Η ζωή πέρα από τη φαντασία

Tης Χριστινας Κοψινη

Η ύφεση αποδεικνύεται ο καταλύτης των εργασιακών σχέσεων. Ηδη, μία στις δύο συμβάσεις εργασίας που υπεγράφησαν μέσα στο α΄ εξάμηνο του 2011 είναι μερικής ή προσωρινής απασχόλησης. Η εργασία πλήρους απασχόλησης υποχώρησε δραματικά και οι συμβάσεις που εκφράζουν αυτό το καθεστώς βεβαιότητας υπολογίζονται πλέον στο 56% των συνολικών.

Ο καταλύτης γι’ αυτήν την αλλαγή δεν ήταν, εν τέλει, οι αλλαγές στην εργατική νομοθεσία λόγω Μνημονίου. Η ύφεση και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας που τη συνοδεύουν οδηγούν αναπόφευκτα στην κατάλυση όλων των βασικών δεδομένων που χαρακτήρισαν το μεταπολεμικό εργασιακό μοντέλο της χώρας: τον συνδυασμό πλήρους και σχετικά σταθερής απασχόλησης, τουλάχιστον για τα επαγγέλματα μεσαίας και υψηλής ειδίκευσης, με τη σιγουριά μιας μελλοντικής σύνταξης από το κοινωνικό ασφαλιστικό σύστημα. Κανένας από αυτούς τους δύο πόλους δεν είναι πλέον σίγουρος.

Είμαστε έτοιμοι γι’ αυτές τις αλλαγές; Εξαρτάται για ποιους τίθεται το ερώτημα. Οσοι κατόρθωσαν να συνταξιοδοτηθούν, σχετικά σε μέση ηλικία, με τη βοήθεια σκανδαλωδών προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου, όσοι κατόρθωσαν να φτάσουν αισίως στο τέλος του εργασιακού τους βίου, δεν διατρέχουν μεγάλους κινδύνους. Υπό μία έννοια πρόλαβαν. Το πρόβλημα αφορά τους νέους, ιδιαίτερα όταν η ΕΛΣΤΑΤ επισημαίνει ότι πάνω από το 40% των νέων έως 25 ετών είναι εκτός εργασίας. Αναρωτιέται κανείς με ποιους όρους και με τι αντίτιμο, μισθολογικό και ψυχολογικό θα εργαστούν τα νέα παιδιά στην πατρίδα μας.

Συνδικάτα, κινήσεις, ομάδες, δεν μπορούν παρά να τους προσφέρουν τρόπους για να εκδηλώσουν τον θυμό τους για τις χαμένες προσδοκίες που τους καλλιεργήσαμε. Αλλά μόνο με τον θυμό δεν χτίζεται το νέο. Από την άλλη πλευρά, υποδείγματα δεν υπάρχουν και μόνο τα παραδείγματα από το σοκ που υπέστησαν οι κοινωνίες μετά την κατάργηση της φτηνής, αλλά, παρ’ όλα αυτά, σταθερής απασχόλησης στις αυτοαποκαλούμενες χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού» μπορούν να συγκριθούν με τα αδιέξοδα της αγοράς εργασίας που αντιμετωπίζουν οι νέοι στην Ελλάδα. 

Εάν είναι έτσι, κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει ούτε το κύμα της πορνείας που σάρωσε τον αναπτυγμένο κόσμο με τα όμορφα κορίτσια από τις ανατολικές χώρες, ούτε τη μετατροπή χιλιάδων νέων επιστημόνων και καλλιτεχνών σε οικιακούς βοηθούς και νοσοκόμους για τους γέροντες. 

Θα πείτε «μα εμείς είμαστε Ελληνες, Ευρωπαίοι, δεν μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο στα δικά μας μοσχοαναθρεμμένα παιδιά». Γιατί; Μήπως μπορούσαμε να φανταστούμε πριν από τρία χρόνια την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η ελληνική οικογένεια σήμερα; Οταν μιλούσαμε για τη «γενιά των 700 ευρώ» μπορούσαμε να φανταστούμε ότι θα ήταν περιζήτητος ο μισθός των 500 ευρώ; Μπορούσαμε να φανταστούμε ότι οι οικοδομές θα σταματούσαν και τα Καγιέν θα πουλιούνταν για ένα κομμάτι... παντεσπάνι;