Tου Νικου Χρυσολωρα
Θεωρούμε συνήθως δεδομένο ότι οι διεθνείς κρίσεις οφείλονται σε αντικρουόμενα συμφέροντα: υποστηρίζουμε για παράδειγμα ότι η εισβολή στο Ιράκ έγινε για τα πετρέλαια, ότι ο πόλεμος με την τρομοκρατία δεν είναι παρά ένας αγώνας για την παγκόσμια κυριαρχία των ΗΠΑ και ούτω καθεξής. Με άλλα λόγια, η ιδεολογική επένδυση των κρίσεων δεν είναι παρά μία φενάκη που υποκρύπτει το πραγματικό «παιχνίδι» που παίζεται πάντοτε μεταξύ έλλογων αντιπάλων, με σκοπό την ενίσχυσή τους στην παγκόσμια «σκακιέρα». Αν και η θεώρηση αυτή εμπεριέχει μία δόση αλήθειας, δεν είναι όλη η αλήθεια. Στις διεθνείς σχέσεις η λογική δεν είναι ποτέ εξωγενής παράγοντας – ανεξάρτητος από την ιδεολογία.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της πρόσφατης κρίσης στις σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και ΗΠΑ. Η απόφαση του Τελ Αβίβ να προχωρήσει σε επέκταση των εβραϊκών εποικισμών στην ανατολική Ιερουσαλήμ δεν θα μπορούσε βέβαια να ερμηνευθεί με όρους ψυχρής λογικής, αφού επιδείνωσε ακόμη περισσότερο το κλίμα στις ήδη τεταμένες σχέσεις του με τον πιο σημαντικό σύμμαχο που διαθέτει – την Αμερική. Πώς δικαιολόγησε όμως ο πρωθυπουργός της χώρας, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, την «προκλητική», όπως τη χαρακτήρισε ο Λευκός Οίκος, κίνησή του; Σε ομιλία του στην Επιτροπή Αμερικανο-Ισραηλινών Υποθέσεων (AIPAC), στην Ουάσιγκτον, αντί για γεωπολιτική ανάλυση, προτίμησε να αναφερθεί στο Ναό του Σολομώντα, στο βασίλειο του Δαβίδ και σε ένα δαχτυλίδι 2.800 ετών που γράφει το όνομά του και βρέθηκε σε αρχαιολογικές ανασκαφές. Εν ολίγοις, αναπαρήγαγε το μύθο του περιούσιου λαού και της Γης της Επαγγελίας, ο οποίος έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη σφυρηλάτηση της εβραϊκής εθνικής ταυτότητας. Ο μύθος αυτός ακουμπά την καρδιά του μεσανατολικού ζητήματος και αποτελεί τον πλέον καθοριστικό παράγοντα για κάθε πολιτική απόφαση του Ισραήλ.
Ποιος αμφιβάλλει άλλωστε σήμερα ότι η ειρήνη είναι «λογικά» πιο συμφέρουσα για τους δύο λαούς της περιοχής από λίγα τετραγωνικά χιλιόμετρα γης; Ποιος αμφιβάλλει ότι, αν τα επίδικα αυτά χιλιόμετρα δεν είχαν ειδικό «θεολογικό» βάρος για τις τρεις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες του κόσμου και δεν βρίσκονταν στο επίκεντρο της μυθιστορίας περί Γης της Επαγγελίας, το Μεσανατολικό θα είχε σήμερα λυθεί;
Εν ολίγοις, αν τα διεθνή προβλήματα οφείλονταν αποκλειστικά σε λογικές διαφωνίες και σε συγκρούσεις συμφερόντων, τότε θα μπορούσαν συχνά να επιλύονται με αμοιβαίους –έστω και επώδυνους– συμβιβασμούς. Η αλήθεια όμως είναι ότι η ιδεολογία, οι μύθοι και οι ταυτότητες παίζουν πολύ πιο σημαντικό ρόλο στην πολιτική απ’ όσο είμαστε πολλές φορές διατεθειμένοι να παραδεχθούμε.
Στην προκειμένη περίπτωση, όταν το βασίλειο του Δαβίδ υπεισέρχεται στον διπλωματικό διάλογο, η «λογική» πάει περίπατο. Επομένως, η λύση στο Μεσανατολικό μπορεί να επιβληθεί μόνο «εκ των άνω» και παρά τις ενστάσεις των εμπλεκομένων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου