«Αγιες μέρες του Πάσχα, απέραντη
νοσταλγία για ό,τι ζήσαμε παιδιά, γι' αυτό που είναι όλη μας η ζωή.
Χίλιες γεύσεις, μυρωδιές και χρώματα που 'χουν καταγραφεί στην ψυχή και
τη μνήμη. Εικόνες που για χρόνια χάθηκαν απ' τα μάτια μας κι αναστήθηκαν
στην καρδιά».
«Η υψηλότερη μορφή της άνοιξης που ξέρω: μια ελληνική Μεγάλη Εβδομάδα»
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ
Μιλάμε με τον Γιάννη Καμπούρη, φιλόλογο, εκπαιδευτικό, για τη
Μεγαλοβδομάδα στο νησί.
«Το περυσινό Πάσχα του Πατριάρχη Βαρθολομαίου
ήταν ξεχωριστό, γιατί το έζησε στην Ιμβρο του. Το επιφανέστερο από όλα
τα παιδιά της επέστρεψε ύστερα από πενήντα χρόνια, για να συνεορτάσει με
τους συμπατριώτες του τη μεγαλύτερη εορτή της Χριστιανοσύνης και
έστρεψε τα φώτα της δημοσιότητας στο νησί μας».
- Θύμησες;
«Ασβεστες, αδηφάγες, που διατήρησαν το παρόν μιας πατρίδας, η
οποία για χρόνια τοποθετήθηκε στα εικονίσματα. Εικόνες, καντήλι θύμησης,
αλλά και χρέους για γυρισμό. Ξαναχτίζουμε μέσα απ' τα χαλάσματα με
μνήμη και όραμα το χθες, την Ιμβρο της Ελλάδας και της Τουρκίας, το νησί
του Οικουμενικού μας Πατριάρχη Βαρθολομαίου, το δικό μας
βορειοαιγαιοπελαγίτικο παράδεισο. Τούτες οι Αγιες μέρες σε τούτο τον
τόπο αποκτούν μια άλλη διάσταση, αέναη, αυθεντική. Εδώ ξανακούς τη φωνή
της γης, ανακαλύπτεις και αναπνέεις αρχέγονες μυρωδιές, βιώνεις το ιερό
μεγαλείο των ημερών απέριττα, αφτιασίδωτα, ανάβοντας το καντήλι σ'
απόμακρα ξωκλήσια στις ξωμεριές του νησιού και προσκυνώντας σε εκκλησιές
με έντονη μοσχοβολιά του λιβανιού, εδώ γίνεσαι κοινωνός σε έθιμα,
αδιάσπαστη συνέχεια της ιμβριακής παράδοσης».
- Οι παιδικές αναμνήσεις;
«Το Σάββατο του Λαζάρου φτιάχναν τα Λαζαράκια, ψωμάκια με γέμιση
σταφίδας, κανέλας, σουσάμι και μέλι, γεύσεις που κατακτούσαν τις
αισθήσεις και τις καρδιές. Την Κυριακή των Βαγιώ όλοι απίθωναν βάγια
αμάραντα, όσο και μέσα στη σκέψη μας, στους τάφους των προγόνων και τα
κρέμαγαν στις πόρτες των σπιτιών για το "κακό μάτι". Κούνιες στήνονταν
και παιδικές φωνές διαλαλούσαν "κούνια κούνια τω Βαγιώ, όσπου να 'ρθεί η
Λαμπριά με τα κόκκινα τ' αβγά...". Με απογευματινούς εσπερινούς έφθανε η
Μ. Πέμπτη, βάφονταν τα κόκκινα αβγά με κρεμμυδόφυλλα και φύλλα
αμυγδαλιάς, και πλέκονταν ακάνθινα στεφάνια. Μετά τα 12 Ευαγγέλια
στολιζόταν ευλαβικά ο Επιτάφιος με ανθισμένο ρίκι, Απρίλη, που
μοσχοβολούσε και λίγα αγριολούλουδα».
«Τα παιδιά τραγουδούσαν τα κάλαντα της Μεγάλης Παρασκευής
"σήμερα μαύρος ουρανός - σήμερα μαύρη μέρα" στα απλά και θαμμένα στον
ασβέστη και την πέτρα σπίτια -εδώ υπάρχουν ακόμη τέτοια- και οι ντόπιοι
τούς πρόσφεραν αβγά, γρόσια κι εκείνα τα πεντανόστιμα ξυλοκέρατα. Ο
Επιτάφιος θρήνος και τα εγκώμια, η περιφορά, τα αναμμένα κεριά στους
δρόμους, μια μυσταγωγία, μια ευκαιρία μετοχής στο Θείο Δράμα. Τα
"παπαδάκια" με τα εξαπτέρυγα, ο Εσταυρωμένος ανά τας χείρας των πιστών,
το προσκύνημα στο Κοιμητήριο, η περιφορά στα καλντερίμια και ο πένθιμος
ήχος της καμπάνας που πλανάται σαν θρηνωδός πάνω στις κορφές των βουνών
και το άνοιγμα των κεκλεισμένων θυρών της εκκλησίας με το κέλευσμα του
ιερέα "Αρατε πύλας" συνθέτουν την ιερή στιγμή της Μ. Παρασκευής, σε μια
φύση βροχερή συνήθως και ανταριασμένη, σαν να μετέχει κι αυτή στο Θείο
Πάθος».
- Τα φουρνιστά;
«Το Μεγάλο Σάββατο ετοιμάζονταν, αρνάκι γεμιστό με ρύζι,
συκωτάκι και αγιασμομάλαθρα, μπαίναν' στον ξυλόφουρνο και ψήνονταν μέχρι
το μεσημέρι της Λαμπρής σκορπώντας ολόγυρα δελεαστικές, πεντανόστιμες
μυρωδιές. Ετοιμάζονταν επίσης ο "Βριός", ομοίωμα του Ιούδα που το
γέμιζαν με εκρηκτικά και το καίγαν' μετά το "Δεύτε λάβετε Φως" και το
"Χριστός Ανέστη". Το Αναστάσιμο τραπέζι, γεμάτο παραδοσιακά εδέσματα,
συνοδευόταν από χορό και γλέντι».
- Ερχονται οι Ιμβριοι στο νησί τη Μεγάλη Εβδομάδα;
«Επιστρέφουν στην πατρογονική γη μεταλαμπαδεύοντας την αγάπη για
την πατρίδα στα παιδιά τους, στα οποία θα παραδώσουν τη δάδα της
ιστορικής συνέχειας της Ιμβρου».
- Μια ευχή για τους συμπατριώτες Ιμβρίους;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου