"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


Με το πρόσχημα της κρίσης

Του ΘΑΝΑΣΗ ΝΙΑΡΧΟΥ

Tην προπερασμένη Τετάρτη το πρωί, ώρα 9 ακριβώς, στο Ταχυδρομείο της οδού Αιόλου

Τρεις - τέσσερις όλοι κι όλοι οι υποψήφιοι αποστολείς γραμμάτων ώστε δεν χρειάζεται καν να λειτουργεί το μηχάνημα που εκδίδει τους αριθμούς με τη σειρά προτεραιότητας. Ζητώ συγγνώμην για τον ελαφρά προσωπικό τόνο της επιφυλλίδας, αλλά τον επιβάλλουν οι περιστάσεις. Με μια συγκομιδή είκοσι τεσσάρων γραμμάτων, αφού προμηθευτώ τα γραμματόσημα, προσπαθώ να βρω ένα βρεγμένο σφουγγαράκι, αυτό που χρησιμοποιούμε προκειμένου να υγρανθεί η πίσω πλευρά του γραμματοσήμου.

Και τα δύο σφουγγαράκια που είναι πάνω σ' έναν ξέχωρο πάγκο και τα δώδεκα που είναι μπροστά στις θυρίδες, με τις τρεις ωστόσο να λειτουργούν, είναι στεγνά. Τι στεγνά, κατάξερα, σαν να έχουν να χρησιμοποιηθούν χρόνια. 

Απευθύνομαι σε έναν υπάλληλο, όχι ταμία, που κάθεται πίσω από ένα γραφείο και κοιτάζει αφηρημένα το κενό, ζητώντας ένα βρεγμένο σφουγγαράκι. 

«Κύριε, δεν είναι δική μου δουλειά»

«Και τίνος δουλειά είναι σας παρακαλώ;». 

«Της καθαρίστριας». 

«Και πού είναι η καθαρίστρια;». 

«Λείπει με άδεια και λόγω περικοπών δεν μπορούμε να την αντικαταστήσουμε».

Το θεωρούσε πολύ φυσικό προκειμένου να ενοχληθεί ο ίδιος, να βγάλει ο πελάτης του Ταχυδρομείου τη γλώσσα του για να σαλιώσει τα είκοσι τέσσερα γραμματόσημα. Φαίνεται μάλλον ότι το να εργάζεσαι τη μεθεπομένη του Δεκαπενταυγούστου λογαριάζεται ένα είδος τιμωρίας ώστε το μόνο μέσον που διαθέτεις για να τη μετριάσεις είναι να τιμωρήσεις εκείνον που είσαι υποχρεωμένος να εξυπηρετήσεις.

Δυστυχώς δεν είναι το μόνο σύμπτωμα μιας κρίσης _ μακάρι να ήταν _ που δημοσιοποιείται με τους όρους που μας είναι γνωστοί. Ο συγκεκριμένος υπάλληλος, πολύ πριν θιγεί η τσέπη του, είχε εκπαιδευτεί και ζήσει μ' έναν τρόπο ώστε όταν προέκυπτε η κρίση, αντί να συγκεντρώσει τις δυνάμεις του για να ξεπεραστεί, να γίνει όσο θα ήταν δυνατόν χειρότερος. Χωρίς να αντιλαμβάνεται ο βλαξ (δεν είναι μόνον τεμπέλης και κακοήθης) ότι με τη συμπεριφορά του αυτή, να επικαλείται τις περικοπές για να δικαιολογηθεί, η κρίση θα παραταθεί ώστε να μην ταλανίζει μόνον τον ίδιον, αλλά και τα παιδιά του και τα εγγόνια του. Δεν αντιλαμβάνεται ότι το να μετέρχεται ονομαστικά την κρίση, κατακρίνοντας τον Παπανδρέου, τη Μέρκελ ή τον Σαρκοζί ή όποιον άλλον, ως αποκλειστικά υπεύθυνους, πρόκειται για μια παγίδα που έχει πέσει πολύ βαθιά μέσα της.

Αν ήταν λιγάκι πιο πονηρός θα βοηθούσε ώστε η κρίση να διακινείται όχι με τον τρόπο της άπλετης δημοσιότητας, αλλά με εσωτερικότερους και, κατά συνέπεια, πιο υγιείς όρους, ώστε κάποια στιγμή να ξεπεραστεί. Οπως ακριβώς στις μεγάλες προσωπικές λύπες και τα μεγάλα προσωπικά πένθη, αισθανόμαστε να μας προσβάλλει ο καθένας που θα ήθελε να μας ιδιοποιηθεί στη δραματικότητα που βιώνουμε, προκειμένου να μας παρηγορήσει.

Οσοι μόνοι μας είμαστε στο ιδιωτικό μας πένθος, άλλο τόσο μόνοι είμαστε στην κοινωνική μας λύπη, αφού δεν διερχόμαστε μιαν εποχή κοινών οραμάτων και συντροφικής αγωνιστικότητας. Επομένως, ο καθένας που λέει «συμφέρον» εννοεί το δικό του συμφέρον. Αρα δεν μπορούμε ν' αλλάξουμε κάτι όλοι μαζί. Μπορεί να το κάνει ο καθένας μόνος του.

Φτάνει να μην έχουμε τη συμπεριφορά του υπαλλήλου στο Ταχυδρομείο, που ένιωθε πως όσο πιο σκαιά συμπεριφερθεί και με την ψευδεπίγραφη _ στην περίπτωσή του _ δικαιολογία της κρίσης, τόσο περισσότερο «εντάξει» μπορούσε να αισθάνεται. Ιδού τα αποτελέσματα της νοοτροπίας μας: Μια κρίση που θα μπορούσε να είναι υποφερτή, να την κάνουμε αβίωτη με τη συμπεριφορά μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: