεμπέληδες και σε προβοκάτορες. Ακαδημαϊκά έτη χάθηκαν, μαθήματα υποβιβάστηκαν, οι εξετάσεις κατάντησαν τσίρκο (υπολογίζεται ότι ένας στους δύο σπουδαστές αντιγράφει), τα κόμματα και οι νεολαίες τους αναδείχθηκαν σε κεντρική και αδιασάλευτη εξουσία.

Ποιος φταίει: Ολοι. Οι κυβερνήσεις, τα κόμματα, οι εξωκομματικοί δήθεν ανεξάρτητοι παράγοντες, οι ανασφαλείς καθηγητές που κολακεύουν τους φοιτητές, οι ανίκανοι που προωθήθηκαν σε θέσεις από τα κόμματα και τον όχλο, οι γονείς. Επίσης, φταίνε οι φοιτητές, τα «παιδιά» που δεν είναι παιδιά, αλλά νεαροί ενήλικες τους οποίους το σχολείο και η οικογένεια θα έπρεπε να έχει προετοιμάσει ώστε να σπουδάζουν σαν πολίτες -φιλόδοξοι, δημοκρατικοί, φιλομαθείς- και όχι σαν μέλη μιας πειναλέας μάζας που ονειρεύεται μια θέση στο δημόσιο, κάπου να τρυπώσει και να βολευτεί.

Είμαστε μια χώρα με τεράστιο αριθμό φοιτητών μιας και το μικροαστικό όνειρο εξισώνει τις σπουδές με την ασφάλεια (την «αποκατάσταση»), την κοινωνική θέση ή και το χρήμα. Αλλά, για να συμβούν αυτά -η περιβόητη «εξασφάλιση», η «επιτυχία»- χρειάζεται (εκτός από καθαρή τύχη) σκέψη, διάβασμα, έρευνα, άμιλλα, στην πραγματικότητα χρειάζεται ξενύχτι για καμιά δεκαριά χρόνια τουλάχιστον. Και για να είναι αυτή η σκληρή προσπάθεια εποικοδομητική και ευχάριστη, περιπετειώδης και αποκαλυπτική, είναι απαραίτητοι δάσκαλοι που να μην υπομένουν (όπως υπομένουν) με καρτερία την τυραννία των πολιτικών ομάδων, των ημιβαρβάρων και ημιαναλφαβήτων συνδικαλιστών που λυμαίνονται τα πανεπιστήμια. Είναι απαραίτητοι αξιοπρεπείς επιστήμονες με υπόβαθρο και ανάλογη φιλοπονία.

Το 1974, όταν άρχισε ο εξευτελισμός της παιδείας, το γενικό αίτημα ήταν «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία»: τι παράξενο, το ψωμί και η ελευθερία επιτεύχθηκαν καθ’ υπερβολή, οι περισσότεροι Ελληνες επέδειξαν συμπεριφορά αρχοντοχωριάτη, η ελευθερία δεν συνοδεύτηκε από υπευθυνότητα, από σεβασμό στο κοινωνικό συμβόλαιο, όσο για την Παιδεία, όπως όλες οι δραστηριότητες στην Ελλάδα, επαφίεται ακόμα στην πρωτοβουλία και την αντοχή του κάθε διδάσκοντος, του κάθε σπουδαστή, χωρίς να προστατεύεται από κανένα σύστημα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: