Στις αρχές της δεκαετίας του '70 οι Νίξον - Κίσινγκερ αναζητούσαν
μια συνολική ρύθμιση των σχέσεων των ΗΠΑ με την ΕΣΣΔ στη λογική της
κωδικοποίησης της διπολικής συγκυριαρχίας των δύο υπερδυνάμεων, όπως
αυτή διαμορφώθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η στόχευση αυτή υλοποιήθηκε το 1973, με τις συμφωνίες που υπέγραψε ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ με τον σοβιετικό ηγέτη Μπρέζνιεφ.
Παράλληλα, αναζητήθηκε μια κωδικοποιημένη συνύπαρξη με την Κίνα του Μάο
Τσε Τουγκ, με κορύφωση την επίσκεψη Νίξον στο Πεκίνο το 1972, η οποία
τερμάτισε την ψυχροπολεμική αντιπαράθεση ΗΠΑ - Κίνας και λειτούργησε εκ
των πραγμάτων ως μοχλός πίεσης προς τη Μόσχα.
Μια παρόμοια αναζήτηση φαίνεται να βρίσκεται εν εξελίξει από την κυβέρνηση Ομπάμα απέναντι στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Η Αίγυπτος του Μόρσι ανακηρύσσεται σε προνομιακό συνομιλητή της
Ουάσιγκτον, με την αμερικανική πλευρά να διευκολύνει την επιρροή του
Καΐρου στη Χαμάς στη Γάζα. Δεν είναι τυχαίο ούτε συμπτωματικό που σχεδόν
ταυτόχρονα με την εκεχειρία στη Γάζα ο Μόρσι έσπευσε να κατοχυρώσει
υπερεξουσίες που τον καθιστούν απόλυτο κυρίαρχο στην Αίγυπτο. Είναι
πέραν πάσης αμφιβολίας ότι οι ΗΠΑ επενδύουν στον ηγετικό ρόλο της
Αιγύπτου στο αραβικό σουνιτικό Ισλάμ ως παράγοντα εξισορρόπησης των
παρόμοιων φιλοδοξιών τόσο της Τουρκίας όσο και της Σαουδικής Αραβίας.
Την ίδια στιγμή, καταγράφεται έντονη κινητικότητα -που προδίδει
ουσιαστικό παρασκήνιο- στις σχέσεις Ουάσιγκτον Τεχεράνης: τον Οκτώβριο
προαναγγέλλεται, με πρωτοσέλιδο δημοσίευμα στους ΝΥΤ, διμερής
διαβούλευση ΗΠΑ - Ιράν, πριν από λίγες μέρες η Τεχεράνη ανακοινώνει ότι
αναβάλλει για ένα χρόνο τη λειτουργία πυρηνικού αντιδραστήρα πλουτωνίου,
για να ακολουθήσει αμέσως μετά δήλωση της Κλίντον ότι οι ΗΠΑ είναι
έτοιμες για διμερή διαπραγμάτευση με την ιρανική πλευρά παράλληλα με τις
συνομιλίες 5 συν 1 (τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του
ΟΗΕ συν η Γερμανία) για τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος της χώρας.
Το τι διαφαίνεται ως στόχευση είναι φανερό: Πρόκειται για μια απότομη
αμερικανική στροφή από τον απροκάλυπτο παρεμβατισμό του παρελθόντος στη
διαμόρφωση περιφερειακών ισορροπιών, με την Ουάσιγκτον σε ρυθμιστικό
ρόλο.
Ισορροπιών τόσο εντός του σουνιτικού Ισλάμ ανάμεσα στο
Κάιρο, την Αγκυρα, το Ριάντ και το Κατάρ όσο και του σουνιτικού Ισλάμ
συνολικά απέναντι στον αδιαμφισβήτητο ηγετικό ρόλο του Ιράν στο σιιτικό
Ισλάμ.
Κλειδί για την επιτυχία της υπό διαμόρφωση νέας
αμερικανικής πολιτικής είναι η δυνατότητα σύντομης ελεγχόμενης
καθεστωτικής ανατροπής και στη συνέχεια σταθεροποίησης στη Συρία: Να μην
προλάβουν οι σουνίτες φονταμενταλιστές να γίνουν αποφασιστικός παράγων
και να υπάρξει δυνατότητα συνέχισης της συγκατοίκησης των Σουνιτών με
τους Αλαουίτες, Χριστιανούς, Δρούζους και Κούρδους στην ίδια κρατική
οντότητα.
Αλλαγή και σταθερότητα στη Συρία προϋποθέτει
αντισταθμιστικά οφέλη για τη Μόσχα και την Τεχεράνη σε άλλα μέτωπα
διαπραγμάτευσης, ώστε να μην ταυτισθούν με την προσπάθεια του Ασαντ να
καταστήσει την εμφύλια σύγκρουση περιφερειακή.
Αν προχωρήσει η υλοποίηση της νέας αμερικανικής προσέγγισης, τότε η πολιτική των Νετανιάχου - Λίμπερμαν θα βρεθεί στο κενό και θα αναδειχθεί σε σοβαρό παράγοντα παρενόχλησης της Ουάσιγκτον.
Ζητούμενο παραμένει αν τα
παραπάνω θα επηρεάσουν τους εσωτερικούς πολιτικούς συσχετισμούς στο
Ισραήλ στις επικείμενες εκλογές με τον ίδιο τρόπο που η νέα προσέγγιση
των Μπους - Μπέικερ το 1991 οδήγησε στην πτώση της κυβέρνησης Σαμίρ και
στην επιστροφή των Εργατικών υπό τον Ράμπιν στην εξουσία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου