Μια εκπαιδευτική τραγωδία

Γράφει ο Γεώργιος Μπαμπινιώτης

(καθηγητής της Γλωσσολογίας, πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, τέως πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών)

Στην εξαιρετικά δύσκολη οικονομική κατάσταση τής χώρας μας και με το φάσμα τής ανεργίας να γίνεται όλο και πιο απειλητικό, αισθάνομαι την ανάγκη- ως πανεπιστημιακός δάσκαλος να φέρω στο φως τής δημοσιότητας ένα οξύ κοινωνικό, επιστημονικό και εκπαιδευτικό πρόβλημα που έχει οδηγήσει στην απελπισία χιλιάδες νέων πτυχιούχων των πανεπιστημίων μας, οι οποίοι παραμένουν αδιόριστοι, ενώ υπάρχουν κενές θέσεις στην Εκπαίδευση.

Συγκεκριμένα, μετά την πλήρωση μεγάλου αριθμού θέσεων στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (Δημοτικό Σχολείο) με τον διορισμό όλων σχεδόν των πτυχιούχων των Παιδαγωγικών Τμημάτων Δημοτικής Εκπαίδευσης των Πανεπιστημίων μας, πλήθος δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων εξακολουθούν να παραμένουν χωρίς δασκάλους τού δημοτικού!

Παράλληλα υπάρχουν χιλιάδες αδιόριστοι πτυχιούχοι εκπαιδευτικών κλάδων (φιλόλογοι κυρίως) οι οποίοι θα μπορούσαν άριστα να πληρώσουν τις κενές θέσεις εκπαιδευτικών τής Πρωτοβάθμιας. Ενας φιλόλογος- χρειάζεται να το πούμε;- μπορεί να διδάξει τη γλώσσα και την ιστορία στις τρεις τελευταίες τάξεις τού Δημοτικού με ίση τουλάχιστον επάρκεια προς τους αντίστοιχους εκπαιδευτικούς τής Πρωτοβάθμιας. Φυσικά- το τονίζω προς άρσιν παρεξηγήσεων- όσο και εφόσον δεν υπάρχουν δάσκαλοι τής Πρωτοβάθμιας να καταλάβουν αυτές τις θέσεις.

Είναι αληθινά μια τραγωδία που ζει τα τελευταία χρόνια η ελληνική Εκπαίδευση, να υπάρχουν τόσες κενές θέσεις δασκάλων στα σχολεία μας, δημόσια και ιδιωτικά σχολεία να χρειάζονται δασκάλους να διδάξουν τα Ελληνόπουλα και να μη προσλαμβάνονται στις κενές θέσεις άξιοι και προσοντούχοι πτυχιούχοι που παραμένουν άνεργοι ή υποαπασχολούνται ή και ετεροαπασχολούνται, απλώς και μόνο για να μη θιγούν συντεχνιακά συμφέροντα που προστατεύονται συνδικαλιστικά!

Το Υπουργείο Παιδείας πρέπει να δώσει άμεση λύση στο οξύ αυτό κοινωνικό και εκπαιδευτικό πρόβλημα που ταλανίζει την Εκπαίδευση τα τελευταία χρόνια. Σε ενδεχόμενες δε αντιρρήσεις πως δήθεν οι φιλόλογοι δεν γνωρίζουν τα ψυχοπαιδαγωγικά θέματα παιδιών 9-12 ετών ή τη μέθοδο διδασκαλίας, μια ταχύρρυθμη εκπαίδευση-επιμόρφωση μπορεί να καλύψει τέτοιες ελλείψεις. Γιατί μπορεί ένας φιλόλογος να υστερεί ενδεχομένως στο «πώς» (μέθοδο διδασκαλίας σε μικρότερα παιδιά), ωστόσο υπερέχει στο «τι» (περιεχόμενο διδασκαλίας). Καθηγητές δε ξένων γλωσσών, καθηγητές φυσικής αγωγής, καθηγητές μουσικής και καλλιτεχνικών διδάσκουν ήδη χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.

Ανάλογη ρύθμιση- ως κάλυψη κενών θέσεων ελλείψει δασκάλων τής Πρωτοβάθμιας- θα μπορούσε να γίνει και για την πρώτη τάξη τού Δημοτικού με την πρόσληψη (και ταχύρρυθμη επιμόρφωση) πτυχιούχων Νηπιαγωγών. Και βεβαίως αδιόριστοι πτυχιούχοι μαθηματικοί, φυσικοίκαι χημικοί θα μπορούσαν- ελλείψει δασκάλων- να διδάξουν με πλήρη επάρκεια αντίστοιχα μαθήματα τής Πρωτοβάθμιας.

Μιλώντας γι΄ αυτό το μεγάλο θέμα, είναι καιρός να σκεφθούμε πώς θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στην Εκπαίδευση, σε μια προσπάθεια πάντοτε βελτίωσης τής ποιότητας τής Παιδείας μας, πτυχιούχοι και άλλων ειδικοτήτων. Ετσι πτυχιούχοι των Τμημάτων Φιλοσοφίας-ΠαιδαγωγικήςΦιλοσοφίας (ΦΠΨ) των Πανεπιστημίων μας, με κατάλληλη επιμόρφωση, θα μπορούσαν λ.χ. να ασκήσουν τη Συμβουλευτική που τόσο χρειάζεται σήμερα στα Σχολεία μας.

Σε μια ζώνη πολιτισμού, που έχουμε συμφωνήσει και επιμείνει όλοι στον Εθνικό Διάλογο να υπάρξει στα σχολεία μας, πτυχιούχοι τού ΙστορικούΑρχαιολογικού, εξοικειωμένοι με την ιστορία τής τέχνης, καθώς και ειδικότητες αισθητικής αγωγής (μουσικής, καλλιτεχνικών, θεατρολογίας) θα μπορούσαν να εργασθούν και να δώσουν άλλη πνοή στην Εκπαίδευση.

Ειδικότερα, οι πτυχιούχοι θεατρικών σπουδών μπορούν να συνεργασθούν με φιλολόγους που διδάσκουν αρχαίο δράμα, αναλαμβάνοντας να παρουσιάσουν τη θεατρική πλευρά τού αρχαίου δράματος ή ακόμη και να δραματοποιήσουν σε συνεργασία με τους μαθητές τα διδασκόμενα κείμενα.

Σ΄ ένα Σχολείο με δυνατότητες επιλογών, όπως αυτό που προτείναμε στον Εθνικό Διάλογο, έχουν τη θέση τους και αντικείμενα μάθησης που μπορούν να αλλάξουν ποιοτικά το άνυδρο τοπίο τής σημερινής Εκπαίδευσης. Σ΄ αυτό έχουν τη θέση τους λ.χ. μαθήματα φιλοσοφίας, ψυχολογίας, ιστορίας των επιστημών, που μπορούν να διδαχθούν από πτυχιούχους αντιστοίχων πανεπιστημιακών τμημάτων.

Τέλος, γίνεται πολύς λόγος και περιλαμβάνεται και στις προτάσεις τού Εθνικού Διαλόγου η καθολική εφαρμογή τού ολοήμερου Σχολείου. Αν μιλάμε όμως για πραγματική παιδευτική επέκταση τού σχολικού χρόνου, τότε θα πρέπει να διευρυνθεί το σχολικό πρόγραμμα με δημιουργικές ενασχολήσεις σε αντικείμενα αθλητισμού, πολιτισμού, εμβάθυνσης σε αντικείμενα που ενδιαφέρουν τους μαθητές (λογοτεχνία, γλώσσα, μαθηματικά, φυσική κ.ά.) αλλά και προετοιμασίας για μαθήματα τού σχολείου. Και στο ολοήμερο μπορούν να απασχοληθούν πτυχιούχοι ειδικοτήτων που αναφέραμε, οι οποίοι τώρα πληθαίνουν τις τάξεις τής ανεργίας και τής υποαπασχόλησης.

Οι σκέψεις που εκτίθενται εδώ δεν πρέπει και δεν μπορούν να εκληφθούν ως αντίθεση προς τους δασκάλους τής Πρωτοβάθμιας, οι οποίοι αποτελούν την προϋπόθεση και τη βάση ολόκληρης τής σχολικής εκπαίδευσης. Απαγε απ΄ εμού η βλασφημία! Ούτε πρέπει να αναγνωσθούν συνδικαλιστικά και συντεχνιακά πως σε τέτοιες διευθετήσεις υποβόσκει τάχα ο κίνδυνος μείωσης τής εργασιακής απασχόλησης των εκπαιδευτικών τής Πρωτοβάθμιας.

Αντιθέτως, είναι νομίζω κοινωνική πρόκληση και ασυγχώρητος εργασιακός αποκλεισμός των πτυχιούχων των πανεπιστημίων μας, οι οποίοι με την ισχύουσα πρακτική καταδικάζονται σε ανεργία, για να μη κινδυνεύσουν υποθετικά στο μέλλον τα εργασιακά συμφέροντα των πτυχιούχων των Παιδαγωγικών Τμημάτων Δημοτικής Εκπαίδευσης. Αλλά και οι μεν και οι δε δεν είναι παιδιά τού ελληνικού λαού, δεν έχουν τις ίδιες ανάγκες και, κυρίως, τα ίδια δικαιώματα;

πηγη ΒΗΜΑ