KINA: H επανάσταση των μικρομπλόγκ

Των Michael Wines και Sharon Lafraniere The New York Times 

«Τι συμβαίνει άραγε με τον σιδηρόδρομο υψηλής ταχύτητας; Πηγαίνει πιο σιγά κι από σαλιγκάρι. Ελπίζω να μη συμβεί τίποτα κακό».

Αυτό το προφητικό μήνυμα δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο κινεζικό μικρομπλόγκ (ένα μπλογκ δηλαδή που δημοσιεύει μικρότερα κείμενα, θυμίζοντας το twitter) Sina Weibo. Το υπέγραφε μια νεαρή κοπέλα με το ψευδώνυμο Smm Miao, η οποία είχε δει με τα μάτια της τη συγκεκριμένη αμαξοστοιχία έξω από το Ουεντσού, στην παραλιακή επαρχία Ζετζιάνγκ, λίγα λεπτά πριν συγκρουστεί με μια άλλη, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 39 άνθρωποι και να τραυματιστούν 192. 

Από την ημέρα εκείνη, τα δύο μεγαλύτερα μικρομπλόγκ της Κίνας έχουν δημοσιεύσει 26 εκατομμύρια μηνύματα για την τραγωδία αυτή, συνδυάζοντας την περιφρόνηση και δυσπιστία για τις επίσημες εξηγήσεις με μια πρώτης τάξεως δημοσιογραφία τόσο από επαγγελματίες όσο και από πολίτες.

Η κυβέρνηση έχει αφήσει τα περισσότερα από τα weibos (όπως λέγονται στη χώρα αυτή τα μικρομπλόγκ) να λειτουργούν σχετικά ελεύθερα. Πολλοί ειδικοί όμως επισημαίνουν ότι αυτό είναι ένα παιχνίδι με τη φωτιά. Η τεράστια δημοτικότητά τους καθιστά τον έλεγχό τους όλο και πιο δύσκολο. Η σύγκριση με τα συμβατικά μέσα ενημέρωσης είναι σαρωτική.

Το περασμένο Σαββατοκύριακο, λίγο μετά το δυστύχημα, εργάτες των σιδηροδρόμων βιάστηκαν να θάψουν ένα κατεστραμμένο βαγόνι. Μετά τον θόρυβο που δημιουργήθηκε από τα μηνύματα στα μπλογκ, που μιλούσαν για συγκάλυψη ευθυνών, οι εργάτες αναγκάστηκαν να ξεθάψουν το βαγόνι και να το στείλουν για ανάλυση. Γραφειοκράτες στο Ουεντσού έδωσαν εντολή στους δικηγόρους της περιοχής να μην αναλαμβάνουν υποθέσεις των επιβατών χωρίς την άδειά τους. Μετά την κατακραυγή που δημιουργήθηκε, απέσυραν την εντολή και ζήτησαν συγγνώμη.

«Πιστεύω ότι πρόκειται για την επανάσταση των μικρομπλόγκ», λέει ο Ζαν Τζιάνγκ, καθηγητής διεθνούς δημοσιογραφίας και επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου. «Τα μικρομπλόγκ Sina και Tencent παίζουν όλο και σημαντικότερο ρόλο στην κάλυψη της ειδησεογραφίας».

Πράγματι, οι ελάχιστες εφημερίδες και περιοδικά που επιμένουν στην ερευνητική δημοσιογραφία, με αποτέλεσμα να έρχονται συχνά σε σύγκρουση με τη λογοκρισία, αναρτούν συχνά τα αποτελέσματα του ρεπορτάζ τους σε weibos. Ακόμα και η «Λαϊκή Ημερησία», όργανο του Κομμουνιστικού Κόμματος, διατηρεί ένα τέτοιο μικρομπλόγκ. Οι «βεντέτες» όμως είναι το Sina Weibo, με 140 εκατομμύρια χρήστες, και το Tencent Weibo, με 200 εκατομμύρια χρήστες νεαρότερης ηλικίας. Σε γενικές γραμμές μιμούνται τη λογική του twitter, παρόλο που στην κινεζική γλώσσα μπορείς να πεις πολύ περισσότερα πράγματα σε 140 χαρακτήρες. Υπάρχουν όμως και διαφορές. Οι μπλόγκερ μπορούν να σχολιάζουν ο ένας τα κείμενα του άλλου. Και κάθε κείμενο μπορεί να συνοδεύεται από φωτογραφίες, με αποτέλεσμα να είναι πλουσιότερο.

Πολλοί υποστηρίζουν πάντως ότι η κυβέρνηση του Πεκίνου επιτρέπει σκοπίμως την ελεύθερη λειτουργία των weibos για να υπάρχει μια επίφαση δημοκρατίας στην κινεζική κοινωνία.