ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ
Η Ευρώπη είναι αποφασισμένη να σπάσει τον φαύλο κύκλο μεταξύ κρατών
και τραπεζών. Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος φαίνεται πως είναι
σαφές ότι θα απαιτηθεί η ύπαρξη ενός ισχυρού κεντρικού εποπτικού
μηχανισμού, μια κοινή αρχή εκκαθάρισης τραπεζών, όπως και ο
ενδεδειγμένος μηχανισμός διάσωσης, ο οποίος θα παρεμβαίνει σε
περιπτώσεις μεγάλων κρίσεων αφότου θα έχουν εξαντληθεί οι πόροι του
ταμείου εκκαθάρισης.
Καθώς η Ευρώπη προωθεί τις αλλαγές που αφορούν την
τραπεζική ένωση, η αυξανόμενη εξάρτηση των τραπεζών από τα κράτη δεν
έχει τύχει της δέουσας προσοχής.
Ενας από τους βασικούς συνδέσμους μεταξύ τραπεζών και κρατών είναι τα
κρατικά ομόλογα που κατέχουν οι πρώτες.
Στο τέλος του 2007 οι τράπεζες
της Ευρωζώνης κατείχαν ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα ύψους 1.200 δισ. ευρώ,
γεγονός που κατέστησε την αντιμετώπιση της κρίσης τόσο δύσκολη.
Οποιαδήποτε αμφιβολία σχετικά με τη φερεγγυότητα των κυβερνήσεων
μεταφραζόταν σε αμφιβολία σχετικά με τη φερεγγυότητα του τραπεζικού
συστήματος.
Εκτοτε, ο θανάσιμος εναγκαλισμός μεταξύ τραπεζών και κρατών
ενισχύθηκε σημαντικά. Σήμερα, οι τράπεζες της Ευρωζώνης κατέχουν κρατικά
ομόλογα ύψους πάνω από 1.600 δισ. ευρώ. Πιο ανησυχητικό από το συνολικό
ύψος είναι το γεγονός ότι ενώ οι τράπεζες στη βόρεια Ευρώπη αύξησαν την
έκθεσή τους σε κυβερνητικά ομόλογα κατά 5% από το 2007, οι τράπεζες της
νότιας Ευρώπης διπλασίασαν την έκθεσή τους. Οι ελληνικές, ισπανικές,
ιρλανδικές, πορτογαλικές και ιταλικές τράπεζες κατέχουν σήμερα κρατικά
ομόλογα ύψους περισσοτέρων από 700 δισ. ευρώ, ενώ το 2007 κατείχαν 350
δισ. Οι τράπεζες άρχισαν να χρηματοδοτούν τις κυβερνήσεις το 2009 όταν
προέκυψαν τα μεγάλα ελλείμματα στη νότια Ευρώπη και κατά το 2012 οι
φθηνές ενέσεις ρευστότητας από την ΕΚΤ επέτρεψαν στις τράπεζες της
νότιας Ευρώπης να αγοράζουν κρατικά ομόλογα με καλό κέρδος.
Τι σημαίνει αυτός ο θανάσιμος εναγκαλισμός για την τραπεζική ένωση της
Ευρώπης;
Ο πρόεδρος της γερμανικής κεντρικής τράπεζας ζήτησε να
απαιτείται από τις τράπεζες να έχουν περισσότερα ίδια κεφάλαια ανάλογα
με τον βαθμό φερεγγυότητας των κρατικών ομολόγων που κατέχουν. Η πρόταση
είναι λογική, ωστόσο έρχεται με καθυστέρηση τουλάχιστον πέντε χρόνων
και εάν υιοθετούνταν σήμερα θα πυροδοτούσε την αύξηση του κόστους
δανεισμού για τις χώρες της νότιας Ευρώπης, γεγονός που με τη σειρά του
θα αύξανε την πιθανότητα αναδιάρθρωσης του χρέους. Δυστυχώς, ο δεσμός
μεταξύ τραπεζών και κρατών έχει ενισχυθεί τόσο πολύ, ειδικότερα το 2011,
ώστε μια αναδιάρθρωση κρατικού χρέους θα είχε ανυπολόγιστες συνέπειες
για το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρωζώνης. Αν θα μπορούσε να
εφαρμοστεί κάποτε, θα ήταν σε μερικά χρόνια, όταν πλέον δεν θα υπάρχουν
ανησυχίες σχετικά με τη φερεγγυότητα.
Στο μεταξύ, φαίνεται όλο και πιο
απίθανη μια αναδιάρθρωση κρατικού χρέους και πιθανότερη η από κοινού
εγγύησή του. Ακόμη και αν το χρέος κάποιου κράτους είναι μη βιώσιμο η
αναδιάρθρωσή του θα έχει περισσότερες αρνητικές επιπτώσεις για τις
τράπεζες από ό,τι πριν από πέντε χρόνια. Ακόμη και ένας μηχανισμός
εκκαθάρισης τραπεζών δεν θα μπορούσε να επιβάλει ζημίες τέτοιας κλίμακας
στις τράπεζες. Θα απαιτούνταν χρηματική βοήθεια από τους ευρωπαϊκούς
μηχανισμούς διάσωσης.
Υπό μια έννοια, η Ευρώπη θα πρέπει να επιλέξει αν
θα διασώσει τις τράπεζες ή τα κράτη. Γι’ αυτό, λοιπόν, ο θανάσιμος
εναγκαλισμός των δύο ίσως σπρώξει την Ευρώπη προς την κοινή εγγύηση του
ρίσκου. Μόνο μακροπρόθεσμα είναι εφικτό να αποκτήσουμε ένα σύστημα με
μικρότερη έκθεση των τραπεζών στα κρατικά ομόλογα και λιγότερη από
κοινού εγγύηση του χρέους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου