Επίγονοι των Ατρειδών

Του ΚΩΣΤΑ ΓΕΩΡΓΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ

(...) Κάθε τόσο επιβεβαιώνεται η παραξενιά του Οσκαρ Ουάιλντ που έγραφε πως «η ζωή μιμείται την τέχνη». Θα έλεγα απλώς διευρύνοντας τον όρο τέχνη και τον μύθο. Εξάλλου, τι άλλο κάθε φορά κάνουμε όταν σχολιάζουμε, ερμηνεύουμε ή απλώς αναφερόμαστε σε γεγονότα του παρόντος εμείς οι καθημερινοί άνθρωποι αλλά και οι χαρισματικοί επιστήμονες από το να τα χαρακτηρίζουμε σύνδρομα του Οιδίποδα ή της Ηλέκτρας, προμηθεϊκά πνεύματα, αχίλλειο πτέρνα, γοητεία των Σειρήνων, εξουσία - Κίρκη, καθημερινή οδύσσεια, τύψεις - Ερινύες κ.λπ.

Αλήθεια στις μέρες, τις ώρες και τις στιγμές που ζούμε και, δυστυχώς, θα ζήσουμε, καλό θα ήταν να θυμηθούμε τον καταλυτικό αλλά και καταγωγικό μύθο των Τανταλιδών, των Πελοπιδών, των Ατρειδών. Είναι η ίδια μείζων οικογένεια, απλώς ταξινομούνται τα αίσχη της σε απανωτούς κύκλους. 

Ο Τάνταλος, και θα υποχρεωθώ να διατηρήσω στην αναφορά μου το ύφος του λαϊκού παραμυθιού για την παιδαγωγική και μόνο χρήση των συμβόλων του, λοιπόν ήταν αυτός που για να ανταποδώσει τη φιλοξενία των θεών που τον είχαν προσκαλέσει σε γεύμα τούς κάλεσε στο σπίτι του και για να δοκιμάσει τη σοφία τους κατακρεούργησε τον γιο του τον Πέλοπα και τον παρέθεσε ως εκλεκτή τροφή. Μόνο η Δήμητρα δεν έφαγε. Οι θεοί θυμωμένοι αποκατέστησαν τα μέλη του θύματος, τον ανέστησαν και τον κτηνώδη πατέρα τον τιμώρησαν να περνάει μαρτύρια στα Τάρταρα, να πεινά και να διψά και να υποχωρεί το νερό όταν έσκυβε να πιει και να απομακρύνονται οι καρποί όταν πήγαινε να τους δρέψει.

Από αυτόν τον τερατώδη γενάρχη πήγασε η καταραμένη γενιά των Πελοπιδών. Γιατί και ο σωσμένος γιος ο Πέλοψ νίκησε στην Πίσα, βασίλειο της Ηλείας, τον Οινόμαο, τον βασιλιά, με δόλο σε αρματοδρομία δωροδοκώντας τον τεχνικό που φρόντιζε το άρμα του βασιλιά. Ετσι εκείνος έβγαλε τη σφήνα από τον άξονα των τροχών και ο Οινόμαος πνίγηκε στη θάλασσα. Ο Πέλοψ παντρεύτηκε την κόρη του θύματός του Ιπποδάμεια, βραβείο της αρματοδρομίας και από τον γάμο εκείνο γεννήθηκαν δύο αγόρια, ο Ατρεύς και ο Θυέστης. Ο Θυέστης μοιχεύτηκε με τη σύζυγο του Ατρέα από τον οποίο διεκδικούσε και τον θρόνο των Μυκηνών. Ο Ατρεύς εξόρισε τον αδελφό του και όταν εκείνος ζήτησε να συναντηθούν για συμφιλίωση ο απαίσιος Ατρεύς έσφαξε τα ανίψια του και τα παρέθεσε ως δείπνο συμφιλίωσης στον αδελφό του.  

Είναι τα αποτρόπαια θυέστεια δείπνα. Παιδιά του Ατρέα, ο Αγαμέμνων και ο Μενέλαος. Γιος του Θυέστη, ο Αίγισθος. Ο μόνος σωσμένος από τα δείπνα. Βρισκόταν στο σπίτι του παππού του! Ο Αγαμέμνων παντρεύτηκε την Κλυταιμνήστρα, ο Μενέλαος την αδελφή της Ελένη.

Οταν η Ελένη απήχθη εθελουσίως από τον φανταχτερό Ανατολίτη Πάρι, ξεσηκώθηκε ο στρατός της Ελλάδας με αρχιστράτηγο τον Αγαμέμνονα να εκδικηθεί την αρπαγή της. Περιμένοντας στην Αυλίδα να εκκινήσει ο στόλος, ο Αγαμέμνων κυνήγησε λαθραία στο ιερό άλσος της Αρτέμιδος. Εκείνη επέβαλε άπνοια στους ανέμους και ο στόλος δεν έκανε πανιά. Η Αρτεμις ζήτησε ως προσφορά για να αλλάξει τακτική να θυσιαστεί η έφηβη κόρη του αρχιστρατήγου Ιφιγένεια. Ο Αγαμέμνων παραπλανά την Κλυταιμνήστρα και την καλεί να έλθει στην Αυλίδα για να παντρέψουν την κόρη τους με τον Αχιλλέα. Το μετανιώνει και στέλνει γράμμα να αποτραπεί ο ερχομός, ο Μενέλαος συλλαμβάνει τον ταχυδρόμο, παραβιάζει το γράμμα και εκβιάζει τον Αγαμέμνονα ότι θα κοινοποιήσει το εγχείρημά του στον στρατό που λαχταράει να πάει στην Τροία για πλιάτσικο.

Ο Αγαμέμνων υποχωρεί και στο δίλημμα θυσία του παιδιού του ή το σκήπτρο επιλέγει το δεύτερο. Η Ιφιγένεια θυσιάζεται, ο στόλος φεύγει. 

Επειτα από πολιορκία δέκα χρόνων, η Τροία αλώνεται και ο νικητής, αντί να επαναφέρει τη μοιχαλίδα και να απέλθει, ισοπεδώνει την Τροία, συλά τους ναούς, δολοφονεί τον τριετή γιο τού Εκτορα Αστυάνακτα, θυσιάζει την κόρη της Εκάβης Πολυξένη στον τάφο του Αχιλλέα και αφού βιάζει την άλλη κόρη της και ιέρεια του Απόλλωνα Κασσάνδρα τη φέρνει και την επιβάλλει ως ερωμένη στην Κλυταιμνήστρα. Ο Μενέλαος, αντί να τιμωρήσει την αιτία του χαμού μοιχαλίδα σύζυγό του, τη φέρνει στην Ελλάδα και ζουν έκτοτε ζωή χαρισάμενη!

Η Κλυταιμνήστρα όσο έλειπε ο Αγαμέμνων στην Τροία μοιχεύεται με τον εξάδελφό του Αίγισθο και όταν επιστρέφει ο θριαμβευτής βασιλιάς τον σφαγιάζουν στο λουτρό, συνεχίζοντας να κυβερνούν απολυταρχικά. Ο γιος του φοβερού ζεύγους Ορέστης επιστρέφει από την αυτοεξορία του, σκοτώνει τη μητέρα του, τρελαίνεται, βάζει φωτιά στα παλάτια τα πατρικά του, δικάζεται στην Αθήνα και αθωώνεται αλλά υποχρεώνεται να φέρει από την Ταυρίδα το ξόανο της Αρτέμιδος. Εκεί στη βάρβαρη χώρα συναντά την Ιφιγένεια που ως εκ θαύματος της Αρτέμιδος έχει διασωθεί και είναι ιέρεια, συνωμοτούν εις βάρος του βασιλιά Θόα, χρησιμοποιούν ως σχέδιο φυγής μια ιερόσυλη πράξη και δραπετεύουν.

Ο Μενέλαος αφού αποποιείται κάθε βοήθεια στον τρελό καταθλιπτικό ανιψιό του, πάει στη Θεσσαλία για να προστατεύσει την κόρη του Ερμιόνη, σύζυγο του γιου του Αχιλλέα Νεοπτόλεμου, ο οποίος συζεί με τη χήρα του Εκτορα Ανδρομάχη. Ο Ορέστης που κάποτε διεκδίκησε την Ερμιόνη φτάνει στη Θεσσαλία και ακολουθώντας τον Νεοπτόλεμο στους Δελφούς, όπου πάει για προσκύνημα, τον δολοφονεί ΜΕΣΑ στον ναό του Απόλλωνος.

Τάνταλος - Πέλοψ - Ατρεύς - Θυέστης - Αγαμέμνων - Μενέλαος - Ορέστης. Η καταγωγική καταραμένη οικογένεια, η καταγωγική φαύλη και δόλια δολοφονική ιστορία κάθε επιγονικής εξουσίας.